بریده‌هایی از کتاب ترس ها و مزخرفات ذهنی

هر صورت ایمان اکتسابی، که شخص بزرگسال با صلاح خود به آن دست می‌یابد، به طور یقین حقه‌ای است که جهت کسب منافع شخصی از آن استفاده می‌کنند. کوچک شمردن ایمان عوام‌الناس به این دلیل است که اعتقاد عامهٔ مردم به دین، باوری منطقی نیست و صرفاً نتیجهٔ آموزش‌هایی است که در دوران کودکی در ذهنشان کاشته شده است

این به سبب آن است که تعلیم و تربیت در انحصار کشیش‌ها درآمده است، همان کسانی که اصرار دارند آموزه‌هایشان را از اوان کودکی در ذهن عامهٔ مردم فرو کنند که تنها نتیجهٔ آن نوعی کرختی ذهنی در کودکی و نادانی و کند ذهنی و تعصب شدید در دوران بزرگسالی است، حتی کسانی که از نبوغ و هوش سرشار طبیعی برخوردارند نیز خود را کوچک می‌شمارند و از خود اثرات مخربی در جهان به جای می‌گذارند. با نگاه دقیق‌تر درمی‌یابیم که چرا تا این حد شستشوی ذهنی کودکان برای مبلغین مذهبی اهمیت دارد، و به این موضوع پی می‌بریم که دلیل فرستادن مبلغین مذهبی به جای جای این سرزمین پهناور چیست

در دوران کودکی پذیرفتن این اعتقادات در اوج خود قرار دارد و به همین دلیل ادیان پیش از هر چیز عزم خود را جزم نموده‌اند که سال‌های ابتدایی حیات انسان را به تملک خود درآورند. نتیجه این است که ایمان، حتی بیشتر از معجزاتی که از آن‌ها سخن می‌گوید، عقلانیت را زیر سوال می‌برد، زیرا هنگامی که در دوران کودکی با تکرار بسیار، اصول و قواعدی را به فرد دیکته کنند و تمام راه‌های شک و تردید را بسته نگه دارند، آثاری که در ذهن فرد به جا می‌گذارد چنان عمیق است که می‌توان گفت همان‌طوری که آن شخص به وجود خودش اطمینان دارد، در وجود آن اصول نیز تردیدی به خود راه نمی‌دهد، و به ندرت و احتمالاً یکی در میان هزاران نفر یافت می‌شود که به عقلش رجوع می‌کند و از خود می‌پرسد: تا چه میزان مسائلی که آموختم حقیقت دارد؟ روح و ارادهٔ فراگیر متعلق به افرادی است که شیوهٔ استفاده از آن را در اختیار دارند. اما اکثریت قریب به اتفاقشان این پرسش را مطرح نمی‌کنند.

آیا شایسته است دینی که تا این حد به صبر و مدارا توصیه می‌کند در برابر عقاید دیگر چنین بی‌طاقت و بی‌رحم باشد؟

تو به دلیل آموخته‌ها و فرهنگی که داری، نمی‌دانی که برای فهماندن یک حقیقت ژرف به مردم عامه باید از چه روش‌های پیچیده و هوشمندانه‌ای کمک گرفت. مردم عامه به شیوهٔ مستقیم، متوجه حقیقت نمی‌شوند

انسان به طور غریزی تنها در اندیشهٔ ارضای نیازهای جسمانی و تمایلات خویش است، و هنگامی که از آن‌ها رفع نیاز کند به فکر اندکی سرگرمی و تفریح می‌افتد.

دین تنها وسیله‌ای است که به واسطهٔ آن می‌شود برخی از مفاهیم عالی زندگی را به مغز خام عوام حالی کرد و درست به همان اندازه‌ای که مشاغل سختشان در ذهنشان حک شده این مفاهیم را نیز برایشان جا انداخت

دموفلس: دوست عزیزم، بین خودمان باشد، من شیوه‌ای که برای بروز استعدادت در فلسفه انتخاب کرده‌ای را نمی‌پسندم، منظورم استفاده از جملات کنایه‌آمیز در باب مذهب و استهزای آن است. عقیدهٔ هر انسانی برای خود او محترم است، پس بنابراین برای تو نیز باید محترم باشد. فیلالتس: من نمی‌توانم استدلال تو را بپذیرم. دلیل آن را متوجه نمی‌شوم، می‌گویی چون افراد دیگر ساده لوح هستند، پس من هم باید به مشتی دروغ احترام بگذارم. چیزی که برایش حرمت قائلم حقیقت است، بنابراین نمی‌توانم برای ضد حقیقت احترامی قائل شوم. طبق شعار عالمان: عدالت را بگسترانید، حتی اگر این امر منجر به نابودی جهان شود. شعار من هم این است که: حقیقت را رواج دهید، حتی اگر به بهای نابودی جهان باشد. هر ادعایی باید پشتوانه‌ای منطقی داشته باشد. دموفلس: پس به گمانم شعار پزشکان نیز چنین است: استفاده از دارو را در همه‌جا رواج دهید هرچند منجر به نابودی جهان شود، که احتمالاً خودت بهتر می‌توانی تشخیص دهی که این جمله چه معنایی می‌تواند داشته باشد.

