معرفی بهترین کتاب‌های آموزش عکاسی

در دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، تصاویر آن‌قدر به ما نزدیک هستند که می‌توانیم تکان دهنده‌ترین فجایع را به سادگی بر روی صفحه‌ی تلویزیون یا در گوشی هوشمندمان ببینیم. در واقع، در جهان امروز، درد دیگران، چندان مسکوت باقی نمی‌ماند. اما آیا این تمام ماجراست؟ آیا آنچه هنر رسانه‌ای به ما نشان می‌دهد، همان واقعیت است؟ آیا دیدن مداوم فجایع انسانی از طریق تصاویر، حساسیت ما را نسبت به این موضوعات کم نمی‌کند؟ این‌ها، دغدغه‌هایی است که سوزان سانتاگ، در کتاب خود به آن‌ها پرداخته و از قِبَل آن، تصاویر و اسنادی را ورق می‌زند که به روایت تصویری فجایع انسانی پرداخته‌اند. این کتاب برای آموزش عکاسی گزینه مناسبی است برای کسانی که می‌خواهند در حوزه تئوری عکاسی هم اطلاعات داشته باشند و در یک کلام بیننده حرفه‌ای‌تری برای عکس‌ها باشند.

عکاسی خیابانی، موضوعی سهل و ممتنع است. چیزی که ممکن است بسیاری از ما کم و بیش تجربه‌اش کنیم اما از چند و چون آن باخبر نباشیم. اریک کیم در این کتاب، نه تنها به موضوع عکاسی خیابانی پرداخته، که راهنمای خوبی برای علاقمندان به عکاسی در کلیت ماجرا، ارائه داده است. مفاهیم اولیه‌ی عکاسی خیابانی، تمرینات برای غلبه بر ترس از عکاسی خیابانی، دستورالعمل یک پروژه‌ی عکاسی خیابانی و شگردهای موفقیت عکاسی خیابانی در شبکه های اجتماعی، مواردی است که در این کتاب به آن برمی‌خوریم.  کتاب «عکاسی خیابانی با اریک کیم» مجموعه‌ای از کتاب‌های الکترونیکی این عکاس خیابانی است. این کتاب را می‌توان دستورالعملی اجرایی، معتبر و تجربی دانست که حاصل اجرای چندین کارگاه عکاسی و فعالیت‌های نویسنده در رشته عکاسی خیابانی است. انتقال تجربیات نویسنده به زبانی ساده، کاربردی و منطبق با تجربیات نسل جدید از ویژگی‌های جالب توجه این کتاب به شمار می رود.

از رابطه‌ی عکاسی و ادبیات، یاد چه چیزی می‌افتید؟ تاثیر ادبیات در عکس‌ها یا ساختن داستانی از عکس‌ها به عنوان خوراک برای ادبیات؟ فرانسوا برونه، در کتاب نسبتا کوتاه خود، به رابطه‌ی تقریبا نامانوس این دو حوزه پرداخته است. نسبت‌های آن‌ها با یکدیگر و تاثیری که بر یکدیگر می‌گذارند. همان‌طور که او خود می‌گوید، هدفش در نگارش این کتاب، نه تاریخ‌گرایی، که تاریخ‌نگاری است. فرانسوا برونه، عضو رسمیِ آکادمی علمی‌فرهنگی فرانسه، استاد هنر و ادبیاتِ آمریکا در دانشگاه دیدروی پاریس است.

باید کتاب «اتاق روشن» رولان بارت را حتما خوانده باشید تا بتوانید به سراغ این کتاب بروید. چرا که «عکاسی چیست؟»ِ جیمز الکینز، نقدی است پدیدارشناسانه بر این اثر. او که اتاق روشن را همچنان اثری تعیین کننده در حوزه‌ی عکاسی می‌داند،  با مجموعه‌ی‌ کاملی از تصاویر و نوشتار با فرم ناآشنا و لحن تند و تیز خود، در تازه‌ای را به روی کتاب بارت باز می‌کند. جیمز الکینز استاد دانشگاه چدبورن در دپارتمان تاریخ، نظریه و نقد هنر دانشکده‌ی هنر موسسه‌ی شیکاگوست و ده‌ها کتاب در حوزه‌های مختلف هنر از او به چاپ رسیده است.

