کتاب چرا فلسفه اهمیت دارد؟

کتاب چرا فلسفه اهمیت دارد؟ نوشتهٔ هلن بی بی و ترجمهٔ میثم پارسا است. انتشارات شوند این کتاب در حوزهٔ فلسفه را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی چهار فصل که دلایل اهمیت فلسفه و چیستی فلسفه را شرح داده است.

درباره کتاب چرا فلسفه اهمیت دارد؟

هلن بی بی کتاب چرا فلسفه اهمیت دارد؟ را در ۴ فصل نگاشته است. او در این کتاب بیان کرده است که بسیاری گمان می‌کنند فلسفه چیزی است برای ابراز عقیده یا مستلزم این است که تمام طول روز نشست و از خود پرسید که آیا صندلی‌ وجود دارد یا نه. بسیاری دیگر فکر می‌کنند که فلسفه تنها به الهیات یا برخی دیگر از فعالیت‌های دینی شباهت دارد یا مستلزم تأمل است، اما تمامی این دیدگاه‌ها با نگاهی که فیلسوفان به فلسفه دارند، متفاوت است. منظور فلاسفه از کلمهٔ «فلسفی» این نیست که بگوییم شخصی در مواجهه با برخی از خبرهای بد، حکیمانه و با آرامش برخورد می‌کند. منظور فلاسفه از فلسفه تنها مجموعه‌ای از اصول، نظریه‌ها، تکنیک‌ها، روش‌ها و پرسش‌هایی است که هلن بی بی در این کتاب آن‌ها را شرح داده است. فلسفه مجموعه‌ای است که به‌واسطهٔ برخی از مضامین رایج در پژوهش عقلانی، اندیشهٔ انتقادی و تفکر نظام‌مند مرزبندی شده  و موضوع آن بسیار متنوع است.

خواندن کتاب چرا فلسفه اهمیت دارد؟ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ مدرن پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب چرا فلسفه اهمیت دارد؟

«زندگی اخلاقی ما نابسامان و آشفته است. اغلب تو گویی بهترین شیوهٔ رفتار واضح نیست و ما میان انتخاب چندین گزینهٔ ناخوشایند درمانده‌ایم. در این موارد، می‌توانیم به نظریه‌هایی متوسل شویم که پیشینهٔ خوبی در توضیح درستی و نادرستی رفتارمان دارند تا به ما کمک کنند درستی یا نادرستی را در موقعیت‌های مبهم و آشفته دریابیم. مواردی که مورد توافق گسترده هستند می‌توانند تا حد به‌خصوصی به عنوان راهی برای سنجش نظریهٔ اخلاقی‌مان به کار آیند: اگر نتیجه این باشد که دزدی خوب است، شاید به تلنگری نیاز داشته باشد. البته، نه این‌که بدون هیچ تأملی خودتان را به هر حکم و قضاوتی که نظریه‌ای خاص مطرح می‌کند متعهد بدانید. این مهم است که همواره نتایجِ کاربست نظریه‌های خود را در نظر بگیرید و آن‌ها را به عقیده‌ای جزمی تبدیل نکنید. تأمل کنید، تأمل کنید، تأمل کنید.

بیایید به یک مثال آشنا نگاهی بیاندازیم. فرض کنید تصمیم گرفته‌اید که گیاهخوار شوید، به این دلیل که کار قابل‌دفاعی نیست که با پرورش دادن حیوانات به خاطر گوشت‌شان باعث درد کشیدن آن‌ها شوید - یا به خاطر غذاهای دیگری مثل شیر، تخم مرغ، روغن حیوانی، یا برای محصولات دیگری مانند چرم. این ایده که باید از چیزی اجتناب یا ممانعت کرد، زیرا باعث درد و رنج می‌شود ایده‌ای فلسفی است. مشهورترین نمونهٔ این دیدگاه، فایده‌گرایی۳۸، استدلال می‌کند که کار اخلاقیِ درست کاری است که با در نظر گرفتنِ همهٔ جوانب، بهترین نسبت لذت به درد را ایجاد کند: ما باید به همان روشی عمل کنیم که احتمالاً بیشترین لذت و کمترین درد را به همراه داشته باشد.

در عمل پیش‌بینیِ دقیق این کار به‌شدت دشوار است، اما دست‌کم در موارد نسبتاً معمولی پیش‌بینی تقریبی‌اش تا اندازه‌ای آسان است. شاید دقیقاً ندانیم که متوقف کردنِ دام‌پروری به خاطر غذا تا چه میزان باعث لذت حیوانات یا جلوگیری از درد آن‌ها خواهد شد، اما بر اساس برخی از تحقیقات تجربی و برخی از تفکراتی که قبلاً به طور کلی پذیرفته شده‌اند، می‌توانیم حدس‌هایی بزنیم. به بیان دیگر، مشکلات این بحث به موارد این‌چنینی مربوط می‌شوند که به‌کفایت در مورد تجربهٔ لذت و درد گونه‌های حیوانی آگاهی نداریم و نمی‌دانیم اگر تعداد آن‌ها را به طور مصنوعی برای مصارف تجاری بالا نبریم، چه تعداد از آن‌ها در نسل‌های بعدی باقی می‌مانند، و مواردی از این دست. این سوالات برای فرد فایده‌گرا مهم هستند زیرا میزان لذت، هم به ماهیت و شدت لذت یا درد بستگی دارد و هم به تعداد موجوداتی که لذت و درد را به آن شدت یا به آن صورت احساس می‌کنند.

البته، برای این‌که گیاهخوار شوید مجبور نیستید این موضع فلسفی را اتخاذ کنید. نظریه‌های اخلاقی دیگری هم هستند! تنها برای آن‌که یک مورد دیگر را هم در نظر بگیرید، می‌توانید از محصولات حیوانی به این دلیل اجتناب کنید که چنین کاری گواهی است بر جنبهٔ تأسف‌بار شخصیت‌تان؛ شاید این کار شما را متکبر یا استثمارگر یا با روحیه‌ای تبعیض‌آمیز نشان دهد، و در صورت امکان بخواهید نقایص شخصیت‌تان را در این زمینه اصلاح کنید. کسی که این رویکرد را برمی‌گزیند طرفدار اخلاق فضیلت‌مدار۳۹ است، که می‌گوید تقریباً هدف این است که دریابیم چگونه می‌توانیم بهترین شخص ممکن باشیم، بهترین شخصیت را پرورش دهیم و به جای شرارت فضیلت داشته باشیم، و بدین ترتیب احتمالاً بتوانیم، به طور فردی و جمعی، به بهترین حالتی که می‌توانیم زندگی کنیم.»