کتاب الکترونیکی چیست؟
نزدیک به ۶۰۰ سال از زمانی که گوتنبرگ اولین ماشین چاپ را اختراع کرد، می‌گذرد. در این سال‌ها فرآیند چاپ و نشر تغییرات زیادی کرد تا کتابها سریع‌تر تولید شوند و در دسترس آدم‌های بیشتری قرار بگیرند. با حضور کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، شکل جدیدی از کتاب به نام کتاب الکترونیکی (ebook) به وجود آمد. این شکل از کتابها توانستند سریع‌تر از همیشه در دسترس مردم قرار بگیرند.
با این وجود به نظر می‌رسد برخی هنوز کتاب را فقط چیزی می‌دانند که بوی کاغذ بدهد و بشود آن را لمس کرد. در این یادداشت می‌خواهیم توضیح بدهیم که کتاب الکترونیکی چیست؟ و چه ویژگی‌ای دارد که میلیون‌ها نفر در جهان از آن استفاده می‌کنند؛ با در نظر گرفتن این واقعیت که وقتی کتاب می‌خوانیم محتوا مهم است، نه شِکلش.
این یادداشت ترجمه آزادی است از مقاله‌ای به همین عنوان در سایت publishdrive.
فرق فرمت EPUB و PDF چیست؟
به زبان ساده می‌توان گفت کتاب الکترونیکی، کتابی است که در دستگاه الکترونیکی (صفحه کامپیوتر، تبلت، گوشی هوشمند یا کتابخوان الکترونیکی) خوانده می‌شود و فرمت‌های مختلفی دارد. فرمت EPUB معروف‌‌ترین و رایج‌ترین فرمت برای خواندن کتاب در دستگاه‌های و اپلیکیشن‌های کتابخوان است و امکانات زیادی دارد. به همین دلیل برخی این فرمت را معادلِ کتاب الکترونیک تعریف می‌کنند و معمولا آن را در برابر فرمت PDF قرار می‌دهند. در ادامه متن فرمت EPUB را معادل کتاب الکترونیکی می‌گیریم و آن را با PDF مقایسه میکنیم تا تصویر واضح‌تری از آن به دست بیاورید.
۱. غیرقابل تغییر بودن متن کتاب
وقتی شما متن نامه دوستتان یا یک دستور آشپزی را روی گوشی می‌خوانید، تا وقتی که می‌توانید تغییراتی در محتوای متن بدهید، آن متن کتاب الکترونیکی نیست. کتابهای الکترونیکی برای انتشار عمومی ساخته شده‌اند و بدون اجازه نویسنده قابل ویرایش نیستند. تمام اپلیکیشن‌ها و کتابخوان‌ها طوری طراحی شده‌اند که وقتی روی کتاب یادداشتی می‌نویسید یا قسمتی را علامت می‌زنید، تغییری در متن اصلی کتاب به وجود نیاید. این ویژگی با فرمت PDF مشترک است.
۲. انعطاف‌پذیری بیشتر نسبت به حالت PDF
با وجود اینکه متن‌های PDF غیرقابل ویرایش هستند، اما مشکلات دیگری دارند. اگر تلاش کنید PDF را روی یک صفحه کوچک مثل موبایل بخوانید، متوجه می‌شوید که نمی‌توانید صفحه‌بندی آن را تغییر دهید. به همین‌خاطر خواندن PDF روی صفحه موبایل یا کتابخوان کار سختی است. فرمت PDF برای پرینت و چاپ ایده‌آل است و طوری طراحی شده که برای اندازه‌ی دقیق کاغذ مناسب باشد.
انعطاف‌پذیری یکی از ویژگی‌های مهم کتاب الکترونیکی است. این فرمت طراحی شده تا با توجه به دستگاهی که آن را نمایش می‌دهد از لحاظ ظاهری تغییر شکل دهد. مثل آبی است که وقتی در ظرف ریخته می‌شود، شکل ظرف را به خود می‌‌گیرد.
با این حال شما همچنان فصل‌‌ها و پاراگراف‌ها را دارید، اما فقط جای شکستِ خطوط، تغییر می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود تا متن، تمامِ صفحه گوشی شما را پُر کند. اگر بخواهیم مثال دیگری بزنیم، وقتی با تلفن همراه وارد وب‌سایتی می‌شوید، انتظار دارید اندازه متن‌ها و تصاویر با صفحه گوشی شما هماهنگ شود، این همان اتفاقی است که برای کتابهای الکترونیکی می‌افتد.
اگر اپلیکیشن «طاقچه» را روی گوشی یا تبلت خود نصب کنید، می‌توانید یک کتاب رایگان دانلود و این ویژگی را امتحان کنید. پیشنهاد میکنیم پیش از آن یادداشت «طاقچه جدید آوردیم» را بخوانید تا با جدیدترین تغییرات اپلیکیشن طاقچه آشنا شوید.