زیبا‌شناسی یکی از شاخه‌های مطالعات فلسفی است که می‌کوشد به تحلیل چیستی و چرایی مفهوم زیبایی بپردازد و از دیدگاه‌های متفاوت به آن بنگرد. کاربرد اصلی این شاخه از تأملات فلسفی را می‌توان در نقد و تحلیلی که از آثار هنری ازجمله عکس‌ها ارائه می‌دهند، دانست. عکس‌هایی که می‌توانند فراتر از ثبت لحظه یا واقعیتی در زمان حال، واجد ویژگی‌هایی باشند که آن‌ها را از حیث زیبا‌شناسی و کشف زیبایی و مفهوم آن در مرکز توجه قرار دهد و سؤالاتی در ذهن بیننده برانگیزد. فرانسوا سولاژ، استاد عکاسی و منتقد هنری تلاش می‌کند در این کتاب و با تلفیق رویکردهایی فلسفی و روان‌کاوانه و طی ۱۲ فصل به این سؤالات پاسخ دهد که از تماشای عکس چه حاصل می‌کنیم؟ از چه عکس می‌گیریم؟ و از همه‌ مهم‌تر چرا عکس می‌گیریم؟ این کتاب در تلاش است تا بین فلسفه و هنر ارتباطی عمیق برقرار کند و مروج نگاهی ژرف و ریزبین و تحلیلی به عکس و عکاسی باشد. مطالعه‌ی این کتاب برای عکاسان و دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های هنر و فلسفه و تقویت نگاهی نکته‌کاو و تحلیل‌گر ثمربخش خواهد بود.

عکس می‌تواند منبع الهامی برای خلق سایر آثار فکری و هنری شود و بر دیگر شاخه‌های هنر تأثیر به‌سزایی بگذارد. فرانسیس بیکن، نقاش مشهور ایرلندی ـ انگلیسی، از هنرمندان پیشرو و آوانگارد قرن بیستم بود که با سبک خاصش در نقاشی، مورد توجه بسیاری از محافل هنری و روشن‌فکری زمانه‌‌ی خود بود. او برای خلق آثارش از منابع تصویری متفاوتی ازجمله سینما و عکس استفاده می‌کرد و می‌کوشید با زبان و هنر خود به بازنمایی دیده‌ها و تجربه‌ها در آثارش بپردازد. مارتین هریسون، پس از مرگ بیکن این امکان را یافت تا به آرشیو محرمانه‌ی بیکن دسترسی پیدا کند و به مجموعه‌عکس‌های گردآوری‌شده‌ی او که پشتوانه‌ای برای الهام و خلق آثار هنری‌اش بودند، دسترسی پیدا کند. او تلاش کرده تا در این کتاب با تحلیل عکس‌ها و تطبیق آن‌ها با آثار بیکن، به بررسی و واکاوی نقاشی‌های بیکن بپردازد و از پیام و راز نهفته در آثار او پرده‌برداری کند. مطالعه‌ی این کتاب برای دانشجویان هنر و کسانی که به مباحث میان‌رشته‌ای عکاسی، نقاشی و سینما علاقه دارند، لذت‌بخش خواهد بود.

