نویسنده: ان. اچ کلاین باوم
مترجم: زهرا طراوتی
انتشارات: نشر نیماژ
انجمن شاعران مرده (به انگلیسی Dead Poets Society) اثری نوشتهی نانسی اچ. کلاین باوم نویسنده و روزنامهنگار آمریکایی است. این کتاب در حقیقت از روی فیلمی به همین نام ساخته شده است که در سال ۱۹۸۹ منتشر شده و فیلمنامهی آن نوشتهی تام شولمن است. فیلم و کتاب تقریباً بهطور همزمان به انتشار رسیدند و هر دو باعث محبوبیت بیشتر این اثر شدند. داستان کتاب دربارهی یک مدرسهی شبانهروزی پسرانه با قوانین سخت و سنتی است. در چنین مکانی دانشآموزان مجبور به سرکوب احساسات و انگیزههای خود هستند؛ تا اینکه یک روز معلم انگلیسی جدیدی به نام جان کیتینگ وارد مدرسه میشود و تصمیم میگیرد تا به شیوهی جدیدی به دانشآموزان درس یاد دهد.
(هشدار: در این بخش ممکن است بخشهایی از داستان فاش شود!)
داستان این کتاب در آکادمی ولتون اتفاق میافتد. آکادمی ولتون یک مدرسهی شبانهروزی پسرانه است که مدتهاست با قوانین سفت و سختی اداره میشود و دانشآموزان در این مدرسه مجبور به پیروی از دستورالعملهای سنتی و ناعادلانه هستند. در ابتدای کتاب، تاد اندرسون بهعنوان یک دانشآموز جدید وارد آکادمی ولتون شده است و هنوز کسی را نمیشناسد و با قوانین مدرسه نیز آشنایی چندانی ندارد. او با پسری به نام نیل پری هماتاقی میشود که شخصیتی کاملاً متضاد با خود او دارد. هرچه تاد خجالتی و سربهزیر است، نیل سرشار از احساسات و پرشور و هیجان است. تاد از طریق دوستی با نیل با دوستان دیگر او نیز آشنا میشود. آنها چارلی دالتون، ناکس اورستریت و ریچارد کمرون نام دارند و همگی از سوی خانوادههایشان تحتفشار بسیاری هستند. خانوادهی ناکس اورستریت انتظار دارند که او وکیل شود و چارلی دالتون نیز قرار است که در آینده در بانک مشغول به کار شود. پدر نیل پری نیز بیشتر از هر کسی نسبت به رؤیاهای پسرش بیتفاوت است و از او انتظار دارد که به بهترین شکل ممکن خواستههای او را برآورده کند. او حتی مخالف این است که نیل کاری جز درس خواندن در مدرسه انجام دهد و از نیل میخواهد که به هاروارد برود تا دکتر شود؛ این درحالی است که نیل در روزنامهی مدرسه کار میکند و به کارهای هنری و ادبی خیلی بیشتر علاقه دارد.
تاد از همان هفتههای اول متوجه میشود که چرا اکثر دانشآموزان این مدرسه خسته و ناامید هستند. حجم درسها بهشدت سنگین است، معلمها ذرهای به روحیه و احساسات دانشآموزان اهمیت نمیدهند و آنها تقریباً هر روز مجبور به انجام کوهی از تکالیف هستند. ماجرا از جایی آغاز میشود که مدیر بداخلاق مدرسه اعلام میکند معلم انگلیسی جدیدی قرار است ازآنپس به آنها درس یاد دهد. این معلم جان کیتینگ نام دارد و از روز اولی که وارد کلاس میشود دانشآموزان را شگفتزده میکند. برخلاف دیگر معلمهای این مدرسه، جان کیتینگ اصلاً سختگیر نیست و تنها بر روی انجام تکالیف تأکید نمیکند. او کارهایی انجام میدهد که برای دانشآموزان آکادمی ولتون تازگی دارد؛ از والت ویتمن شعر میخواند و آنها را به بیرون از کلاس میکشاند تا عکسهای دانشآموزان قبلی مدرسه را نگاه کنند. او سپس از مرگ، از رؤیاهای ازدسترفته و از تلاش برای رسیدن به آنچه که «خودمان» میخواهیم صحبت میکند و دانشآموزان را تحتتأثیر قرار میدهد. جان کیتینگ سپس عبارت لاتین carpe diem به معنی «دم را غنیمت شمار» را به کار میبرد، عبارتی که قلب خسته و فرسودهی بچههای ولتون را دوباره به تپش میاندازد. جان کیتینگ به آنها یادآوری میکند که مرگ اجتنابناپذیر است، پس چه بهتر که این زندگی کوتاه را آنطور که خودمان میخواهیم سپری کنیم.
