بریده‌هایی از کتاب آدم‌خواری!

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس از مرد و زن مسلمانی بدگویی و غیبت کند خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزهٔ او را قبول نمی‌کند. مگر این که آن فرد غیبت شده، او را ببخشد. مَنِ اغْتَابَ مُسْلِماً أَوْ مُسْلِمَةً لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ تَعَالَی صَلاتَهُ وَ لا صِیَامَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً وَ لَیْلَةً إِلا أَنْ یَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُهُ (بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۲۵۸)

وقتی به بعضی‌ها می‌گوییم: غیبت فلانی را نکن، می‌گویند: به خودش هم گفته‌ام، یا جلوی رویش هم می‌گویم. این مطلب را دو جور می‌توان فهمید. اول این که چون به خودش گفته‌ام، پس اجازه دارم پشت سرش هم غیبت کنم. در حالی که این نتیجه‌گیری درست نیست و متأسفانه بیشتر افراد، چه گوینده و چه شنونده به این نکته توجه نمی‌کنند. شاید این شعر حافظ در ترویج چنین برداشتی مؤثر بوده است: واعظ ما بوی حق نشنید، بشنو کین سخن درحضورش نیز می‌گویم، نه غیبت می‌کنم! اما فهم دیگر این است که فرد غیبت‌کننده، علاوه بر عیب‌جویی و بدگویی، آن‌قدر بی‌حیا هم هست که با پرده‌دری و بی‌ادبی، جلوی خود افراد هم به آن‌ها توهین و بدگویی می‌کند. * گفته‌اند «هَمز» یعنی عیب‌جویی پشت یک نفر و «لَمز» یعنی عیب‌جویی جلوی او. (کتاب العین؛ فروق اللغات، جزایری، ص ۲۰۵)

هر کس غیبت ما را کرده حلال کنیم و این موضوع را به دیگران هم خبر دهیم. ببخشیم تا دیگران هم ببخشند، و خدا هم ببخشد. وَلْیَعْفُوا وَلْیَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ (نور ۲۲) بهتر است (خطای همدیگر را) ببخشند و چشم‌پوشی کنند. آیا دوست ندارید که خدا شما را ببخشد؟!

چرا گفته شده گوشت برادر مرده؟ چون غیبت در غیاب فرد انجام می‌شود. مثل خوردن گوشت مرده که قادر به دفاع از خود نیست. و همچنین از این نظر که آبروی بر باد رفته دوباره برنمی‌گردد و گوشت کنده شده از یک مرده، دیگر جایگزین نخواهد شد.

شخصی به طور ناخواسته دوستش را هُل می‌دهد و او زمین می‌خورد، ضربه مغزی می‌شود و می‌میرد. بدن این شخص به لرزه می‌افتد. آشوبی در دلش به پا می‌شود و تا مدت‌ها عذاب وجدان دارد که وای! من کسی را کشتم! من قاتلم! همین شخص اگر چند بار دیگر عمدی یا سهوی مرتکب قتل شود. آدم‌کشی برایش می‌شود مثل آب خوردن. همهٔ گناهان همین طور است. لذا فرموده‌اند از انجام گناه نترسید. از تکرار گناه بترسید.

از انجام گناه نترسید. از تکرار گناه بترسید.

همین است که امیرالمومنین فرمود: غیبت کردن، کار شخص ناتوان و عاجز است. الغیبَةُ جُهدُ العاجِز (نهج البلاغه، حکمت۴۶۱) کفتارها و لاشخورها، برخلاف شیر، عُرضه ندارند به یک شکار زنده حمله کنند. صبر می‌کنند لاشه‌ای پیدا شود، حلقه می‌زنند، آن را تکه تکه می‌کنند و می‌خورند!

واعظ ما بوی حق نشنید، بشنو کین سخن درحضورش نیز می‌گویم، نه غیبت می‌کنم!

می‌گویند قورباغه را اگر در داخل آب جوشی مثلاً با دمای ۸۰ درجه بیاندازید می‌میرد. اما همان قورباغه را اگر در داخل آب سرد بیاندازید و بتدریج دمای آب را زیاد کنید تا به همان ۸۰ درجه برسد، نمی‌میرد. ما همان قورباغه‌ایم! و سیاست شیطان هم، همان روش افزایش تدریجی درجهٔ گناه است.

علاقه به گناه، مقدّمهٔ گناه است.

امیرالمؤمنین علی فرمود: کسی که (عیوب دیگران را) به تو می‌گوید، (عیوب تو را هم) به دیگران خواهد گفت.

امام صادق علیه السلام هم فرمود: از دیگران بدگویی نکن، تا از تو بدگویی مشود و برای برادرت چاله‌ای نکن که در آن می‌افتی. و بدان همان طور که رفتار کنی با تو رفتار می‌شود.

کسی به ما مراجعه می‌کند و می‌گوید: دیروز در جلسه‌ای، فلانی از تو بد می‌گفت. قبل از خواندن مطلب بعد، تأمل کنیم که عکس‌العمل ما در برابر چنین سخنی چیست. * امام صادق علیه السلام فرمود: مردی به علی بن الحسین عرض کرد: فلانی به شما نسبت می‌دهد که گمراه و بدعتگذار هستی. علی بن الحسین به او فرمود: حق همنشینی با آن مرد را پاس نداشتی. زیرا حرف او را به ما منتقل کردی. حق مرا نیز به جا نیاوردی، زیرا از برادرم چیزی به من رساندی که من خبر نداشتم ... از غیبت بپرهیز که آن، خورش سگ‌های دوزخ است.

در کار گلاب و گل، حکم ازلی این بود کان شاهد بازاری وین پرده‌نشین باشد

حامد می‌خواهد نمایندهٔ انجمن شود. _ خدا را شکر که ما دنبال ریاست نیستیم! (کنایه، یعنی او ریاست‌طلب است.)

با علی‌رضا رفته بودیم کوه،‌ عجب آدم خسیسی است! حالا پیش من غیبت او را نکن. باور کن راست می‌گویم. می‌خواستیم از تاکسی پیاده شویم ...

آقای شکوهی، وزیر آموزش و پرورش بود و شهید رجایی مشاور او. شکوهی به مهندس بازرگان (نخست وزیر دولت موقت) مراجعه و گلایه کرد که سیاست‌های من با رجایی جور درنمی‌آید. بازرگان شهید رجایی را خواست و گفت: شکوهی از شما گلایه دارد. چه توضیحی دارید؟ تربیت اخلاقی در چنین جاهایی خودش را نشان می‌دهد. شهید رجایی پاسخ عجیبی داد. گفت: من بدون حضور آقای شکوهی حرفی نمی‌زنم. ایشان را هم دعوت کنید تا حرف‌هایم را بزنم. آن جلسه به خاطر عدم حضور وزیر (شکوهی) تشکیل نشد و بازرگان هم دیگر سکوت کرد. (سیره شهید رجایی، ج۱، ص۳۷۳)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: در شب معراج مردمی را دیدم که چهره‌های خود را با ناخن‌هایشان می‌خراشند. ای جبرئیل! این‌ها کیستند؟ این‌ها کسانی هستند که از مردم غیبت می‌کردند و آبرویشان را می‌بردند. مَرَرْتُ لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی عَلَی قَوْمٍ یَخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ بِأَظْفَارِهِمْ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَولاءِ؟ فَقَالَ هَولاءِ الَّذِینَ یَغْتَابُونَ النَّاسَ وَ یَقَعُونَ فِی أَعْرَاضِهِم. (تنبیه الخواطر، ج۱، ص۱۱۵)