عکس‌ها این قدرت را دارند تا حس‌وحال‌ گذشته را همان‌گونه که در خود ثبت کرده‌اند، به آینده انتقال دهند و تداعی‌کننده‌ی همان حس‌وحال یا منشأ احساساتی جدید باشند و بیننده را به فکر و تخیل و لحظه‌ای درنگ برای مشاهده‌ی آنچه می‌بیند وا دارند. اما نگاه هوشیار و کنجکاو و جست‌وجوگر بیننده‌ای حرفه‌ای می‌تواند مفاهیم پنهان و رازهای نهفته در عکس را بهتر دریابد و ارزیابی دقیق‌تری به بیننده‌ی غیر‌متخصص بدهد. جف دایر، نویسنده و منتقد هنری انگلیسی در کتاب لحظه‌ی جاری، مجموعه‌ای از مهم‌ترین و اثرگذارترین عکس‌های عکاسان سرآمد قرن بیستم را گردآورده و تلاش کرده با یافتن مشابهت‌ها و مفاهیم مشترک بین عکس‌ها دست به تحلیل محتوا و معنای آن‌ها بزند. این کتاب هم برای عکاسان حرفه‌ای و هم کسانی که صرفاً به عکاسی و داستان پشت عکس‌ها علاقه‌مندند، جذاب و خواندنی است.

عکاس قبل از فشردن دکمه‌ی شاتر به مجموعه‌ای از آگاهی‌ها و بینش‌ها نیازمند است. آگاهی‌هایی که حاصل تأملات او در جهان و دنیای اطرافش است و می‌تواند نگاه و دیدی خاص را در او بپرورد و تبدیل به امضایی در اثرش ‌شود. پل مارتین لستر، استاد ارتباطات دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، با تجربه‌ی سال‌ها روزنامه‌نگاری و عکاسی خبری، کوشیده در این اثر که مجموعه‌ای از ۱۰۰ جستار درباره‌ی عکس و عکاسی است به راه‌هایی برای ایجاد نگاه فلسفی در عکس و برقراری ارتباط بین فلسفه و عکاسی بپردازد. در ترجمه‌ی فارسی این کتاب هم عکس‌هایی به کتاب اضافه شده‌اند تا درک مفاهیم کتاب را برای خواننده آسان‌تر کنند. مطالعه‌‌ی این کتاب برای دانشجویان رشته‌ی عکاسی و عکاسان حرفه‌ای و مبتدی مفید و کاربردی است.

عکاسی مستند یکی از شاخه‌های عکاسی است که تلاش می‌‌کند وقایع، انسان‌ها و مکان‌ها را در محیط طبیعی خود ثبت کند و نگاهی تحلیلی و انتقادی نسبت به سوژه‌ی خود داشته باشد. علی‌اکبر شیر‌ژیان که سابقه‌ی همکاری با روزنامه‌ها، برگزاری چندین نمایشگاه گروهی و انفرادی و نیز کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی را در کارنامه‌ی شغلی خود دارد، تلاش کرده در این کتاب به معرفی عکاسی مستند، ارائه‌ی معیاری برای روشن شدن چهارچوب فعالیت عکاسی مستند و تحلیل و نقد روند آن در ایران و جهان بپردازد و در کنار این نگاه تحلیلی، به آموزش روش‌های عملی فعالیت در این حوزه، نحوه‌ی تدوین رزومه و نمونه‌کار و چگونگی ارائه‌ی آن در نمایشگاه و مجموعه‌های داخلی و گروهی بپردازد و ذهن عکاسان جوان را نسبت به این نوع از عکاسی روشن کند. مطالعه‌‌‌ی این کتاب برای دانشجویان عکاسی و علاقه‌مندان به عکاسی به‌ویژه عکاسی مستند سودمند خواهد بود.

عکاسی بیش و پیش از نیاز به دوربینی حرفه‌ای و تسلط بر اصول قاب‌بندی و شناخت نور، نیازمند تربیت چشم و نوع نگاه عکاس است. نگاهی دقیق و حساس که بتواند ارزش‌‌مندی سوژه و شگفتی لحظه را دریابد و بعد با ترکیب قوانین و اصول عکاسی به ثبت عکس بپردازد. هنری کارول در این کتاب کوشیده با بررسی نمونه‌های از ۵۰ عکس از آثار عکاسان مختلف از سراسر جهان به آموزش اصول و مبانی عکاسی مثل ترکیب‌بندی، رنگ، نور، شناخت انواع لنز و تربیت چگونگی نگاه کردن و افزایش دقت و حساسیت به محیط اطراف بپردازد. این کتاب برای شروع یادگیری عکاسی و آشنایی اولیه با اصول آن مفید است.