حضور کیتینگ در مدرسه، زندگی دانشآموزان را بهطورکلی تغییر میدهد. او برای آنها از ادبیات کلاسیک صحبت میکند، اشعار شاعران معروف را به شیوهای تازه میخواند، روی میز میایستد و همه را به آزادی و عشق ورزیدن تشویق میکند. در این میان اساتید دیگر این مدرسه بهشدت با شیوهی تدریس کیتینگ مخالف هستند و به او گوشزد میکنند که چنین افکار بیپایه و اساسی را در ذهن پسرها فرو نکند.
نیل و دوستانش بهطور اتفاقی با انجمن شاعران مرده آشنا میشوند، انجمنی که کیتینگ در دوران جوانیاش عضو آن بود. اعضای این انجمن بهطور مخفیانه از مدرسه خارج میشدند، به غاری در آن نزدیکی میرفتند و به نوبت شعر میخواندند. نیل تصمیم میگیرد همراه دوستانش بار دیگر انجمن را برپا کند و ازآنپس، شبهایشان را به گریختن از فضای مدرسه و شعرخوانی میگذرانند.
شعر خواندنهای شبانه و کلاسها و سخنرانیهای کیتینگ چنان روی پسرها تأثیر میگذارد که نیل تصمیم میگیرد برخلاف خواستهی پدرش در یک نمایش نقش بازی کند. بعد از پایان نمایش، پدر او بهقدری عصبانی است که تصمیم میگیرد نیل را از آکادمی ولتون خارج و به مدرسهی نظامی بفرستد. نیل که دیگر نمیتواند سختگیریهای پدرش را تحمل کند؛ با قلبی شکسته و با آرزوهایی برباد رفته به زندگی خود پایان میدهد. این اتفاق نهتنها منجر به ازهمپاشیدن انجمن شاعران مرده میشود، بلکه مدرسه نیز کیتینگ را به فریبدادن دانشآموزان متهم میکند و سرانجام او را اخراج میکنند. با وجود تمام این اتفاقات ناراحتکننده، آموزههای کیتینگ در قلب و ذهن پسرها جاودانه شده است. در صحنهی پایانی، این تاد اندرسون خجالتی است که پیش از همه در کلاس با شهامت از سر جای خود بلند میشود و با صدای بلند کیتینگ را «ای کاپیتان!» خطاب میکند.
