نهج البلاغه
نویسنده:
گوینده: احسان چریکی
انتشارات: انتشارات نیستان هنر
معرفی بهترین ترجمه‌های نهج البلاغه
28 بازدید
کتاب نهج البلاغه از جمله کتاب‌هایی است که در اغلب خانه‌های ما ایرانیان در کنار قرآن و دیوان حافظ دیده می‌شود. یادداشت پیشِ رو از بلاگ طاقچه، درباره‌ی ترجمه‌های نهج البلاغه است، امید است که پس از مطالعه‌ی آن به خواندن نهج البلاغه ترغیب شویم، چرا که از جمله کتاب‌هایی است که با خواندن آن می‌توان به اطلاعاتی تاریخی از صدر اسلام دست یافت، با زبان بلیغ حضرت علی می‌توان زبان عربی آموخت و نیز حکمت‌های آن را برای زندگی فردی و حتی اجتماعی آموخت و به کار بست.
شرحی مختصر درباره‌ی نهج البلاغه
کتاب نهج البلاغه مجموعه‌ای از خطبه‌ها، نامه‌ها و گفتارهای کوتاه یا جملات قصار حضرت علی (ع) است. تنوع موضوعی و محتوایی این کتاب آن را تبدیل به یک دائره‌المعارف بزرگ اسلامی کرده است که سرشار از اطلاعات فرهنگ اسلامی است. فصاحت و بلاغت و تا حدودی سادگی کلام حضرت علی در بیان خطبه‌ها و نامه‌ها، آن را نه‌تنها برای پژوهندگان تاریخ و فرهنگ اسلام بلکه برای عامه‌ی مردم نیز جالب توجه و خواندنی کرده است. همچنین الگوی بسیار مناسبی برای خطیبان است که متناسب با اوضاع اجتماعی زمانه‌ی خود مسائل انسانی و اخلاقی را بدون واهمه از حکومتِ وقت و بی هیچ سانسوری برای مخاطبان خود طرح و تبیین کنند؛ چنانکه حضرت علی در زمانه‌ی خود چنین عمل می‌کرده است. جالب است بدانید که برخی علمای اسلام از نهج البلاغه به اخ القرآن یعنی برادر قرآن یاد می‌کنند. براساس آمار کتابشناسی اسلامی، نهج البلاغه بعد از قرآن بیشترین نسخه‌های خطی و شرح و تفسیر را به خود اختصاص داده است.
چگونگی خلق نهج البلاغه
از مورخان بزرگ قرن چهارم علی بن حسین مسعودی در کتاب معروف خود مروج الذهب درباره‌ی گفتارها و خطابه‌های حضرت علی می‌نویسد که آن گونه که روایت شده، حضرت علی سخنان خود را بدون هیچ یادداشت و پیش‌نویسی که از قبل آماده کرده باشد، بیان می‌کرده است. در واقع حضرت بیانات خود را اغلب فی‌البداهه می‌گفته است و مردم هم آن را می‌شنیدند و آن را به خاطر می‌سپردند. اما رفته‌رفته بعضی از علمای علم حدیث که در بخش بعد به‌صورت جزئی‌تری به آن پرداخته‌ایم، به گردآوری سخنان و جملات قصار و خطابه‌های حضرت علی اهتمام ورزیده‌اند و به این ترتیب تا قرن چهارم مجموعه‌ای از کلام حضرت علی در دسترس قرار می‌گیرد.
بستن تبلیغگردآورندهی نهج البلاغه
تا پیش از آنکه نهج البلاغه به این شکل منسجم و کامل گردآوری شود، افرادی در قرن‌های سه و چهار بخش‌هایی از کلام امیرالمؤمنین را انتخاب و کتابت کرده‌اند. گفته می‌شود ابوعثمان بحر جاحظ در قرن سوم صد جمله‌ی قصار حضرت علی را به‌صورت گزیده کتابت کرده است. قاضی محمد بن سلامه مجموعه‌ای از کلام حضرت علی را گردآوری می‌کند که در زبان فارسی با عنوان قانون چاپ شده است. ابواسحاق ثقفی کوفی نیز در قرن سوم بخشی از نامه‌ها و خطبه‌ها را گردآوری کرده است. شیخ کلینی در کتاب الکافی خود و شیخ صدوق در کتاب التوحید خود تعدادی از خطبه‌های حضرت علی را که موضوع توحید و خداشناسی داشته‌اند، آورده‌اند. اگر کسی بخواهد درباره‌ی اسناد و مدارک مربوط به نهج البلاغه اطلاعاتی کسب کند یا تحقیقی انجام بدهد، کتاب‌هایی مثل رُوات و محدثین نهج البلاغه از علی دشتی و همکارانش، استناد نهج البلاغه نوشته‌ی امتیاز علی خان عرشی که مکارم شیرازی آن را ترجمه کرده است و نیز مصادر نهج‌البلاغه تألیف سید عبدالزهرا حسینی از جمله منابعی است که در این زمینه نوشته شده است.
