بریده‌هایی از کتاب انسان در جست‌وجوی معنا

کسانی که تصویرشان در این عکس‌هاست ممکن است زیاد هم از تجربهٔ زندگی در اردوگاه ناراضی نباشند.

بعد از رسیدن به اردوگاه اولین خبر مهمی که از زندانیان سالخورده شنیدیم این بود که این اردوگاهِ نسبتاً کوچک (که جمعیتش حدود ۲۵۰۰ نفر بود) هیچ اتاق گاز و کورهٔ آدم‌سوزی‌ای ندارد. یعنی اگر کسی بیمار یا ازکارافتاده می‌شد مستقیماً به کوره‌های آدم‌سوزی فرستاده نمی‌شد و باید منتظر می‌ماند تا با کاروان بیماران به آشویتس برگردانده شود. این خبر شگفت‌انگیز همهٔ ما را حسابی خوشحال کرده بود.

عشق بسیار فراتر از جسم معشوق پیش می‌رود. عشق معنای واقعی‌اش را در وجود معنوی و درونی خودش پیدا می‌کند. چه معشوق حضور داشته باشد، چه نداشته باشد، چه زنده باشد و چه از این دنیا رفته باشد، عشق به طریقی اهمیت و جایگاه خودش را پیدا خواهد کرد.

علایق مذهبی زندانیان که به سرعت هم توسعه می‌یافت، تنها موضوع خوب و قابل تصور بود

هنگامی که از کوچه‌ها و خیابان‌ها و ساختمان‌های محل زندگی‌ام عبور می‌کردیم احساس غریبی داشتم، انگار مَردِ مُرده‌ای از دنیای دیگری به اینجا آمده و به شهر ارواح می‌نگرد.

پیش‌تر به این موضوع که صحبت‌کردن درمورد غذا و خوراکی‌های موردعلاقه چگونه در اوقات بیکاری به ذهن یک زندانی رخنه می‌کند اشاره کردم. شاید بتوانید درک کنید که حتی نیرومندترینِ ما هم در حسرت زمانی بود که بتواند غذای خوب بخورد؛ این احساس نه فقط به‌خاطر خوردن غذا بود، بلکه به‌خاطر فروپاشی و رهایی از زندگی‌ای بود که نمی‌گذاشت به‌جز غذاخوردن به چیز دیگری فکر کنیم.

شب هنگام که طبق روال همیشه مشغول جست‌وجوی شپش‌های بدنمان بودیم با خودمان می‌گفتیم: این بدن، بدن من، جسدی بیش نیست. چه بر سرمان آمده؟ من چیزی جز بخش کوچکی از یک بدن انسان نیستم، توده‌ای از بدن انسان‌های پشت سیم خاردار که در یک کلبهٔ کوچک روی هم انباشته شده‌اند؛ بدن‌هایی که به‌خاطر شرایط زندگی هر روز قسمتی از آن پوسیده و فاسد می‌شود.

مسئلهٔ بسیار عجیب این است که تحت یک شرایط خاص ضربه‌ای که نشانی از خودش به جا نمی‌گذارد خیلی بیشتر از ضربه‌ای که از خودش نشانی به جای می‌گذارد درد و اثرگذاری دارد

جسدی که داشت بر روی زمین کشیده می‌شد با چشمان خیره‌اش به من نگاه می‌کرد. همین دو ساعت پیش داشتم با آن آدم حرف می‌زدم و حالا درحالی‌که سوپم را مزه‌مزه می‌کنم نظاره‌گر جسدش هستم.

موفقیت‌هایی مانند خوشبختی را نمی‌توان دنبال کرد، بلکه باید آن را به‌وجود آورد؛

زندانیان اردوگاه از تصمیم‌گیری و ابتکار عمل در هر زمینه‌ای هراس داشتند و این ترس به‌خاطر اعتقاد محکم به سرنوشت بود و باور داشتند که نباید در کار سرنوشت دخالت کرد و باید اجازه دهند خودش رقم بخورد.

این باور که یک زندانیِ آزادشده دیگر نیازی به مراقبت ندارد از پایه غلط است. باید این را در نظر بگیریم فردی که برای مدتی طولانی زیر چنین فشار روانی‌ای بوده است، بعد از آزادی به همان میزانِ گذشته در معرض خطر است؛ به‌خصوص زمانی که آن فشارها ناگهانی از روی او برداشته و آزاد می‌شوند.

