بریده‌هایی از کتاب دیوان شهریار

دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد‬ ‫حیدربابا ، دوْنیا یالان دوْنیادی‬ ‫کشتیّ عمر نوح و سلیمان روانه شد‬ ‫سلیماننان ، نوحدان قالان دوْنیادی‬ ‫ناکام ماند هر که در این آشیانه شد‬ ‫اوغول دوْغان ، درده سالان دوْنیادی‬

پروانه و شمع برق اولمادی ” قیزیم گئجه یاندیردی لاله نی پروانه نین ” اودم ده باخیر دیم اداسینه گؤردوم طواف کعبه ده یاندیقجا یالواریر سؤیلور : دؤزوم نه قدر بو عشقین جفاسینه ؟ یا بو حجاب شیشه نی قالدیرکی صاورولوم یا سوندوروب بو فتنه نی ” باتما عزاسینه ! باخدیم کی شمع سؤیله دی : ای عشقه مدعی ! عاشق هاچان اولوب یئته اؤز مدعا سینه ؟ بیر یار مه لقادی بیزی بئیله یاندیران صبر ائیله یاندیران دا چاتار اؤز جزاسینه “ اما بو عشقی آتشی عرشیدی ” جاندادیر قوی یاندیریب خودینی یئتیرسین خداسینه

مه من گاهگاه از اشتباه اینجا فدای اشتباهی کآرد او را گاهگاه اینجا مگر ره گم کند کو را گذار افتد به ما یارب فراوان کن گذار آن مه گم کرده راه اینجا کله جا ماندش این جا و نیامد دیگرش از پی

‫قاری ننه چو قصّة شب ساز میکند‬ ‫قاری ننه گئجه ناغیل دییَنده‬ ‫کولاک ضربه ای زده ، در باز می کند‬ ‫کوْلک قالخیب ، قاپ-باجانی دؤیَنده‬ ‫با گرگ ، شَنگُلی سخن آغاز می کند‬ ‫قورد گئچینین شنگوْلوْسون یینده‬ ‫ای کاش بازگشته به دامان کودکی‬ ‫من قاییدیب ، بیرده اوشاق اوْلئیدیم‬ ‫یک گل شکفتمی به گلستان کودکی‬ ‫بیر گوْل آچیب ، اوْندان سوْرا سوْلئیدی

‫هرکس نظر به اشک کند شَر نمی کند‬ گؤز یاشینا باخان اوْلسا ، قان آخماز‬ انسان هوس به بستن خنجر نمی کند‬ ‫انسان اوْلان خنجر بئلینه تاخماز‬ ‫بس کوردل که حرف تو باور نمی کند‬ ‫آمما حئییف کوْر توتدوغون بوراخماز‬ ‫فردا یقین بهشت ، جهنّم شود به ما‬ ‫بهشتیمیز جهنّم اوْلماقدادیر !‬ ‫ذیحجّه ناگزیر ، محرّم شود به ما‬ ‫ذی حجّه میز محرّم اوْلماقدادیر !‬

نوشداروئی و بعد از مرگ سهراب آمدی سنگدل این زودتر می خواستی حالا چرا عمر ما را مهلت امروز و فردای تو نیست من که یک امروز مهمان توام فردا چرا نازنینا ما به ناز تو جوانی داده ایم دیگر اکنون با جوانان نازکن با ما چرا

کافر نه ایم و بر سرمان شور عاشقی است آنرا که شور عشق به سر نیست کافر است

در حسرت تو میرم و دانم تو بی وفا روزی وفا کنی که نیاید به کار من

چرا عاقل نیندیشد هم از آغاز پایان را

فشردم باهمه مستی به دل سنگ صبوری را

غزل شمارهٔ ۷۹ - حراج عشق چو بستی در بروی من به کوی صبر رو کردم چو درمانم نبخشیدی به درد خویش خو کردم چرا رو در تو آرم من که خود را گم کنم در تو به خود باز آمدم نقش تو در خود جستجو کردم خیالت ساده دل تر بود و با ما از تو یک رو تر من اینها هر دو با آئینه دل روبرو کردم فشردم باهمه مستی به دل سنگ صبوری را زحال گریهٔ پنهان حکایت با سبو کردم فرود آ ای عزیز دل که من از نقش غیر تو سرای دیده با اشک ندامت شست و شو کردم صفائی بود دیشب با خیالت خلوت ما را ولی من باز پنهانی ترا هم آرزو کردم ملول از نالهٔ بلبل مباش ای باغبان رفتم حلالم کن اگر وقتی گلی در غنچه بو کردم تو با اغیار پیش چشم من می در سبو کردی من از بیم شماتت گریه پنهان در گلو کردم حراج عشق وتاراج جوانی وحشت پیری در این هنگامه من کاری که کردم یاد او کردم

طبیب بی مروت کی به بالین فقیر آید که کس در بند درمان نیست درد بی دوایان را به تلخی جان سپردن در صفای اشک خود بهتر که حاجت بردن ای آزاده مرد این بی صفایان را به هر کس مشکلی بردیم و از کس مشکلی نگشود کجا بستند یا رب دست آن مشکل گشایان را نقاب آشنا بستند کز بیگانگان رستیم چو بازی ختم شد بیگانه دیدیم آشنایان را به هر فرمان آتش عالمی در خاک و خون غلطید خدا ویران گذارد کاخ این فرمانروایان را به کام محتکر روزی مردم دیدم وگفتم که روزی سفره خواهدشد شکم این اژدهایان را به عزت چون نبخشیدی به ذلت می ستانندت چرا عاقل نیندیشد هم از آغاز پایان را حریفی با تمسخر گفت زاری شهریارا بس که میگیرند در شهر و دیار ما گدایان را

گذار آرد مه من گاهگاه از اشتباه اینجا فدای اشتباهی کآرد او را گاهگاه اینجا مگر ره گم کند کو را گذار افتد به ما یارب فراوان کن گذار آن مه گم کرده راه اینجا

جوانی شمع ره کردم که جویم زندگانی را نجستم زندگانی را و گم کردم جوانی را کنون با بار پیری آرزومندم که برگردم به دنبال جوانی کوره راه زندگانی را

دل چون آینه اهل صفا می شکنند که ز خود بی خبرند این ز خدا بیخبران

گر از یادم رود عالم تو از یادم نخواهی رفت به شرط آن که گه گاهی تو هم از من کنی یادی

تو خود شعری و چون سحر و پری افسانه را مانی به افسون کدامین شعر در دام من افتادی

چه شد که بار دگر یاد آشنا کردی چه شد که شیوه بیگانگی رها کردی

چه غروریست در این سلطنت ای یوسف مصری که دگر پرسش حال پدر پیر نکردی

آزادگان به عشق خیانت نمی کنند او را خصال مردم آزاده خو نبود چون عشق و آرزو به دلم مرد شهریار جز مردنم به ماتم عشق آرزو نبود