۳. در کتاب الکترونیکی شما قوانین را تنظیم می‌کنید
از آنجایی که صفحه‌بندی در این نوع کتابها قابل تغییر است، می‌توانید تغییرات را با توجه به نیازهای خودتان شخصی‌سازی کنید. جزییات دستگاه‌های مختلف با هم فرق دارد اما شما می‌توانید نوع و اندازه فونت، فاصله بین خطوط و نور پس‌زمینه را با توجه به شرایط محیط و چشم‌تان تغییر دهید. با این امکانات حتی کتابهای قطوری مثل جنایت و مکافات هم خواندنشان بر روی گوشی آسان می‌شود.
همچنین اینگونه کتابها قابلیت‌های دیگری هم دارند. درست است که آنها مثل کتابهای چاپی بوی کاغذ نمی‌دهند اما حمل و نقل آنها راحت است. می‌توانید آنها را در شب و بدون نور چراغ بخوانید. حتی اگر گوشی یا تبلت‌تان را عوض کنید، با داشتن حساب کاربری تمام کتابهای شما قابل بازیابی است.
برای خواندن چنین کتابهایی نیاز به یک کتابخوان دارید که ممکن است به صورت اپلیکیشنی روی تلفن همراه باشد و یا یک دستگاه کتابخوان مانند کیندل.
امکانات کتابخوان طاقچه برای فرمت‌های مختلف چیست؟
در طاقچه بسته به اینکه کتاب چه نوعی داشته باشد، می‌توانید از امکانات مختلفی برخوردار شوید. برای تشخیص اینکه کتاب PDF است و یا EPUB لطفا هنگام خرید به ایکون درج شده در کنار ستاره‌ها نگاه کنید.در تصویرهای زیر امکانات طاقچه برای مطالعه این دو نوع فرمت را نشان داده‌ایم.
ایکون تشخیص فرمت pdf
آیکون تشخیص فرمت ایپاب
شما می‌توانید کتابهایی با فرمت ایپاب را از طریق نسخه‌ی تحت وب بخوانید. همچنین در هنگام مطالعه امکانات زیادی برای خواندن در دسترس شماست. بخشی از امکانات طاقچه برای خواندن کتابهای ایپاب را در تصویر زیر می‌توانید ببینید. فقط کافی است صفحه کتاب را لمس کنید تا منوی بالا نمایش داده شود. سپس با لمس آیکون چرخ‌دنده، امکانات زیر در دسترس شما هستند.
امکانات طاقچه برای مطالعه کتابهایی با فرمت ایپاب
اگر می‌خواهید تجربه‌ای از خواندن کتابهای الکترونیکی داشته باشید، می‌توانید اپلیکیشن «طاقچه» را دانلود کنید و ورقی به کتاب‌هایش بزنید.
در یادداشت‌های بعدی در مورد دستگاه‌ها و اپلیکیشن‌های کتابخوان الکترونیک بیشتر صحبت میکنیم.
با سلام واحترام ، ضمن تشکر از قبول عضويت اينجانب به نظر من ايجاد چنين مرکزی بسيار ارزنده است ومن به سهم خود سپاسگزاری مینمايم وتوفيق روز افزون افراد سيستم را ارزومندم .
ممنون از لطفتون
سلام سایتتون عالیه
آیا کتاب الکترونیکی باید وابسته به فروشنده باشد؟ این کار از نظر حقوقی درست است که من پول خرید کتاب الکترونیکی از طاقچه را بپردازم اما فقط بتوانم با نرم افزار طاقچه آن را مطالعه کنم؟
چیزی که شما به مردم میفروشید کتاب نیست کتاب طاقچه است.
آیا در سایر ممالک هم فروش کتاب الکترونیکی به همین شکل است و اگر نه چرا شما اینگونه عمل می کنید.
سلام احسان عزیز
در برخی کشورها بعد از خرید کتاب شما می‌توانید فایل کتاب را به طور کامل دریافت و ذخیره کنید. این امکانی است که ناشران کتابها در کشورهای دیگر در اختیار پلتفرم‌ها قرار می‌دهند. در حالی که در حال حاضر در ایران ناشران این امکان را در اختیار هیچ کدام از پلتفرم‌های فروش قرار نمی‌دهند.
دلیل این کار هم مشخص است. در سایر کشورها با فردی که فایل کتاب را به صورت گسترده منتشر کند، به شدت برخورد قانونی و مجازات می شود. برای همین کسی فایل کتاب را در دسترس دیگران قرار نمی‌دهد و نرخ انتشار غیر قانونی کتاب به شدت پایین است. اما در حال حاضر در کشور ما قانونی برای مجازات متخلفین وجود ندارد.
در هر صورت از اینکه نتوانستیم رضایت شما را فراهم کنیم، متاسفیم. امیدواریم به زودی ساز و کار قانونی حمایت از حقوق ناشر در کشور ما هم فراهم شود و بتوانیم فایل کتابها را در اختیار همراهانمان قرار دهیم. این موضوعی است که هم دغدغه‌ی ما به عنوان پلتفرم فروش و هم ناشران به عنوان تولیدکنندگان محتواست.
باسلام.چطورمیشود کتاب رابه صورت الکترونیک به فروش رساند.راهنمایی کنیدلطفا.باتشکر
سلام امید عزیز
لطفا یادداشت «چگونه در طاقچه کتاب منتشر کنیم؟ » را بخوانید.