هر فرد در زندگی‌اش سرنوشتی دارد و در تمام فراز و نشیب‌ها دستاوردهایی را از رنج‌هایش به خود هدیه می‌دهد.

بشر سرنوشت خود را با تمام درد و رنجش می‌پذیرد، حتی در بدترین شرایط فرصتی دوچندان به خود می‌دهد تا معنای عمیق‌تری به زندگی‌اش ببخشد. او می‌تواند شجاع، باوقار و متواضع باقی بماند یا می‌تواند برای حفظ عزت‌نفسش تمام صفات خوب خود را کنار گذاشته و به پست‌ترین چیز تبدیل شود.

اگر معنایی در زندگی وجود دارد پس باید معنایی هم در رنج باشد، رنج همانند مرگ و سرنوشت قسمت جدانشدنی زندگی است.

عشق تنها راه رسیدن به اعماق وجودی انسان است. هیچ‌کس نمی‌تواند بدون عشق از گوهر وجودی دیگران آگاهی یابد. انسان با عاشق‌بودن می‌تواند خصایص و ویژگی‌های منحصربه‌فرد معشوق را ببیند؛ و حتی بیشتر. انسانِ عاشق، ظرفیت وجودی خود و چیزهایی که هنوز در وجودش نهفته‌اند و منتظر محقق‌شدن هستند را درمی‌یابد و به‌وسیلهٔ این عشق، معشوق قادر است به عاشق توانایی شناخت کامل خودش را بدهد و به او بفهماند که چگونه انسانی می‌تواند باشد.

معنای عشق عشق تنها راه رسیدن به اعماق وجودی انسان است. هیچ‌کس نمی‌تواند بدون عشق از گوهر وجودی دیگران آگاهی یابد. انسان با عاشق‌بودن می‌تواند خصایص و ویژگی‌های منحصربه‌فرد معشوق را ببیند؛ و حتی بیشتر. انسانِ عاشق، ظرفیت وجودی خود و چیزهایی که هنوز در وجودش نهفته‌اند و منتظر محقق‌شدن هستند را درمی‌یابد و به‌وسیلهٔ این عشق، معشوق قادر است به عاشق توانایی شناخت کامل خودش را بدهد و به او بفهماند که چگونه انسانی می‌تواند باشد.

هرچیزی که ارتباط اندکی با زنده‌ماندن خودمان یا دوستانمان نداشت ارزشش را برایمان از دست می‌داد. همه‌چیز فدای این هدف یعنی بقا می‌شد. شخصیت افراد تا حدی درگیر این موضوع می‌شد که آنها را اسیر یک آشفتگی ذهنی می‌کرد که تمام ارزش‌هایشان را تهدید و در هاله‌ای از ابهام رها می‌کرد.

من اهل قضاوت‌کردن زندانیانی نیستم که دوستانشان را نسبت به سایرین در اولویت قرار می‌دهند. چه کسی می‌تواند به شخصی که به دوستانش، که دیر یا زود طعم مرگ را خواهند چشید، بیشتر اهمیت می‌دهد خرده بگیرد. هیچ‌کس نباید چنین افرادی را قضاوت کند، مگر اینکه مطمئن باشد اگر خودش در شرایط مشابهی قرار داشت هرگز چنین کاری نمی‌کرد.

در مقابل کوچک‌ترین لطفی که به ما می‌شد سپاسگزار بودیم. حتی هنگامی که قبل از خواب اندکی فرصت می‌کردیم شپش‌های بدنمان را از بین ببریم هم ما را خوشنود می‌کرد. اگرچه در کل کار سختی بود، زیرا برای انجام آن مجبور بودیم در کلبه‌ای سرد و بدون بخاری که از سقفش قندیل‌های یخ آویزان بود برهنه شویم. اما اگر در این هنگام آژیر حملهٔ هوایی به صدا درنمی‌آمد یا چراغ‌های کلبه را خاموش نمی‌کردند بسیار خوشنودتر هم می‌شدیم. اگر بدن و لباس‌هایمان را به‌خوبی از شرّ شپش‌ها خلاص نمی‌کردیم، تا نیمه‌های شب اذیت می‌شدیم و نمی‌توانستیم بخوابیم. خوشی‌های ناچیزِ اردوگاه نوعی شادمانی منفی برایمان به وجود می‌آورد، که شوپنهاور آن را «رهایی از رنج» می‌نامد که آن هم حتی فقط به‌صورت نسبی وجود داشت. شادمانی‌های مثبت و واقعی، حتی کوچک‌ترین آنها، خیلی کم وجود داشتند.