بریده‌هایی از کتاب معرفت نفس؛ جلد چهارم

وقتی قضا و قدر الهی اقتضاء می‌کند که بلا و مصیبتی برای انسان بیاید، بلا نازل می‌شود؛ منتهی اگر کسی شکر کند و جزع و فزع نداشته باشد، در برابر آن، ثواب و پاداش می‌برد، امّا اگر جزع و فزع و ناشکری کند، بلا نازل می‌شود و پاداشی هم نمی‌برد. ملاک در این مقام‌ها، فقط ظاهر نیست، بلکه انسان باید در دل از خداوند راضی باشد. بزرگی روی منبر می‌گفت: ما کسانی هستیم که گاهی با حالتی خاص «الحمدلله» می‌گوییم و این طرز شکرگفتن ما، به این معناست که خدایا! دسترسی به تو ندارم و الاّ حسابت را می‌رسیدم! بسیاری از افراد چنین‌اند.

در روایتی آمده است که پیغمبر اکرم (ص) از کوچه‌ای رد می‌شدند؛ کودکانی را دیدند که مشغول بازی هستند. نگاه حسرت‌آمیزی به کودکان کردند و به اصحاب فرمودند: وای به بچّه‌های دورهٔ آخرالزّمان از دست پدر و مادرهایشان! اصحاب تصوّر کردند چون پدر و مادر آنها کافرند، فرزندانشان هم کافر می‌شوند؛ لذا پرسیدند: یا رسول الله! پدر و مادرهایشان کافر و مشرک‌اند؟ حضرت فرمودند: نه مسلمان و شیعه‌اند؛ آنها به فکر دنیای بچّه‌های خود هستند، امّا به فکر آخرت و امور دینی آنها نیستند.

یکی از تأسّف‌هایی که اهل جهنّم دارند، این است که می‌بینند مقام‌های معنوی و رسیدن به رشد و کمال را با نوع انتخاب خودشان، از دست داده‌اند. درمی‌یابند که در مسیر تکامل، باید به مقام قرب پروردگار رسیده باشند، امّا هدایت خداوند را نپذیرفته‌اند و در دوران حیات خود، به‌جای اینکه رو به بهشت رفته باشند، رو به سوی جهنّم آمده‌اند.