کتاب کوری

«کوری» رمانی تاثیرگذار، تفکربرانگیز و نمادین از خوزه ساراماگو، نویسنده پرتغالی برنده نوبل ادبی ۱۹۹۸ است. این اثر درباره بی‌بصیرتی و کوری ذهن و اندیشه انسان است. این داستان اخلاقی مدرن از یک چهاراره آغاز می‌شود که در آن مردی پشت فرمان ناگهان بینایی‌اش را از دست می‌دهد و با سبز شدن چراغ حرکت نمی‌کند. به فاصله اندکی از او نفر دوم هم به این بیماری مسری مبتلا می‌شود و نفر سوم و چهارم ... افزایش تعداد مبتلایان به این کوری نادر که شخص به جای سیاهی، سفیدی می‌بیند، مسئولان دولتی را می‌ترساند و تصمیم می‌گیرند افراد مبتلا را در آسایشگاهی قرنطینه کنند. اما این کوری تمام شهر بی‌نام داستان را فرامی‌گیرد، غیر از یک نفر، زنی که همسر یک چشم‌پزشک است. او با وانمودکردن به نابینایی همراه بیماران وارد آسایشگاه می‌شود تا در کنار همسر بیمارش باشد و این‌چنین، نقش کلیدی راهنما را در داستان به عهده بگیرد.

شخصیت‌های رمان ساراماگو اسم ندارند اما آنقدر ملموس شخصیت‌پردازی شده‌اند که بلافاصلاه خواننده با آنها آشنا می‌شود.

بیشتر داستان در فضای آسایشگاه می‌گذرد. در میان تعداد زیادی نابینا که با گذشت زمان به وضع فلاکت‌باری در تهیه ابتدایی‌ترین نیازهایشان دچار می‌شوند در حالی که در فضایی مسموم و غیر بهداشتی با انبوه فضولات انسانی گرفتار شده‌اند، در این میان، عده‌ای هم به رهبری یک کور مادرزاد که به داخل آسایشگاه نفوذ کرده، آب و غذا را احتکار می‌کنند تا از دیگران اخاذی کنند و این وضعیت پیش می‌رود تا این که بلاخره اتفاقی که باید بیفتد، می‌افتد و موج جمعیت به بیرون می‌ریزد. به شهری که اثری از حیات در آن نمانده است.

آنچه در نهایت داستان رخ می‌دهد، بینشی است که نصیب قهرمانان داستان می‌شود، رسیدن به این باور که «تا بدانجا رسید دانش من، که بدانم همی‌که نادانم».

کتاب کوری که نوعی رمان پساآخرزمانی است، درباره کور شدن و کور ماندن است اما کور شدن چشم دل و اندیشه. در مورد چشم‌هایی است که نمی‌بینند و در مورد چشم‌هایی است که نمی‌خواهند ببینند. درباره بی‌هویت بودن انسان.

از روی رمان کوری در سال ۲۰۰۸ فیلمی ساخته شد که پیشنهاد ما مثل همیشه این است که اول کتاب را بخوانید و بعد فیلم را ببینید، چون فیلم ۱۲۰ دقیقه‌ای کوری هیچ‌گاه نمی‌تواند به گویایی و جذابیت کتاب پر از جزئیات ساراماگو اشد.