اما اصل کتاب نهج البلاغه را که به این شکل حجیم و در عین حال منسجم به دست ما رسیده است، و حتی اینکه به این نام و عنوان نهج البلاغه خوانده می‌شود، مرهون تلاش‌های سید شریف رضی است. سید رضی در قرن چهارم هجری قمری با توجه به منابعی که از این اثر در اختیار داشته شروع به گردآوری نامه‌ها، خطبه‌ها و جملات و کلام قصار می‌کند. سید رضی عنوان نهج البلاغه به معنی راه شیوایی و فصاحت، اول بار به این اثر اطلاق می‌کند. گفته می‌شود سید رضی براساس ذوق ادبی و شخصی‌اش و نه معیار دیگری دست به گردآوری این سه بخش از کلام حضرت علی می‌کند. ضمن آنکه حجم خطبه‌های حضرت بیش از این است که سید رضی در گزیده‌ی خود آورده است. اما چیزی که مشخص است این است که نسخه‌ی سید رضی که به دست ما رسیده است، متقن‌ترین و اصیل‌‌ترین نسخه از نهج البلاغه است.
بخش‌های نهج البلاغه
کتاب با مقدمه‌ای چند صفحه‌ای از سید رضی آغاز می‌شود. سپس بخش خطبه‌ها یعنی سخنرانی‌ها و بیانات حضرت علی در مسجد به مناسبت‌های مختلف است. این بخش که قطورترین قسمت نهج البلاغه است ۲۴۱ خطبه از آن حضرت ذکر شده است. بعضی خطبه‌ها در چند سطر و بعضی دیگر چندین صفحه را شامل می‌شود. از مشهورترین خطبه‌ها می‌توان به خطبه‌های شقشقیه، غراء و متقین اشاره کرد.
بخش دوم نهج البلاغه به نامه‌ها اختصاص دارد. نامه‌ها و مکاتبات حضرت علی با افراد یا گروه‌های مختلفی است که در طول سال‌ها به دلایل گوناگون با آنها سروکار داشته است. سید رضی ۷۹ نامه را گردآوری کرده است. نامه به امام حسن، نامه به مالک اشتر و نیز نامه به عثمان بن حنیف از جمله نامه‌های معروف حضرت علی است.
کلمات قصار، جملات کوتاه و حکیمانه: شامل نکاتی اخلاقی و فلسفی است. مجموعاً ۴۸۰ سخن در این بخش گنجانده شده است.
معرفی ترجمه‌های مختلف نهج البلاغه
نهج البلاغه از متونی است که به‌دلیل عمق مفهومی و فصاحت بی‌نظیرش، بارها به زبان فارسی ترجمه شده است. در این بخش، نگاهی داریم به ترجمه‌های شاخص این اثر گران‌سنگ، با بررسی سبک، دقت زبانی و مخاطب‌محوری هر کدام.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی عبدالمحمد آیتی
کتاب صوتی نهج البلاغه با ترجمه روان، خوش‌خوان و دقیق عبدالمحمد آیتی و روایت چندصدایی توسط گویندگان حرفه‌ای، تجربه‌ای متفاوت و گوش‌نواز از یکی از متون والای اسلامی ارائه می‌دهد. این نسخه صوتی که با کیفیتی بالا در استودیوی نیستان ضبط و با موسیقی تأثیرگذار «سوئیت سمفونی نهج البلاغه» همراه شده، اثری منسجم از خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی(ع) است. با مدت‌زمان ۲۵ ساعت و ۴۵ دقیقه، این کتاب شنیداری نه‌تنها منبعی دینی، بلکه تجربه‌ای هنری و عمیق برای علاقه‌مندان به معارف اسلامی، پژوهشگران و مخاطبان عمومی فراهم کرده است.
