کتاب موریانه

«موریانه» بزرگ علوی (۱۳۷۵-۱۲۸۳) شاید مانند «گیله‌مرد» و «چشم‌هایش» شناخته‌شده نباشد ولی اثری هنرمندانه با ساختار داستانی محکم و درون‌مایه‌ای روشن است. علوی در این اثر وقایع سال‌های پایانی حکومت پهلوی را از زبان یک ساواکی روایت می‌کند. او تنها پسر خانواده است که نا‌خواسته و از روی ناآگاهی قربانی ساواک می‌شود و پا در راهی می‌گذارد که دیگر برایش بازگشتی ندارد. علوی در کنار خط اصلی داستان ساختار و ساختمان از هم پاشیده نظام شاهنشاهی را با دستچین کردن تصاویر، موقعیت‌ها و لحظه‌هایی از عملکرد افراد چه در زندگی خصوصی و چه در زندگی سیاسی- اجتماعی به‌تصویر می‌کشد. داستان این‌گونه آغاز می‌شود: من یک ساواکی هستم. از اینکه چنین شغلی اختیار کرده بودم نه شرمنده‌ام نه مغرور. این هم کاری است مانند کارهای دیگر. مگر کارمندان وزارت دارائی همه دزدند و یا کسانی که در دادگاهها دسته دسته مردم را با گناه یا بی‌گناه به زندان می‌فرستند یا به پای دار، همه‌شان آدم‌کشند؟ علوی در این اثر محیط را برای مخاطب به تصویر می‌کشد. کاری که به بیشترین مهارت در داستان‌نویسی نیازمند است. موریانه موجودی ریز است که چوب را پوک و سست می‌کند و در این جا شخصیتی است که پایه‌های زندگی مردم و حتی پایه‌های زندگی خودش را سست و پوک می کند. موریانه نمادی از ویران کردن است و علوی با مهارت تمام این ویرانی‌ها را به تصویر می‌کشد.