گرچه کتاب انجمن شاعران مرده نوشتهی ان. اچ کلاین باوم از آثار شاخص ادبیات به حساب نمیآید؛ ولی داستان آن چنان تأثیرگذار و زیبا نوشته شده است که تجربهی خواندن آن تا مدتها در ذهن افراد ماندگار میماند. شاید برخی به اشتباه فکر کنند که کتاب انجمن شاعران مرده با هدف تشویق مردم (بهخصوص دانشآموزان) به زیر پا گذاشتن قوانین نوشته شده است درحالیکه اصلاً چنین نیست. انجمن شاعران مرده مدرسهای بهشدت سختگیر و سنتی را به تصویر میکشد که ذرهای به احساسات دانشآموزانش اهمیت نمیدهد. این دانشآموزان از یک طرف از سمت اساتید خود تحتفشار قرار دارند و از طرف دیگر باید خواستهها و انتظارات غیرواقعی خانوادههایشان را برآورده کنند. این وسط تنها چیزی که نادیده گرفته میشود رؤیاها و آرزوهای خود دانشآموزان هستند. هر یک از آنها در دورترین رؤیاهای خود چیزی را میبیند که واقعاً دوست دارد به آن برسد؛ ولی ازآنجاییکه همهی آنها از خانوادههای خود هراس دارند این آرزوها را جایی در اعماق قلب خود دفن کردهاند. حضور جان کیتینگ در این مدرسه تنها چیزی است که به این دانشآموزان خسته و افسرده امید میبخشد. جان کیتینگ به آنها یادآوری کرد که با وجود تمام سختیها هیچکس هرگز نمیتواند شخصیت حقیقی و آزادی ارادهی آنها را از صفحهی روزگار پاک کند. بخش بزرگی از پیام کلی این کتاب به همین مربوط است؛ به اینکه آزادی انسان حتی در بدترین شرایط تنها چیزی است که در نهایت به او آزادی میبخشد.
از دیگر مسائل مهمی که کتاب انجمن شاعران مرده به آن میپردازد تضاد سنت و نوآوری در آموزش است. سالهاست که آکادمی ولتون با قوانین قدیمی و سختگیرانهای اداره میشود و مدیر مدرسه که بهشدت فرد سنتیای است حاضر نیست که این قوانین را کمی تغییر دهد. از سوی دیگر، حتی بسیاری از اساتید موافق این قوانین سنتی هستند و بیش از توان دانشآموزان از آنها کار میکشند و بهصورت روزانه آنها را مجبور به انجام تکالیف سنگین میکنند. روحیه و امیدهای دانشآموزان زیر این کارهای بیشمار و سنگین خرد میشود و البته که هدف آکادمی ولتون نیز همین است. آکادمی ولتون عقیده دارد که دانشآموزان باید همان مسیری را دنبال کنند که خانوادههایشان برایشان مناسب میبینند؛ ازاینرو آنها را مشغول کارهای گوناگونی نگه میدارند تا حتی ثانیهای فرصت فکر کردن به آرزوهای خود را نداشته باشند. اگر آکادمی ولتون مسیر آموزش صحیح را در پیش میگرفت به دانشآموزان خود یاد میداد که با دنبال کردن اهداف دلخواه خود به موفقیت برسند.
با وجود تمام قوانین ناعادلانهی آکادمی ولتون و محیط سرد و دلگیرش، جان کیتینگ موفق میشود تا عشق را بار دیگر در قلب دانشآموزان زنده کند. او از قوانین سنتی پیروی نمیکند و مسیر جدیدی را در تدریس در پیش میگیرد. کیتینگ با خواندن آثار شاعرانی مانند کیتس، بایرون، شلی بذر آزادی اندیشه و خلاقیت را در ذهن دانشآموزان خود میکارد و آنها را بار دیگر به آیندهای که میتوانند داشته باشند امیدوار میسازد. ادبیات آزادیبخش است و همان چیزی است که ما بهخاطرش زنده هستیم و نفس میکشیم. همانطور که کیتینگ میگوید، ما شعر میخوانیم چون عضوی از نژاد بشر هستیم و چون بشر سرشار از شور و عشق و احساس است.
کتاب انجمن شاعران مرده دارای شخصیتهای گوناگونی است و هر کدام از آنها بهنوعی بر روی روند داستان تأثیر میگذارد. البته باید گفت که تمرکز داستان بیشتر بر روی زندگی چند دانشآموزی است که در ابتدای کتاب با آنها روبهرو میشویم. جان کیتینگ درست در مرکز این کتاب قرار دارد، او معلم پرشور و احساسی است که با سخنرانیهای تأثیرگذار خود ذهن تاریک دانشآموزان ولتون را روشن میکند. او خود قبلاً از دانشآموزان آکادمی ولتون بوده است و حالا بهعنوان جایگزین معلم انگلیسی قبلی استخدام شده است. جان کیتینگ در زمان جوانی عضو انجمنی به نام انجمن شاعران مرده بوده است. شباهت نام او به نام شاعر معروف، جان کیتس، بیدلیل نیست.
