بریده‌هایی از کتاب مادری که کم داشتم

گاهی اوقات احساس محرومیت عمیقاً در روانمان حک می‌شود، ولی ما می‌کوشیم با غرق‌کردن خودمان در نمادهای فراوانی جای خالی آن محرومیت را پر کنیم.

کسانی که در کودکی کسی را برای تکیه‌کردن نداشتند هنوز به بزرگ‌سالی سالم نیازمندند که نزدش بروند. همان‌طوری که داستان سوفیا به ما نشان داد آن فرد بزرگ‌سال سالم همین‌جاست، درون خودمان.

داشتن کسی که همیشه در کنارمان باشد نعمت بزرگی است،‌ به‌شرطی که بتوانیم حضورش را درک کنیم. اگر به کمبود عشقمان در گذشته بچسبیم و کسی را که در کنارمان است نبینیم، التیام پیدا نمی‌کنیم

ین مواد مغذی شامل پذیرش بی‌قید و شرط ("من تو را درست همین‌طور که هستی می پذیرم")، احترام و ارزش، به علاوهٔ انعکاس و پاسخگویی هم‌آهنگ است که قبلاً در موردشان بحث کردیم. باید به‌خاطر آنچه هستید و صرفاً به‌خاطر همین که هستید برای شما ارزش گذاشته شود. اگر چنین ارزشی را دریافت نکنید، احساس می‌کنید که سر جای خودتان نیستید و به جایی تعلق ندارید. چنین حسی موجب می‌شود که به‌سختی زندگی را بپذیرید.

قرار نیست چنین مادری همیشه درست رفتار کند، ولی باید بداند که چطور اشتباهاتش را درست کند.

از نظر وینیکات وظیفهٔ اصلی مادر به‌قدر کافی خوب سازگاری با کودک است.

کودکی که احساس کند مادرش شاد است از موهبت بالایی برخوردار است. یک لحظه تصویر شاد و خندان مادرتان را تصور کنید. مادری که از بودنش شاد است. او از بودن در کنار شما و سایر افراد حاضر در عکس شاد است و نمی‌خواهد در آن لحظه هیچ‌چیزی تغییر کند. او آرام است. وقتی مادرمان آرام است و می‌خندد، حس می‌کنیم که دنیایش روبه‌راه است. وقتی‌که دنیای او روبه‌راه باشد، دنیای ما هم روبه‌راه می‌شود.

احتمالا مؤثرترین راه ابراز عشق به‌صورت غیرکلامی است،‌ مثل لمس‌کردن، لحن صدا، حالت صورت و چشم، زبان بدن، و توجه و دلسوزی. در ضمن، وقتی محیط (از طریق روش‌هایی چون مرزبندی‌کردن یا گذاشتن قوانین)‌ حس ایمن نگهداری‌شدن و احاطه بر امور به فرد می‌دهد، عشق در آن فرد ایجاد می‌شود.

مثلا او می‌داند که ما چه چیزی را دوست داریم و چه چیزی را دوست نداریم. او می‌داند که علایق ما چیست و چه احساسی در مورد هر چیز داریم. دیده‌شدن یعنی شناخته‌شدن.

مادرانگی مستلزم بخشش مداوم و بی‌وقفه است. به همین جهت کار ساده‌ای نیست که وقتی هنوز نیازهای خودت برآورده نشده، از خودت چیزی ببخشی. مادر خوب کسی است که وقتی بچه سردش است، از گرمای بدنش به او می‌بخشد و وقتی بچه گرسنه است، از پستانش به او شیر می‌دهد. او به کودکش در دوران بارداری و شیرخوارگی از کلسیم استخوانش می‌بخشد. او به اساسی‌ترین شکل از خودش می‌بخشد. با این وصف تعجبی ندارد که "مادر" نماد فداکردن خود باشد.

شاید در مورد سندرم اختلال در رشد کودک شنیده باشید که سال‌ها پیش در یتیم‌خانه‌ها کشف شد؛ کودکان خردسالی که گهواره‌هایشان در انتهای ردیف بود بسیار بیشتر از کودکانِ ابتدای ردیف نحیف می‌شدند و می‌مردند، با وجود اینکه همه تغذیه می‌شدند. وقتی‌که پژوهشگران متوجه شدند تفاوت کودکان به‌خاطر بغل‌نشدن و توجه‌ندیدن است، روی درمان آن کار کردند و در نتیجه این سندرم به‌شدت کاهش یافت.

کودک تنها از یک راه می‌فهمد که دیده می‌شود، اینکه دیگران احساسات و تجربیات او را منعکس یا تصدیق کنند.

کودکان ایمن وقتی احساس امنیت کنند، دنیا را کاوش می‌کنند. وقتی چنین احساسی نداشته باشید، به دیگران می‌چسبید. این برنامه‌ریزی درونی ماست.

هر نیازی از نظر کودک فوری است و به همین جهت تأمین نیاز برایش اضطراری است. ما در کودکی هیچ راهی برای تأمین نیازهای اولیه‌مان نداریم، و برای پاسخ‌گرفتن به درخواست‌های کمکمان،‌ تماماً به دیگران وابسته هستیم. وقتی همیشه به نیازهایمان پاسخ داده می‌شود احساس امنیت می‌کنیم و اطمینان می‌یابیم که کمک همیشه هست.

عقیده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه لازم نیست مادر صد درصد با کودکش هم‌آهنگ باشد یا همیشه در اختیارش باشد تا به‌قدر کافی والد خوبی محسوب شود، تحقیقات جدید نیز همین عقیده را تقویت می‌کند. این تحقیقات اشاره می‌کند که فقط لازم است شما در سی درصد مواقع با کودک همگام باشید (به‌معنی سازگار و هم‌آهنگ‌بودن مادر با فرزند).

مادرانگی مستلزم بخشش مداوم و بی‌وقفه است. به همین جهت کار ساده‌ای نیست که وقتی هنوز نیازهای خودت برآورده نشده، از خودت چیزی ببخشی.

خوشحالم که تو هستی. تو را می‌بینم. تو برای من آدم خاصی هستی. به تو احترام می‌گذارم. عاشقت هستم. نیازهای تو برایم مهم است. هر وقت کمک خواستی پیش من بیا. بودنم به‌خاطر توست و برایت وقت می‌گذارم. تو را در امان نگه می‌دارم. می‌توانی به من تکیه کنی. به وجود تو دلگرمم.

مادرانگی مستلزم بخشش مداوم و بی‌وقفه است. به همین جهت کار ساده‌ای نیست که وقتی هنوز نیازهای خودت برآورده نشده، از خودت چیزی ببخشی.

به تو احترام می‌گذارم اگر احساس کنیم که دیگران به ظرفیت‌ها، مرزبندی‌ها و ترجیحات ما احترام نمی‌گذارند، ما هم یاد می‌گیریم در این موارد به دیگران احترام نگذاریم. در چنین شرایطی کم‌کم احساس بی‌ارزش‌بودن،

همهٔ ما نیاز به جایی داریم که بتوانیم کاملا خودمان باشیم، جایی که نقش بازی نکنیم و جایی که در کنار فرد دیگر احساس آرامش و راحتی بکنیم.