عکاسی در شاخه‌ها و حوزه‌های مختلف فعالیتش نیازمند بهره‌مندی از دانش فنی و آگاهی از مبانی و اصول پایه‌‌ای آن است. کتاب در مسیر عکاسی حرفه‌ای تلاش کرده تا در فصول نخست خود نکات مهم و مبنایی عکاسی ازجمله ترکیب‌بندی و نورپردازی را معرفی کرده و توضیح دهد و در بخش‌های بعد به آموزش فنون و مهارت‌های لازم در حوزه‌های مختلف عکاسی مثل عکاسی پرتره، عکاسی مراسم عروسی، عکاسی از طبیعت و مناظر شهری و عکاسی در شب بپردازد و تمامی ترفندها و راهکارهای ضروری برای عکاسی اصولی و حرفه‌ای با دوربین‌های دیجیتال را به مخاطبان آماتور و حرفه‌ای بیاموزد و راهنمایی جامع در مسیر تبدیل به عکاسی حرفه‌ای باشد.

دوربین‌های دیجیتال توانسته‌اند به عکاسی سرعت ببخشند و فرصت‌ها و امکانات نابی در اختیار عکاسان حرفه‌ای و آماتور قرار دهند اما کار کردن با این دوربین‌ها و ثبت عکس‌هایی باکیفیت و کارآمد نیازمند آگاهی از مجموعه‌ای از اصول و مهارت‌هاست که اسکات کلبی، عکاس و مدرس عکاسی کوشیده در این کتاب و طی ۱۱ فصل به آن‌ها پاسخ دهد. او کوشیده تا با بیانی روان و همراه با نمونه‌های عینی، نکات ضروری برای ثبت عکس‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون مثل صحنه‌های ورزشی، طبیعت و پرتره را به خواننده بیاموزد و راه‌های مراقبت و افزایش طول عمر و عملکرد دوربین را به مخاطب بیاموزد. این کتابْ راهنمایی مناسبی برای علاقه‌مندان به شروع عکاسی با دوربین‌های دیجیتال است. 

امکان گرفتن عکس‌های رنگی و بعدتر پیشرفت‌های بیشتر در ویژگی‌های دوربین‌های عکاسی و پس از آن ادیت و ویرایش عکس‌ها در نرم‌افزارهای مختلف، دنیای عکس و عکاسی را دگرگون کرده است. رنگْ به عکس‌ها معنا و مفهوم دیگری بخشیده و می‌تواند پیام‌های متفاوتی به بیننده القا کند و احساسات مختلفی را در او برانگیزد. برای آنکه بتوان به درک درستی از ارزش و جایگاه رنگ در عکاسی رسید و درست و بِجا از آن استفاده کرد، باید به قوانین نوردهی و رنگ در عکاسی، روان‌شناسی رنگ‌ها و ابزارهای افزایش کیفیت رنگ آشنا بود. کتاب «درک رنگ در عکاسی» با همین هدف نوشته شده و منبع راهنمای مناسبی برای عکاسان حرفه‌ای و آماتور است تا بتوانند کیفیت عکس‌های خود را بهبود بخشند.

اغلب افراد معتقدند برای گرفتن عکس‌هایی اثرگذار و هنرمندانه الزاماً به دوربین‌هایی با امکانات پیچیده و گران‌قیمت نیازمندند غافل از آنکه آنچه سبب تمایز یک عکس می‌شود نه دوربین و تجهیزات پیشرفته که دانش و مهارت و بینش عکاس و خلاقیت او در شکار و ثبت لحظه‌هاست. کتاب عکس ناب کوشیده تا در ۹ فصل به معرفی روش‌ و یادآوری اصول و نکته‌هایی بپردازد که آگاهی از آن‌ها برای هر عکاسی ضروری است و می‌تواند منجر به تمایز نتیجه‌ی کارش شود. نکاتی مثل رسیدن به بهترین ترکیب‌بندی، گرفتن بهترین نور، مناظر شکوهمند، عکاسی چهره و استفاده‌ی مؤثر از فلاش. خواندن این کتاب برای عکاسان مبتدی و باتجربه کاربردی و کمک‌کننده است.