تاد اندرسون از دیگر شخصیتهای کلیدی کتاب است. او بهعنوان یک دانشآموز جدید بهتازگی وارد آکادمی ولتون شده است. او برادر بزرگتری به نام جفری اندرسون دارد و خانوادهاش از او انتظار دارند که بهاندازهی برادرش موفق و باهوش باشد. تاد نسبت به دیگر شخصیتها خجالتی و آرام است، ولی دوستی با نیل پری و همچنین آشنایی او با آموزههای جان کیتینگ شخصیت او را تا حد زیادی تغییر میدهد.
نیل پری هماتاقی تاد اندرسون است و در مدرسه بهعنوان دانشآموزی محبوب شناخته میشود. او بهسرعت شیفتهی سخنان جان کیتینگ میشود و تصمیم میگیرد تا رؤیاهای خود را دنبال کند. نیل پری پدر بسیار سختگیری دارد. او تمام مدت ترس این را دارد که پدرش او را به مدرسهی نظامی بفرستد یا تنبیهش کند.
چارلی دالتون نیز درست به اندازهی دوستانش از خانوادهی خود هراس دارد. گرچه او عضو خانوادهای ثروتمند و موفق است، ولی شخصیت او با دیگر اعضای خانوادهاش متفاوت است. او بیشتر از دیگران قوانین مدرسه را زیر پا میگذارد و اهل خوشگذرانی است.
ریچارد کمرون برخلاف دیگر دانشآموزان چندان تحتتأثیر آموزههای کیتینگ قرار نمیگیرد. او بهشدت پایبند قوانین مدرسه است و با اکراه عضو انجمن شاعران مرده میشود.
ناکس اوراستریت دانشآموزی عاشقپیشه است که آموزههای کیتینگ او را به سمت رمانتیکشدن سوق میدهد. او عاشق دختری به نام کریس نوئل است و برای رسیدن به او هر کاری انجام میدهد.
مدیر مدرسه گیل نولان نام دارد و از شخصیتهای منفی داستان است. او بهشدت سختگیر و بداخلاق است و عقیده دارد که قوانین مدرسه تحت هر شرایطی باید رعایت شوند. نولان با شیوهی تدریس جان کیتینگ بههیچعنوان موافق نیست.
درونمایهی این کتاب حول محور آزادی، زندگی در لحظه و مقابله با قوانین ناعادلانه است. انجمن شاعران مرده همچنین سعی دارد نقش کلیدی آموزش را در شکلگیری شخصیت انسان نشان دهد. آکادمی ولتون شاید در نگاه اول تنها یک مدرسه به نظر آید؛ ولی به این مدرسه همچنین میتوان بهعنوان جامعهای نگاه کرد که هویت واقعی افراد در آن سرکوب میشود و حق آزادی بیان و اندیشه از آنها گرفته شده است. کتاب بر کوتاه و گذرا بودن زندگی تأکید دارد و به مخاطبان میگوید که باید از فرصتهای محدود زندگی به هوشمندانهترین شکل ممکن استفاده کنند.
همانطور که گفته شد کتاب انجمن شاعران مرده همزمان با فیلم آن و در سال ۱۹۸۹ به انتشار رسید. داستان و ماجرای کتاب در سال ۱۹۵۹ میلادی اتفاق میافتد. گذر از دههی ۵۰ به ۶۰ میلادی برای آمریکا با اتفاقات مهم و تأثیرگذاری همراه بود. در آن زمان جنبشهای آزادیخواهانه، فمینیستی و رادیکال زیادی اتفاق افتادند و میبینیم که این کتاب نیز چنین اتفاقاتی را در ابعاد یک مدرسه به تصویر کشیده است. تا دههی ۵۰ آمریکاییها فکر میکردند که یک زندگی خوب مساوی است با ازدواج و تشکیل خانواده. با شروع دههی ۶۰ میلادی اوضاع بهشدت تغییر کرد و اعتراضات سیاسی و اجتماعی زیادی اتفاق افتاد. درست همانطور که در کتاب انجمن شاعران مرده دانشآموزان تصمیم گرفتند با سنتها مقابله کنند.
