بریده‌هایی از کتاب زیباترین روح پرستنده، امام سجاد

زیباترین روح پرستنده، امام نه جبار، سجاد

شهادت به معنای خوب مردن است

[ ثانیا ]دعا برای آن نیست که جانشین مسئولیت‌های انسانی و عقلی خودمان بکنیم.

دعا در چهره مردانی مثل علی زیباست که از شمشیرش مرگ می‌بارد و از زبانش، عاجزانه، ناله و از چشمش، اشک. این زیباست.

با عشق، تنها با عشق می‌توان از چهارمین زندان آزاد شد.

انسان، گرفتار چهار زندان است. زندان اول طبیعت است که ما را بر اساس قوانین خودش می‌سازد. انسان یعنی آن اراده و آن من که می‌تواند انتخاب کند، که می‌تواند خلق کند، که می‌تواند بیندیشد و بسازد. این طبیعت ما را مثل حیوان و مثل نبات بر اثر قوانین خودش می‌سازد. دوم تاریخ است. تاریخ دنباله جریانات گذشته، بر روی من و ماهیت من اثر می‌گذارد. سوم، جامعه است. نظام اجتماعی ایران، روابط طبقاتی‌اش، اقتصادش و تحولاتش و امثال اینها روی من اثر می‌گذارد. چهارم، زندان خویشتن است که آن منِ انسانی آزاد را در خود زندانی می‌کند.

عشق چیست؟ صدها تعریف در باره عشق کرده‌اند و می‌شود کرد، اما آنچه به نظر من بهترین و عمیق‌ترین تعریف از عشق است، این است که عشق زاییده تنهایی است و تنهایی نیز زاییده عشق است.

همان طوری که عقل بزرگ‌ترین عامل در تمدن‌سازی جامعه‌های بشری بوده و جامعه متمدن ساخته‌است، عشق نیز بزرگ‌ترین عاملی بوده که انسان متمدن ساخته‌است

و الْحَمدُ لِلّهِ الَّذیِ أغْلَقَ، سپاس خداوندی را که قفل زده‌است؛ چی را؟ عَنّا بابَ الحاجَةِ اِلاّ اِلَیه درِ نیاز جز به سوی خودش را. هر در دیگری را بر روی ما بست، اصلاً نمی‌شود از دیگری چیزی خواست، اگر هم بروی بخواهی چیزی به تو نمی‌دهند، اصلاً درها بسته‌است.

همان طوری که عقل بزرگ‌ترین عامل در تمدن‌سازی جامعه‌های بشری بوده و جامعه متمدن ساخته‌است، عشق نیز بزرگ‌ترین عاملی بوده که انسان متمدن ساخته‌است.

: جامعه متمدن، انسان وحشی. مسلما[ وضع ]بشریت[ کنونی ]در تمدن و علم و رشد عقلی و منطق و آگاهی اجتماعی و در این‌که می‌تواند زندگی کند و بهتر از همیشه می‌داند که چگونه باید زندگی کند و نیز در تسلطش بر طبیعت، بی‌سابقه، بی‌نظیر و شگفت‌انگیز است؛

اگر کسی پیوندی، کششی، انتظاری و نیاز پیوستگی و اتصالی در درونش نداشته باشد، نسبت به هر چیزی، نسبت به هر کسی، اگر منفرد و تک هم باشد، تنها نیست. برعکس، کسی که نیاز چنین اتصال و پیوست و خویشاوندی‌ای در درونش حس می‌کند و بعد احساس می‌کند که از او جدا افتاده، بریده شده و تنها مانده‌است، در انبوه جمعیت نیز تنهاست. چنین روحی که ممکن است در آتش یک عشق زمینی و یا در آتش یک عشق ماورایی، بسوزد و بگدازد، پرستش را و در عالی‌ترین شکلش نوعی از دعا و یا نیایش را به وجود می‌آورد که به قول کارل، نیایشی است که زاییده عشق است.

نیایش بر خلاف تخدیر که به ضعف و مرگ منتهی می‌شود، نیروزا، نشاط‌انگیز و عامل شکفتگی احساس‌ها، عاطفه‌ها و استعدادهای مرموز درون روح آدمی است و بعد می‌گوید: «هیچ دری را نیایش نمی‌زند، مگر این‌که به رویش گشوده می‌شود»