این نسخه‌ی صوتی از نهج البلاغه در طاقچه برای مخاطبان وجود دارد. این کتاب صوتی از روی ترجمه‌ی عبدالمحمد آیتی تهیه شده و بهروز رضوی، فرخ نعمتی، ساعد باقری و احسان چریکی گویندگان آن هستند و انتشارات نیستان هنر آن را منتشر کرده است.
بخشی از کتاب صوتی نهج البلاغه را بشنوید.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی سید جعفر شهیدی
یکی از مشهورترین ترجمه‌های نهج البلاغه از پژوهشگران برجسته‌ی تاریخ اسلام و نیز متخصص در زبان و ادبیات فارسی، یعنی جعفر شهیدی است. تسلط شهیدی بر زبان عربی و فارسی باعث شده تا ترجمه‌ی اصیل و روان و دقیقی از نهج البلاغه به دست بدهد. اول بار در سال ۱۳۶۸ انتشارات علمی و فرهنگی این ترجمه را منتشر کرده و تا سال ۱۴۰۲ سی‌وشش نوبت چاپ شده است. ساختار کتاب به این صورت است که پس از مقدمه‌ای که در باب نهج البلاغه و سید رضی، گردآورنده‌ی آن، نوشته است متن عربی نهج البلاغه را در صفحه‌ی راست و ترجمه‌ی آن را در صفحه‌ی چپ کتاب مقابل هم آورده؛ این نوع چاپ باعث می‌شود تا خواننده متن اصلی و ترجمه را با هم بخواند و مقابله دهد، که برای آموختن زبان نیز مؤثر و کاربردی است. ناگفته نماند که سبک ترجمه‌ی شهیدی ادبی است و لزوماً لفظ به لفظ ترجمه نکرده، البته به معنی این نیست که ترجمه‌ای آزاد کرده است.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی عباس عزیزی
کتاب جامع و بزرگی به گستردگی نهج البلاغه که سرشار از اطلاعات اخلاقی و دینی و فرهنگی است، اگر به لحاظ موضوعی دسته‌بندی شود بسیار برای مخاطبان می‌تواند کاربردی و خواندنی‌تر بشود، چرا که می‌توان در هر رده‌ی موضوعی خطبه‌ها و نامه‌های مرتبط با آن موضوع را پیدا کرد و خواند. عباس عزیزی در سال ۱۳۸۰ نهج البلاغه را به‌صورت موضوعی دسته‌بندی و تدوین کرد و انتشارات صلاه قم آن را به چاپ رسانید.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی حسین انصاریان
نشر دارالعرفان قم (به‌نشر) در سال ۱۳۸۸ ترجمه‌ی حسین انصاریان از نهج البلاغه را منتشر کرد. از جمله ویژگی‌های این ترجمه که انصاریان در مقدمه‌ی کتاب به آن اشاره کرده است، مراجعه به شروح معروف بن ابی الحدید، ابن میثم، خوئی، ملا صالح قزوینی و شروح دیگر و در نهایت ترجمه‌ی تحت‌اللفظی خود از متن است که تلاش شده سلیس و روان باشد. انصاریان در مقدمه‌ی خود از غریب‌ماندگی نهج البلاغه در جامعه‌ی شیعه نوشته است.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی محمد برکت
نهج البلاغه و هو المختار من کلام امیرالمؤمنین علیه السلام نسخه‌ای از نهج البلاغه است که کتابت آن مربوط به ۴۸۳ هجری قمری بوده و در کتابخانه‌ی مرکز احیای میراث اسلامی قم نگهداری می‌شده است. در سال ۱۳۸۹ محمدمهدی جعفری پیش‌گفتاری بر آن می‌نویسد و با همکاری محمد برکت در انتشارات میراث مکتوب آن را چاپ و منتشر می‌کنند. این کتاب صرفاً حاوی متن عربی نهج البلاغه است و برای پژوهشگران حوزه‌ی نهج البلاغه به‌عنوان نسخه‌ای از این کتاب می‌تواند ارزشمند باشد. چرا که توضیحات مفیدی درباره‌ی نسخ نهج البلاغه و ویژگی‌های رسم‌الخطی نسخه‌ی حاضر در پیش‌گفتار آمده است. همچنین در پایان کتاب نمایه‌ی مفصلی از آیات و احادیت، اشعار، افراد، قبایل و طوایف، مکان‌ها، رویدادهای تاریخی، حیوانات، گیاهان، ستارگان و افلاک و سنگ‌ها و معدنیات تهیه شده است که بسیار کاربردی خواهد بود.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی جمال‌الدین دین‌پرور
