بریده‌هایی از کتاب ناقوس‌ها به صدا درمی‌آیند

علی شخصیتی است مثل اقیانوس؛ هرچه در عمق آن شنا کنی، شگفتی‌هایش آشکارتر می‌شود.»

گفت: «آنچه من فهمیده‌ام این است که علی شخصیتی است که در یک دین نمی‌گنجد. او به یک دین تعلق ندارد.»

هرگز به پیمان قرآن وفادار نخواهید بود، مگر آن که پیمان‌شکنان را بشناسید.

در کلام هیچ پیامبری، کلامی چون کلام علی ندیدم که این‌همه به فکر مردم گرسنه و پابرهنهٔ جامعه باشد

همانا این دنیای آلودهٔ شما نزد من از برگ جویده‌شدهٔ دهان ملخ پست‌تر است. علی را با نعمت‌های فناپذیر و لذت‌های ناپایدار چه‌کار؟!

«ملت‌ها و دولت‌های اسلامی مانند کسانی هستند که گنج گران‌بهایشان را دفن کرده‌اند یا اساساً از آن خبر ندارند. گمان می‌کنم آن‌ها هم علی را نمی‌شناسند.

ای مردم! از فتنه‌های دنیا دوری گزینید. همانا آغاز پدید آمدن فتنه‌ها هواپرستی و بدعت‌گذاری در احکام آسمان است.

کلام همهٔ پیامبران و عدالت‌خواهان جهان، شبیه کلام امام علی است.

به تو یک توصیهٔ جدی دارم و آن اینکه از خودت یک ماشین فعال و پربازده اقتصادی نساز. هرقدر هم که پول داشته باشی و از امکانات بالای زندگی بهره بگیری، اما بی‌نیاز از غذای روح نیستی و کتاب، غذای روح آدمی است.

فطرت انسان‌ها همان روح لایتغیر الهی است. باور داریم که خداوند از روح خود در انسان‌ها دمیده است و آنچه باعث تغییر ما شده، زنگارهایی است که بر این روح الهی نقش بسته. به نظر من علی در طول زندگی خود با این زنگارها جنگیده و آن‌ها را از خود دور ساخته است؛ در حالی که می‌توانست حکومت کوتاه خود را، با صلح و آسایش مبتنی بر سازش با کسانی چون معاویه طولانی‌تر کند و خودش نیز از حکومت بهره‌های بسیار ببرد، اما می‌دانید که علی زندگی را بر خود سخت و دشوار ساخت تا شاید برای حاکمان بعد از خود نیز الگوی و رهبری باشد.

علی مثل یک آسمان پر از ستاره است که ماه درخشان این آسمان، نهج‌البلاغه است که با مطالعهٔ مکرر آن، می‌شود تا حدودی علی را شناخت. حضرت محمد نیز تعبیر زیبایی دربارهٔ علی دارد؛ او می‌گوید: «من شهر علمم و علی در آن است.»

علی شخصیتی است مثل اقیانوس؛ هرچه در عمق آن شنا کنی، شگفتی‌هایش آشکارتر می‌شود.»

کشیش گفت: «برای همین امروز پیش تو هستم؛ تا دربارهٔ علی بیشتر بدانم.» جرج گفت: «برای شناخت علی، باید به وجدان خودت مراجعه کنی پدر و تعصب مسیحیت را از خودت دور کنی. علی را با هیچ‌کس قیاس نکنی مگر با خودش.»

شیوهٔ علی در حکومت‌داری، شیوهٔ دیگری است که هرگز به نفع او نیست. او مردم را صاحب حق می‌داند. روش او همان روش محمد است. علی پیرو مردمان فقیر و توده‌های زیرین جامعه است. به ثروتمندان و اغنیا رویِ خوش نشان نمی‌دهد و در سفرهٔ آنان طعام نمی‌خورد. علی روابطش را با مردم، بر اساس اصول دینی‌اش تنظیم کرده و هرگز به فکر بقای قدرت و حکومت خود نیست. شنیدم که وقتی محمد بن‌ابی‌بکر را به فرمانداری مصر برگزید، در حکمی به او نوشت: «با مردم، فروتن، نرم‌خو و مهربان باش. گشاده‌رو و خندان باش تا بزرگان در ستمکاری تو طمع نکنند و ناتوان‌ها در عدالت تو مأیوس نگردند.»

بر شما باد به پیوستن و وحدت با یکدیگر و بخشش از تقصیرهای هم. مبادا از هم روی‌گردانید و پیوند دوستی را از بین ببرید. امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را ترک نکنید که بدهای شما بر شما مسلط می‌گردند و آن‌گاه هر چه خدا را بخوانید، جواب نخواهد داد

خدا را، خدا را! دربارهٔ قرآن! مبادا دیگران در عمل کردن به دستوراتش از شما پیشی گیرند. خدا را، خدا را! درباره‌ِ‌ی نماز، چرا که نماز ستون دین شماست. خدا را، خدا را! دربارهٔ خانهٔ خدا! تا هستید آن را خالی مگذارید؛ زیرا اگر کعبه خلوت شود، مهلت داده نمی‌شود. خدا را، خدا را! دربارهٔ جهاد با اموال و جان‌ها و زبان‌های خویش در راه خدا!

ای مردم! چه چیزی ما را بر گناه جرئت داده و در برابر پروردگار مغرور ساخته است؟ و بر نابودی خود علاقه‌مند کرده است؟ آیا بیماری نفسِ ما را درمانی نیست؟ و خواب‌زدگی ما را بیداری نخواهد بود؟ چرا آن‌گونه که به دیگران رحم می‌کنیم، به خود رحم نمی‌کنیم؟ ما را چه می‌شود؟ چه‌بسا کسی را در آفتاب سوزان می‌بینی، بر او سایه می‌افکنی یا بیماری را می‌نگری که سخت ناتوان است،‌ از سر دلسوزی بر او اشک می‌ریزی، اما چه چیزی تو را به بیماری خود بی‌تفاوت کرده و بر مصیبت‌های خود شکیبا، از گریه به حال خویش باز داشته است؟ در حالی که هیچ‌چیز برای تو عزیزتر از جانت نیست. چگونه ترس از فروآمدن بلا، شب‌هنگام تو را بیدار نکرده در حالی که در گناه غوطه‌ور و در پنجهٔ قهر الهی گرفتار شده‌ای؟

علی شخصیتی است مثل اقیانوس؛ هرچه در عمق آن شنا کنی، شگفتی‌هایش آشکارتر می‌شود.»

امروز ما و شما بر سر دو راهی حق و باطل قرار دادیم. آن کسی که به وجود آب اطمینان دارد، تشنه نمی‌ماند.»

پسرم! بدی‌ها را به تأخیر انداز، زیرا هر وقت که بخواهی می‌توانی آن‌ها را انجام دهی.