داستان کتاب انجمن شاعران مرده در دبیرستان شبانهروزی و خصوصی ولتون رخ میدهد. ولتون مدرسهای بسیار ممتاز اما سنتی است و اکثر دانشآموزانی که در آن درس میخوانند عضو خانوادههای سرشناس و ثروتمند هستند. این مدرسه در تپههای دوردست ورمونت واقع شده است و اطراف آن پر است از درختان کوتاه و بلند. مدرسه فضایی بسته و رسمی دارد، دیوارهای آن سنگی است و معماریای قدیمی اما جذاب دارد. بخش بیشتر داستان این کتاب در محیط مدرسه و کلاسهای آن میگذرد، اما غار نیز از مکانهای مهم دیگر کتاب انجمن شاعران مرده است. این غار در خارج از محیط مدرسه قرار دارد و دانشآموزان شبانه و بهصورت مخفیانه برای برگزاری نشستهای انجمن شاعران مرده به این مکان میروند. برخلاف محیط سرد و خشک مدرسه، غار فضایی دوستانه و معنوی دارد و پسرها وقت خود را در این مکان با خواندن کتابهای شعر میگذرانند.
کتاب انجمن شاعران مرده بر کوتاهبودن زندگی، غنیمتشمردن فرصتها و همچنین آزادی اندیشه تأکید دارد. شعار carpe diem از عناصر اصلی این کتاب به حساب میرود و در حقیقت کیتینگ با گفتن این شعار سعی دارد دانشآموزان خود را تشویق کند تا برای رسیدن به آرزوهای قلبیشان تلاش کنند. زندگی بهسرعت برق و باد میگذرد و فرصتهایی که نصیبمان میشوند بسیار اندک اما باارزش هستند.
از پایان این کتاب نیز میتوان پیامهای مختلفی برداشت کرد. شاید کیتینگ واقعاً نتوانست آنطور که باید آموزههای خود را به پسرها منتقل کند؛ شاید آنها را بهسوی چیزی تشویق کرد که از توانشان خارج بود. هر چه نباشد، ادبیات نمیتواند تماموکمال ما را از مشکلاتمان خلاص کند. از طرف دیگر، شورش در برابر استبداد همیشه با فداکاری همراه است. افرادی جان خود را از دست میدهند، برخی اخراج میشوند و برخی برمیگردند به همان زندگی خالی از احساسی که قبلاً داشتند. چیزی که در پایان کتاب اهمیت داشت این بود که دانشآموزان ولتون با کمک کیتینگ طعم آزادی، عشق و رستگاری را چشیده بودند و نگرش جدیدی نسبت به زندگی پیدا کرده بودند. حضور کیتینگ باعث شد زندگی نوجوانی چون تاد برای همیشه تغییر کند؛ شاید روزی جا پای معلمش بگذارد و همیشه آزادهخواه باقی بماند.
ژانر این کتاب اخلاقی و coming of age است. داستان coming of age به داستانهایی گفته میشود که شخصیت اصلیشان را نوجوانها تشکیل میدهند. این نوجوانها با مشکلات مختلفی سروکله میزنند و در پایان داستان بهنوعی دچار تغییروتحول روحی میشوند. سبک نگارش این کتاب ترکیبی است از روایت داستانی، توصیفهای چشمگیر و دیالوگهای مختلف.
