کتاب دکوپاژهای برزخی

کتاب دکوپاژهای برزخی نوشتهٔ نعمت‌الله سعیدی با ویراستاری نرجس توکلی لشکاجانی و گروه ویراستاران گنج در انتشارات راهیار چاپ شده است. این کتاب تحلیلی است بر سریال وضعیت سفید بر اساس مبانی معرفت‌شناسی سینمای دینی. سریال تلویزیونی «وضعیت سفید» به کارگردانی حمید نعمت‌الله در سال ۱۳۹۰ از شبکه سه سیما پخش شد. داستان سریال مربوط به زمان شروع موشک‌باران تهران در جریان جنگ تحمیلی است که بر اثر آن، اعضای خانواده‌ای پرجمعیت که تقریبا همه با هم قهر هستند و اختلاف دارند، برای دوری از حملات دشمن، ساکن باغ مادرشان در روستایی واقع در حومه تهران می‌شوند.

درباره کتاب دکوپاژهای برزخی

در بخشی از پیش‌گفتار این کتاب این‌طور آمده است:

در تاریخ هنر از همسایگی فلسفه و ادبیات بسیار گفته‌اند و نمایشنامه هم از صناعات ادبیات است و هم در شمار فلسفه. هنر مدرن در ایران امروز اما به دلایل و علل عمدی و سهوی، از معرفت بومی و تفکر ایرانی کم‌وبیش جدا افتاده است. بازی «هنر برای هنر» بیش از آنکه در آرزوی رهایی هنر از سیاست باشد، دستاویز خروج هنر از ذیل فرهنگ بوده است؛ غافل، بلکه آگاه از اینکه هنر متعالی این سرزمین همواره به تابش مهر فرهنگ بالیده و آهنگ فر داشته است و نه ذوق ذلت. غرب‌زده‌ها که «آل‌احمد» مریضشان می‌دانست و اسیر وبایشان می‌دید، هیچ گاه نپسندیدند که ایران در دوران معاصر همچون دوره تمدن اسلامی، در جهان هنر، گردن‌فرازی و دگراندیشی کند و گمان بَرَد که فراتر از سقف غرب، آسمانی و آرمانی هست...

در میانه چنین میدانی، کیمیا هستند مردانی که پرچم هویت برافرازند؛ آهنگ فر در سر و خلعت آیین در بر، به جست‌وجوی خویش برآیند و دکان دگراندیشی در برابر بازار خودفروشی بگشایند... کتاب پیش‌رو هروله‌ای است به شوق پیوند دوباره اندیشه و هنر و حلقه‌ای از یک مجموعه.

سریال‌ها و آثاری مثل «وضعیت سفید»، طلایه‌داران تاریخ و تمدنی دیگر هستند؛ تاریخی که شاید فعلا هنوز خیلی از آن فاصله نگرفته‌ایم که قابل شناخت باشند و تمدنی که هنوز به آن خیلی نزدیک نشده‌ایم! این ویژگی را تمام پدیده‌های عظیم دارند. مثلا ما تا از کره زمین فاصله نگیریم و از فضایی دوردست به آن خیره نشویم، متوجه شکل ظاهری و بسیاری از ویژگی‌های آن نخواهیم شد. شاید همین سریال «وضعیت سفید» نیز نیاز داشت چند دهه صبر کند، تا بتواند بسیاری از ابعاد و جزئیات مقطع تاریخی مذکور را روایت کند.

کتاب دکوپاژهای برزخی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به هنر سینما پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب دکوپاژهای برزخی

اگـــر اینطـــور نـــگاه کنیم، ســـینما و فیلمســـازی نیـــز از نظر ســـاخت تصاویـــر ، صنعت بـــه شـــمار می‌آینـــد. بـــه ایـــن دلیـــل کـــه ســـینما‌گر از قســـمت‌های گلچین‌شـــده‌ای از تصاویـــر دنیـــا فیلمبـــرداری می‌کنـــد و بـــا ترکیـــب جدیـــد آن‌هـــا، بـــه تصاویـــر معنـــا و قصـــۀ دیگـــری می‌دهـــد. در اینجـــا، داســـتان فیلـــم و دیالوگ‌هـــا و... جان‌مایـــۀ اصلـــی فیلـــم و قصـــه‌اش، نوعـــی آفرینـــش بـــه شـــمار می‌آیـــد. در واقـــع، به‌طـــور کلـــی می‌تـــوان هنـــر و ادبیـــات را عرصـــۀ خلاقیـــت انســـان دانســـت. در فعالیت‌هـــای ادبی و هنـــری، انســـان نیـــز در زمین جانشـــین خالـــق می‌شـــود و آفرینش انجـــام میدهد. دنیـــای درونـــی ســـریالی مثل وضعیت ســـفید، قبــلا وجود نداشـــته، اما حـــالا به‌کمک کارگـــردان و فیلمنامه‌نویـــس و باقـــی عوامل به وجود آمده اســـت. اینجا نیـــز با نوعی از دنیاســـازی روبه‌روییـــم. آن چیـــزی که زمان، مکان، شـــخصیت و ماجـــرا را در این دنیا دمیـــده و به آن جان داده اســـت، همان عنصر خلاقیت هنری در فیلم‌ســـازی اســـت. بســـیاری از فیلمنامه‌نویســـان و کارگردانـــان تصـــور می‌کننـــد «ســـاختن شـــخصیت هویتمنـــد» یـــا همـــان «کارا کتر»، مهمترین مســـئله در فیلم اســـت. البتـــه این حرف درســـت اســـت، اما شـــخصیت بدون آن ســـه عنصر قبلـــی، یعنی زمـــان و مکان و کاملا،ً ماهیـــت ثابت در ماجـــرا معنایـــی نـــدارد. بـــه این دلیل که شـــخصیت انســـانی اساســـاً متـــن و بســـترهایی جـــاری و دارای حرکـــت جوهـــری و ذاتی اســـت. ثبوت آن وابســـته بـــه ثباتی اســـت کـــه در مواجهـــه با جهـــان متغیر(زمـــان و مـــکان و ماجـــرا) دارد. این بســـتر مـــدام تغییـــر می‌کنـــد، اما باعـــث نمی‌شـــود بدهکار یـــا طلبکار یـــا قاتـــل و... نیز تغییـــر ماهیت بدهنـــد. مثلاً هیچکس نصف طلب خود را از شـــخص بدهـــکاری که به ســـونا رفتـــه و وزن خـــودش را نصف کرده اســـت، به او نمی‌بخشـــد.