بریده‌هایی از کتاب نیلوفر و مرداب

محیط خوب به بهترین چیزهای نهفته در درونمان رخصت بروز می‌دهد. برعکس، محیط ناسالم می‌تواند بدترین چیزهای نهفته در درونمان را بیدار کند و بیرون بکشد.

اگر در بیمارستان یا درمانگاه، یا هر مکان دیگری کار می‌کنید که باید هر روز نسبت به افراد بحران‌زده شفقت بورزید، به‌درستی می‌دانید که داشتن همکارانی که شما را در این راه یاری می‌کنند تا چه حدِ بسیار زیادی فرایند درمان و تسکین را بهبود می‌بخشد.

گران‌بهاترین چیزی که می‌توانید به عزیزتان پیشکش کنید همین حضور تمام‌وکمالتان در کنار اوست. و این چیزی نیست که بتوانید با پول از فروشگاه بخرید.

با‌توجه‌به موضوع و شیوهٔ خاص موردنظر ما گران‌بهاترین چیز برای پیشکش کردن به معشوقتان همان «حضور» شما در کنار اوست.

از‌این‌رو، در فصل زمستان که هیچ گرده‌ای در هوا نیست، به‌جای شِکوه از سرمای هوا می‌توانیم به یاد آوریم که چگونه و به چه دشواری‌ای در بهاران حتی نمی‌توانستیم از خانه بیرون برویم. اکنون، ریه‌های ما از وجود گردهٔ گُل‌ها پاک است و می‌توانیم به چابکی در طبیعت سِیر کنیم و به‌راحتی نفس بکشیم.

بصیرت یعنی دیدن آن چیزی که در بدن ما واقعاً در حال رخ‌دادن است و ما از آن غافلیم. به‌عبارتی، بصیرت آن روشنی و وضوحی است که ما را از زندان مصیبت‌هایی همچون حسادت و خشم رهایی می‌بخشد و این فرصت را به دست می‌دهد تا شادی راستین را تجربه کنیم. هریک از ما صاحب بصیرت هستیم، بااین‌حال از آن بهره نمی‌جوییم تا بر شادی‌هایمان بیفزاییم.

توصیهٔ من این است که برگهٔ کاغذی بردارید و تمام شرایط در دسترس برای شاد‌بودن در این لحظه را یادداشت کنید. ممکن است یک برگه کافی نباشد. ممکن است دو برگه هم کافی نباشد. ممکن است سه یا چهار برگه هم کافی نباشد. هنگامی که تمام این عوامل شادی را شناسایی کنید، به‌وجود‌آوردن شادی بسیار آسان می‌گردد.

ذهن‌آگاهی می‌تواند با کمک‌کردن به شما در تجربه‌کردن زندگی اینجایی و اکنونی، همه‌چیز‌را برایتان تغییر دهد و سبب شود از هر کاری که می‌کنید، لذت ببرید.

روشن‌بینی یعنی داشتن افکار روشن و عمیق دربارهٔ چیزی که در حال رخ‌دادن است و ما از آن غافلیم.

در دنیای درون هر یک از ما جهنم و همچنین بهشت وجود دارند.

به‌عبارتی، می‌توانیم ذهن و بدن را با پنج شیوهٔ خاص برای تجربهٔ شادی و تکرار آن آماده‌سازی کنیم. این پنج تمرین عبارتند از: رها‌کردن، پرورش‌بذرهای مثبت، ذهن‌آگاهی بر‌پایهٔ لذت، تمرکز‌کردن و بصیرت.

دیگران با خودشان به‌درستی ارتباط برقرار نمی‌کنند و ما نیز همین‌طور. بنابراین، آیا جای تعجب دارد که در ارتباط با یکدیگر دچار مشکلات بسیاری هستیم؟! البته، این وضعیت نباید ما را به سرزنش و تنبیه یکدیگر‌وادارد. بلکه، برعکس، در این وضعیت به درک و شفقت نیاز داریم.

«ذهن‌آگاهی» همواره به‌معنای توجه به «چیزی» است. همان نیرویی است که به ما کمک می‌کند بفهمیم که در لحظهٔ حالچه چیزی در بدن، احساسات، ادراک و اطراف ما در حال رخ‌دادن است.

«ذهن‌آگاهی» به‌معنای آگاهی است. نیرویی است که به مدد آن می‌توانیم بفهمیم در لحظهٔ «حال» چه چیزی واقعاً در حال رخ‌دادن است.

بودا می‌گفت اگر بتوانیم رنج‌هایمان را شناسایی کنیم و در آغوش بگیریم و عمیقاً به ریشه‌های آن بنگریم، آنگاه می‌توانیم عاداتی را که مایهٔ رنج‌ها هستند، ترک کنیم و، در همان زمان، راهی به‌سوی شادی بیابیم.

چهار حقیقت ناب بودا عبارتند از: انسان رنج می‌کشد؛ برخی اعمال رنج را پدید می‌آورند؛ می‌توان رنج را متوقف ساخت (می‌توان شادکام شد)؛ و اعمالی هستند که به توقف رنج‌بردن می‌انجامند (مرحلهٔ طلوع شادی).

رنج و شادی، هردو، ماهیتی طبیعی دارند، به این معنا که ناپایدار هستند و مدام تغییر می‌کنند.

چهار حقیقت ناب نخستین آموزه‌هایی که بودا، پس از روشن‌ضمیرشدنش، به بشریت تقدیم کرد دربارهٔ رنج بود. آنها را «چهار حقیقت ناب» می‌نامند. چهار حقیقت ناب بودا عبارتند از: انسان رنج می‌کشد؛ برخی اعمال رنج را پدید می‌آورند؛ می‌توان رنج را متوقف ساخت (می‌توان شادکام شد)؛ و اعمالی هستند که به توقف رنج‌بردن می‌انجامند (مرحلهٔ طلوع شادی).

توانایی بهره‌مندی از شادی مستلزم این نیست که رنج‌هایمان را به صفر‌برسانیم. در‌واقع، مهارت شاد بودن مهارت درست رنج‌کشیدن نیز هست.

تا زمانی که قادر نباشیم با رنج‌هایمان به‌درستی روبه‌رو شویم شادکامی از ما می‌گریزد و نخواهیم توانست با جامعیت و حضور قلب کامل زندگی کنیم.