شخصیت جان کیتینگ از شخصیتهای تأثیرگذار ادبیات به حساب میآید. شعار کارپه دیم این روزها همچنان بین مردم محبوب است و سخنرانیهای کیتینگ الهامبخش افراد است. انجمن شاعران مرده بهسرعت به نماد مقاومت در برابر نظامهای خشک و سنتی تبدیل شد و مردم و بهخصوص معلمان را تشویق کرد تا بیشتر به احساسات و عواطف دانشآموزان توجه نشان دهند.
بخشی از کتاب صوتی انجمن شاعران مرده را بشنوید.
انجمن شاعران مرده
نویسنده: ان. اچ کلاین باوم
گوینده: هومن خیاط
انتشارات: رادیو گوشه
اکثر کاربران طاقچه نظرات مثبتی دررابطهبا این کامنت ارائه دادهاند. آنها هم کتاب انجمن شاعران مرده را تحسین کردهاند و هم از بازی خوب رابین ویلیامز در فیلم این اثر تعریف دادهاند. بهطورکلی نظرات منفی این کتاب بسیار اندک هستند و بیشتر خوانندگان از خواندن آن لذت بردهاند.
سراسر این کتاب شامل اشعار و جملات جذاب و زیبا است. میتوانید جملات معروف کتاب انجمن شاعران مرده را، که از روی ترجمهی زهرا طراوتی توسط خوانندگان آن گردآوری شده است، در طاقچه بخوانید.
سالها از انتشار کتاب انجمن شاعران مرده میگذرد و بااینحال این کتاب همچنان در دستهی کتابهای محبوب و پرفروش قرار دارد. بسیاری این کتاب را برای مضامین آزادیبخشش ستایش کردهاند و از طرف دیگر، بسیاری نیز آن را مورد نقد قرار دادهاند. برخی از منتقدان شخصیت کیتینگ را زیر سؤال بردهاند و ادعا کردهاند که آموزشهای او بیپایه و اساس بوده است. مجلهی آتلانتیک در سال ۲۰۱۴ نقدی با همین مضمون علیه این اثر منتشر کرد. باوجود این انتقادها، این کتاب و همچنین شخصیت کیتینگ همچنان در میان مردم پرطرفدار است.
از کتاب انجمن شاعران مرده اقتباس برعکس انجام شده است؛ یعنی داستان این کتاب از روی فیلمنامهی آن نوشته شده است. میان کتاب و فیلم تفاوتهای بسیار اندکی دیده میشود. برخی از مردم عقیده دارند که کتاب کاملتر از فیلم است و برخی برعکس، فکر میکنند که فیلم جزئیات بسیار بیشتری را به نمایش میگذارد. کتاب برعکس فیلم، چندان بر روی شخصیتهای فرعی تمرکز نمیکند و از آنها اطلاعاتی نمیدهد. از طرف دیگر، بخشهایی از کتاب اصلاً در فیلم وجود ندارند. بهطور مثال در فیلم از عاشق شدن چارلی خبری نیست و یا نشان داده نمیشود که تاد اعتراضی که علیه کیتینگ نوشته شده است را امضا میکند یا نه. به جز این تفاوتهای اندک، کتاب و فیلم تا حد زیادی به یکدیگر وفادار هستند.
کتاب انجمن شاعران مرده از آثار کلاسیک ادبی نیست و همچنان آنطور که باید مورد توجه مخاطبان قرار نگرفته است. این کتاب بخش بزرگی از شهرت خود را مدیون فیلمی است که به کارگردانی پیتر ویر و با بازی رابین ویلیامز ساخته شده است. بااینحال، این کتاب دارای داستان ارزشمندی است که خواندن آن بر هر کسی واجب است. انجمن شاعران مرده سرشار است از اشعار کلاسیک و زیبا، نمادهای ادبی، شخصیتهای تأثیرگذار و نوجوانانی که سرسختانه سعی دارند با پیروی از روشنایی ادبیات راه خود را در دنیایی تاریک پیدا کنند.
دانلود کتاب از اپلیکیشن طاقچه