اگر به عکاسی نگاهی فراتر از یک شغل اندازیم و آن را راهی برای کسب درآمد بدانیم و وجود جنبه‌های هنری در این رشته را نیز بپذیریم، باید قبول کنیم که مثل سایر شاخه‌های هنر، ذوق و خلاقیت، این ویژگی هنری را بیشتر تقویت می‌کند و به آثار یک عکاس هویت و تمایز می‌بخشد. بروس بارنبام که از اساتید بنام و صاحب‌سبک عکاسی است در کتاب هنر عکاسی کوشیده تا در فصول نخست به آموزش و معرفی نکات و اصول اولیه و پایه‌ی عکاسی مثل نور و ترکیب‌بندی بپردازد و بعد راه‌هایی برای تربیت و پرورش نگاه خلاقانه در عکاسی را به خواننده آموزش‌ دهد. مطالعه‌ی این کتاب هم برای عکاسان آماتور و دانشجویان رشته‌ی عکاسی و هم برای عکاسان حرفه‌ای که قصد رشد و ارتقای مهارت‌ها و بهبود سبک کاری‌شان را دارند کارآمد است.

پدرام حکیم زاده، نویسنده‌ی «عکاسی آسان»، سعی کرده تا در این کتاب، درباره‌ی بنیان‌های عکاسی از جهات مختلف ارائه دهد. او، با استفاده از تجربه‌ی سالیان خود در تدریس این رشته، خواننده را با ابعاد مختلف هنر عکاسی، آشنا می‌کند و به او کمک می‌کند تا ویژگی‌های اصلی هنر عکاسی آسان را بیاموزد. با خواندن این کتاب آسان‌ترین راه یادگیری عکاسی را می‌آموزید.

یکی از پرطرفدارترین اشکال عکاسی، همین عکاسی پرتره است. این که بتوانیم تکنیک‌های لازم را هم در آن به کار ببندیم تا نتیجه‌ی کار، هر چه جذاب‌تر به نظر برسد، نیاز به آموزش دارد. این، همان کاری است که شهریار خوانساری، با معرفی قوانین اساسی عکاسی پرتره، انجام داده است. اگر می‌خواهید عکاسی پرتره انجام دهید حتما این کتاب را بخوانید و از اصول آن در عکاسی پرتره استفاده کنید. قطعا در این زمینه گام‌های بزرگی برخواهید داشت.

عکاسی تبلیغاتی، اگر پرطرفدارترین نباشد، اما قطعا یکی از جذاب‌ترین اشکال عکاسی است که علاقمندان به این رشته، می‌توانند سراغ آن بروند. مواجهه‌ی تمام مدت با معرفی محصولات، کالاها و خدمات مختلف و نشان دادن آن‌ها به بهترین نحو ممکن، چالشی درگیر کننده است. یکی دیگر از کتاب‌های آموزشی شهریار خونساری در رابطه با عکاسی، «عکاسی تبلیغاتی» است. این کتاب، نتیجه‌ی سال‌ها تدریس نویسنده در کلاس‌های عکاسی دانشگاه در این حوزه و سایر حوزه‌های مرتبط است.

هیجانی که عکاسی خبری با خود به همراه می‌آورد، می‌تواند دامنه‌ای بسیار گسترده‌تر از آن چیزی که در لحظه‌ی اول به ذهنمان می‌آید داشته باشد. این کتاب نیز، مجموعه‌ی آموزشی دیگری است از شهریار خونساری که در آن، قوانین و تکنیک‌های عکاسی خبری را برای مخاطب بازگو می‌کند. اگر دوست دارید عکاس خبری شوید حتما این کتاب را بخوانید و از تجارب عکاسان خبری بهره‌مند شوید.