بریده‌هایی از کتاب فلسفی زیستن

متمایزترین وجه افتراق میان انسان با سایر حیوانات، قدرت استدلال‌ورزی اوست.

اگر همهٔ ظرفیت‌های خود را در زندگی به کار نبندیم، هرگز به حد اعلای خود نخواهیم رسید.

رنج‌کشیدن از آنچه در اختیار ما نیست، بس عبث است.»

طی پانزده سال و اندی، مباحث ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و مطالب بسیارِ دیگری را آموختم. جز اینکه نحوهٔ برخورد کارساز با موقعیت‌های چالش‌برانگیز کدام است؟ چگونه بر ترس‌هایم غلبه کنم؟ حالات غمگینانهٔ خود را چگونه التیام بخشم؟ مرگ دوستان را چگونه هضم کنم؟ بر خشم خود چه‌طور غلبه کنم؟ به اعتمادبه‌نفسم چگونه بیفزایم؟ بله! گویا درس‌هایی بوده که هرگز نیاموختم. آموزه‌هایی که حقیقتاً می‌توان در میان مکاتب فلسفی باستانی جست‌وجو کرد و چگونه زیستن را آموخت.

«علنی کردنِ خودِ آرمانی در هر لحظه از زندگی

«اگر شایسته نیست، انجامش ندهید؛ اگر حقیقت نیست، بر زبانش نیاورید.»

ماهیت زندگی، دشواربودن آن در اکثر اوقات است، پس سرتان را بالا بگیرید و سینه جلو دهید؛ از پس آن برخواهید آمد.

«این پند را آویزهٔ گوش سازید؛ هر زمان احساس می‌کنید خشم سراپای شما را فرا می‌گیرد، برافروخته‌شدن واکنشی جوانمردانه نیست. ملایمت و نجابت انسانی‌تر و در نتیجه جوانمردانه‌تر است. یک انسان حقیقی، خشم و نارضایتی را به خویش راه نمی‌دهد. و چنین فردی به‌جای اینکه غضبناک و گله‌مند شود، مقاوم‌تر، باشهامت‌تر و پایدارتر خواهد شد. هر چه آدمی آرامش خویش را محفوظ‌تر بدارد، قدرتمندتر است.»

اگر همین امروز کار را آغاز کنید، احتمال اینکه فردا نیز آن را انجام دهید، بسیار زیاد است. اگر برای آغازیدن، امروز را به تعویق بیندازید، فردا نیز قطع به یقین، مرد میدان نخواهید بود.

تصمیم با ماست. یا همت گمارده و با کاشت و داشت، نیکی درو می‌کنیم، یا اساساً خطری به جان نمی‌خریم و به تلف‌کردن زندگانی خویش، ادامه می‌دهیم.

«هنرِ زیستن، بیشتر به کشتی‌گیری می‌ماند تا رقص.»

«فلسفه نگرش و طرز فکری در ما پدید می‌آورد که در چارچوب آن قادریم هر مانعی را از مسیر خود برداریم و جریان آرام زندگی را حفظ کنیم.»

«شادی عبارت است از زندگی توأم با آرامش و سبک‌بالی».

«نخست تصمیم بگیرید چه می‌خواهید بشوید و آنگاه هر آنچه که ضرورت است را انجام دهید.» اپیکتتوس

زندگی همین حالا و لحظه است

تمرین چهارم: ناپایدار بودن امور را به خود گوشزد کنید «هربار که بوسه‌ای نثار فرزند یا همسرتان می‌کنید، به خود یادآور شوید: یک موجود فناپذیر را بوسیده‌ام.» اپیکتتوس

اپیکتتوس این پرسش را مطرح می‌کند:‌ «هرگاه که واکنش‌های تخاصم‌جویانه، اهریمنی، خشمگینانه و گستاخانه بروز می‌دهیم، آیا به مرتبهٔ جانوران وحشی، تنزّل نکرده‌ایم؟» نکتهٔ موردنظر اپیکتتوس این است که توان استدلال‌ورزی، هستهٔ مرکزی ظرفیت‌های طبیعی انسان است و می‌باید حد اعلای خود بُروز یابد و محقق شود.

اساساً رخدادهای بیرونی به خودیِ خود معنایی ندارند، درک و دریافت و در نهایت داوریِ ماست که به آنها معنا می‌بخشد و به امری نیک یا نکوهیده تبدیلشان می‌کند.

«ماهیت زندگی، نه خوب است و نه بد، تنها بستری‌ست که می‌تواند خوبی یا بدی را در خود پرورش دهد.»

ماهیت و چیستی رواقی‌گری همین است؛ راه و رسم زندگی سعادتمند.