دموفلس: پس به گمانم شعار پزشکان نیز چنین است: استفاده از دارو را در همه‌جا رواج دهید هرچند منجر به نابودی جهان شود، که احتمالاً خودت بهتر می‌توانی تشخیص دهی که این جمله چه معنایی می‌تواند داشته باشد.

عدالت را بگسترانید، حتی اگر این امر منجر به نابودی جهان شود. شعار من هم این است که: حقیقت را رواج دهید، حتی اگر به بهای نابودی جهان باشد. هر ادعایی باید پشتوانه‌ای منطقی داشته باشد.

عقاید آن‌ها بر پایهٔ منطق استوار نشده است. اگر این‌گونه بود می‌شد با استدلال منطقی به جنگ آن رفت و با شرایطی برابر به مبارزه با آن پرداخت. بر همگان روشن است که ادیان به منطق علاقه‌ای نشان نمی‌دهند و معتقد به ایمانی بر مبنای وحی هستند. در دوران کودکی پذیرفتن این اعتقادات در اوج خود قرار دارد و به همین دلیل ادیان پیش از هر چیز عزم خود را جزم نموده‌اند که سال‌های ابتدایی حیات انسان را به تملک خود درآورند.

فرض کنید دو انسان که تمام عمرشان را به تنهایی در بیابانی بی آب و علف سپری کرده‌اند، با یکدیگر ملاقات کنند. فکر می‌کنید که در آن لحظه چه عکس‌العملی از خود نشان می‌دهند؟

بدخواهی، دیوار بین انسان‌ها را قطور و خیرخواهی آن را تضعیف و شیشه‌ای می‌کند حتی تا آن‌جایی می‌تواند پیش رود که به طور کامل این دیوار را از میان بردارد، تا جایی که دیگر من و تویی وجود نداشته باشد.

دین دو چهره دارد، چهره‌ای بی‌اندازه مهربان و چهره‌ای بسیار غم‌افزا

«اول زندگی، بعد فلسفه و معنای زندگی.»

برای کشیشی در جنوب آلمان حقایق مذهب کاتولیک امری کاملاً بدیهی است، اما در مقابل برای یک کشیش در شمال آلمان، مذهب پروتستان یک امر بدیهی و قابل باور و تغییر ناپذیر است. در صورتی که اگر این نوع مذاهب، بر پایه‌هایی مشهود و تغییر ناپذیر استوار باشد، پس جغرافیا نباید تاثیری در آن‌ها داشته باشد؛ این مذاهب و اعتقادات مانند گیاهانی هستند که تنها در یک منطقه خاص می‌رویند.

در هر صورت ایمان اکتسابی، که شخص بزرگسال با صلاح خود به آن دست می‌یابد، به طور یقین حقه‌ای است که جهت کسب منافع شخصی از آن استفاده می‌کنند.

نقطه‌ضعف تمام ادیان در این است که آن‌ها هرگز جرات اعتراف به تمثیلی بودنشان را ندارند، و به همین دلیل تظاهر می‌کنند که عقاید خویش را به شکل عریان عرضه می‌کنند؛ و برای این که متهم به گزافه‌گویی‌های تمثیلی نشوند گرفتار فریبی دائمی شده و در نهایت موجب آسیب رساندن به دین می‌شوند.

فردی که تصور می‌کند موجودات فراانسانی اطلاعاتی راجع به هدف حیات یا هدف کل هستی به اجدادمان داده‌اند، هنوز در دوران کودکی به سر می‌برد. حقیقت این است که هیچ الهامی شنیده نمی‌شود جز اندیشهٔ خردمندان که به صورت داستان‌ها و تمثیلاتی ارائه شده است.

مردم زیادی هستند که شخصیتی شبیه به دیگران دارند، طوری که تمام آن‌ها را می‌توان در یک طبقه قرار داد. تمایلات و افکار آن‌ها درست مانند چهره‌هایشان، شبیه به گونه‌ای از انسان است که همه مانند هم هستند و به همین دلیل هم هست که هر روز همان عادت‌های همیشگی و بیهوده‌شان را تکرار می‌کنند. با کمی دقت و تیزبینی بیشتر می‌توان سخنان، رفتار و اعمال هر روزهٔ ایشان را پیش‌بینی کرد. آن‌ها فاقد هرگونه ویژگی هویتی هستند، درست مانند محصولات یک کارخانه.