نهج البلاغه موضوعی (کتاب اول؛ خداشناسی)
خرید کتابنویسنده: جمال‌الدین دین‌پرور
انتشارات: انتشارات بنیاد نهج‌البلاغه
در سال ۱۳۹۴ انتشارات بنیاد نهج البلاغه در تهران یک مجموعه‌ی چهارده جلدی نهج البلاغه موضوعی به اهتمام جمال الدین دین‌پرور چاپ و منتشر کرد. جلد اول خداشناسی، جلد دوم راهنماشناسی (۱)، جلد سوم راهنماشناسی (۲) این دو جلد به اصل نبوت و راهنمایی انسان‌ها از سوی پیامبران و امامان اشاره دارد، جلد چهارم با عنوان فرجام‌شناسی به مرگ و معاد و قیامت براساس آموزه‌های نهج البلاغه می‌پردازد، جلدهای پنجم، ششم و هفتم به موضوع علی‌شناسی مربوط است، جلد هشتم دنیاشناسی، جلد نهم با عنوان جامعه و فرهنگ (۱)، جلد دهم جامعه و فرهنگ (۲) همکاری و تعاون را براساس حق و انصاف تبیین می‌کند، جلد یازدهم آیین حکمروایی، جلد دوازدهم سبک زندگی (۱) در چهار فصل به موضوعات ایمان، خرد و خردورزی، علم و دانش و معیشت حکیمانه می‌پردازد؛ چهار موضوعی که برای زندگی دنیای معاصر هم می‌تواند راهگشا باشد، جلد سیزدهم سبک زندگی (۲) به اخلاق و تربیت در نهج البلاغه می‌پردازد. جلد چهاردهم سبک زندگی (۳) نقش موعظه در تربیت را براساس آموزه‌های نهج البلاغه مطرح می‌کند. ساختار کتاب دین‌پرور به این صورت است که پس از مقدمه‌ای مرتبط با موضوع مجلد مورد نظر، خطبه‌ها و نامه‌های مربوط به آن موضوع را تدوین کرده است.
دین‌پرور پیش از این در سال ۱۳۷۹ کتاب نهج البلاغه‌ی پارسی را که ترجمه‌ای از این کتاب است به دست داد و انتشارات بنیاد نهج البلاغه آن را به چاپ رسانید.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی اسماعیل منصوری لاریجانی
نهج البلاغه امیرالمومنین علی علیه السلام
خرید کتابنویسنده: علی بن ابی طالب (ع)
مترجم: اسماعیل منصوری لاریجانی
انتشارات: شرکت چاپ و نشر بین الملل
انتشارات نشر بین‌الملل در سال ۱۳۹۶ کتاب نهج البلاغه به ترجمه‌ی اسماعیل منصوری لاریجانی را منتشر کرد. ساختار ترجمه‌ی منصوری به این صورت است که از بین چهار نوع روش ترجمه‌ی تحت‌اللفظی، معنایی، تفسیری و انفسی، مترجم به روش معنایی و انفسی عمل کرده است. روش معنایی همان‌طور که از اسمش مشخص است با اشاره به لایه‌های معنایی کلام حضرت علی در واقع با فصاحت و بلاغت و ایجاز کلام حضرت آشنا می‌شویم. همین شیوه به انس و مصاحبت انفسی و همدلی با صاحب کلام نهج البلاغه را می‌طلبد. برای این مصاحبت لازم است با فضایل و سجایای اخلاقی حضرت علی آشنا شد که مترجم تلاش خود را در این امر نموده است. همچنین این مترجم در پایان هر خطبه و نامه‌ای توضیحی با عنوان نکته‌ها و پیام‌ها آورده که به‌صورت موضوعی هم دسته‌بندی شده است.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی علی‌اکبر مظاهری
