بریده‌هایی از کتاب انسان در جست‌وجوی معنا

«بله. انسان به هر شرایطی عادت می‌کند، اما نپرسید چگونه.»

فرانکل به این گفتهٔ نیچه علاقهٔ خاصی دارد: «کسی که چرایی برای زندگی‌کردن دارد، از عهدهٔ چگونگی آن برخواهد آمد.»

گمانم این گفتهٔ لِسینگ است که می‌گوید: «گاهی چیزهایی هستند که باعث می‌شوند شما منطقتان را از دست بدهید، وگرنه دلیلی برای ازدست‌دادن آن ندارید.» یک واکنش غیرطبیعی به یک موقعیت غیرطبیعی کاملاً طبیعی است. حتی ما روانپزشکان هم انتظار داریم واکنش یک فرد به یک موقعیت غیرطبیعی، مانند بستری‌شدن در یک تیمارستان، به میزان درجهٔ هنجاربودن خودِ شخص غیرطبیعی باشد.

«زندگی مانند رفتن به دندانپزشکی است. همیشه انتظار چیزهای بدتر را دارید، درحالی‌که سختی‌ها به پایان رسیده‌اند.»

اگر کسی در جست‌وجوی هدف زندگی‌اش نباشد، متلاشی می‌شود و به ناچار تسلیم گذشتهٔ خود شده و تنها با واپس‌نگری، مدام خاطرات گذشته را به خود یادآوری می‌کند.

انسان شیئی در میان اشیاء نیست؛ اشیاء اختیاری از خود ندارند، ولی انسان موجودی است که در نهایت خودمختار است.

هیچ‌چیز در دنیا وجود ندارد که انسان را از داشتن آزادی حتی به میزان کم منع کند.

انسان فقط زندگی نمی‌کند، بلکه همیشه تصمیم می‌گیرد معنای وجودش چه خواهد شد و در لحظه‌ای دیگر چه خواهد بود. به عبارت دیگر هر انسانی این آزادی را دارد که در هر لحظه از زندگی تغییر کند. به همین دلیل ما تنها به‌وسیلهٔ چارچوب بزرگی از بررسی‌های آماری گروه‌ها می‌توانیم آینده را پیش‌بینی کنیم.

انسان موجودی مشروط و قابل پیش‌بینی نیست، بلکه اوست که تصمیم می‌گیرد که تسلیم شرایط شود یا در مقابل آنها ایستادگی کند. به عبارت دیگر انسان موجودی است که نهایتاً مستقل است و خودش برای زندگی تصمیم می‌گیرد. ا

ترس از بی‌خوابی نتیجهٔ میل شدید به خواب است که در عوض باعث ناتوانی فرد در خوابیدن می‌شود. برای غلبه به این ترس خاص معمولاً به بیمارانم پیشنهاد می‌کنم تا به‌جای تلاش برای خوابیدن، عکس آن را انجام دهند و تا جایی که می‌توانند بیدار بمانند.

شخص بدبین به انسانی شباهت دارد که با ترس و نگرانی به تقویم دیواری‌اش نگاه می‌کند که با گذشت هر روز از برگه‌هایش کاسته و باریک‌تر می‌شود. در عوض شخصی که با مشکلات زندگی فعالانه مقابله می‌کند شبیه انسانی است که هر برگ از تقویمِ سرشار از موفقیتش را جدا می‌کند و بر پشت آن یادداشتی می‌نویسد و به‌طور منظم کنار برگه‌های جداشدهٔ قبلی دسته‌بندی می‌کند؛ و می‌تواند با غرور و شادی به تمام این یادداشت‌های ارزشمند و روزهایی که به بهترین نحو زندگی کرده است بنگرد. برای چنین آدمی گذران زندگی و پیرشدن اهمیتی دارد؟ آیا او دلیلی دارد که به جوانان حسادت بورزد یا برای جوانی ازدست‌رفته‌اش غصه بخورد؟

لوگوتراپی یادآور می‌شود که گذرابودن وجود انسان نه‌تنها باعث انزوا و بدبینی نمی‌شود، بلکه انسان را به فعالیت و تلاش وامی‌دارد.

بهتر است بگویم بودن مطمئن‌ترین نوع هستی است.

هرگز از گفتن این خسته نخواهم شد که تنها جنبهٔ گذران زندگی توانایی‌ها و استعدادهاست؛ اما به محض شناسایی و شکوفایی آنها، درست مثل روز اول به واقعیت تبدیل خواهند شد.

برای زندگی‌ای که معنا و مفهومی متوجهش نباشد، چه زنده بمانیم و چه بمیریم زندگی‌کردن ارزشی نخواهد داشت.

بی‌دلیل رنج‌بردن نوعی خودآزاری است تا فداکاری.

هدف انسان افزایش میزان شادمانی و دوری از غم نیست، بلکه باید به دنبال معنایی در زندگی‌اش باشد. به همین دلیل اگر انسان بداند مفهومی در رنج‌هایش نهفته است، با تمام وجود آن را به آغوش خواهد کشید.

هنگامی که قادر به تغییر شرایط نیستیم کافی است به بیماری سختی مانند سرطان فکر کنیم که بیمار باید خودش را تغییر دهد.

عشق تنها راه رسیدن به اعماق وجودی انسان است

وظیفهٔ چشم‌پزشک (لوگوتراپیست) وسعت‌دادن به زمینهٔ دید بیمار است تا توانایی دیدن معنا در زندگی برایش مهیا شود.