در سال ۱۳۹۹ علی‌اکبر مظاهری ترجمه و توضیحی از نهج البلاغه به دست داد که انتشارات جمال آن را چاپ و منتشر کرده است. مترجم سعی کرده همه‌ی خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها را عنوان‌گذاری کند. همچنین تقسیم‌بندی برخی مطالب و شماره‌گذاری آنها، خواندن متن را ساده‌تر کرده است. مظاهری اصفهانی متولد ۱۳۳۷ در اصفهان است. از آثار شاخص او می‌توان به جوانان و انتخاب همسر، نهج البلاغه و فرهنگ خانواده و از ژرفای حج اشاره کرد.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی محمدرضا احمدی طباطبایی
نهج‌البلاغه: مبانی، مفاهیم و وظایف سیاسی عنوان کتابی از محمدرضا احمدی طباطبایی و همکاران است که در سال ۱۴۰۲ انتشارات دانشگاه امام صادق آن را منتشر کرده است. این کتاب برای کسانی که می‌خواهند با ابعاد سیاسی و اجتماعی نهج البلاغه آشنا شوند، می‌تواند منبع خوبی باشد. نویسندگان این کتاب تلاش کرده‌اند تا مسائل سیاسی دنیای مدرن را با توجه به مسائل و مضامین مطرح در نهج البلاغه طرح و تبیین کنند و به‌نوعی ریشه‌ها و خاستگاه اندیشه‌های سیاسی جهان مدرن را در نهج البلاغه واکاوی و ریشه‌یابی کند.
کتاب نهج البلاغه ترجمه‌ی سجاد محب الهی
سجاد محب الهی در کتاب کوچک و کم‌حجم خود با عنوان نهج البلاغه دوست قدیمی من تلاش کرده است بخش‌هایی از نهج البلاغه را ترجمه و تفسیر کند، البته با استفاده از فنون ادبی و به‌کارگیری اشعار فارسی و نیز ابیات قرآنی متناسب با مضمون مورد بحث. این کتاب در پنج بخش تهیه شده است. ابتدا کلیاتی درباره‌ی اهمیت نهج البلاغه ارائه می‌شود و در ادامه، گزیده‌ای از خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های امام علی (ع) با رویکردی اخلاقی، تربیتی و اجتماعی و با بهره‌گیری از فنون ادبی و قرآنی شرح داده می‌شود.
علاوه بر ترجمه‌های مذکور ترجمه‌های دیگری از نهج البلاغه صورت گرفته است که در اینجا امکان پرداختن به همه‌ی آنها وجود نداشت.
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی
اینکه با کتاب‌ها به دل تاریخ سفر می‌کنیم همیشه جذاب بوده است، اما اینکه کتاب‌هایی هستند که از دل تاریخ به دست ما رسیده‌اند و ما اکنون در دنیای مدرن می‌توانیم آنها را بخوانیم آن هم جذاب است. سید رضی با گردآوری و تدوین نهج البلاغه در قرن چهارم، کلام حضرت علی را که در صدر اسلام می‌زیسته به ثبت رسانده است. کلامی که با خواندنش علاوه بر اینکه می‌توانیم با لایه‌های شخصیتی حضرت علی آشنا بشویم، به اطلاعات بسیار زیاد تاریخی و جامعه‌شناختی و فرهنگی جامعه‌ی عرب نیز دست می‌یابیم.
طاقچه دریچه‌ای است به دنیای کتاب‌های الکترونیکی؛ جایی که با یک کلیک، به دنیایی از داستان‌ها، دانش و تجربه‌های تازه قدم می‌گذارید. هر زمان و هرجا که بخواهید، می‌توانید کتاب دلخواهتان را در فروشگاه کتاب طاقچه پیدا کنید و بی‌درنگ مشغول خواندن شوید. لذت یک کتابخانه‌ی همیشه در دسترس را با خرید کتاب در طاقچه تجربه کنید!
28 بازدید
بستن تبلیغ
آرزو شهبازی
اشتراک
ورود
0 دیدگاه ها
