بریده‌هایی از کتاب همرزمان حسین (ع)

امام شغلش چیست و هدفش کدام است و اصلاً فلسفهٔ امامت چیست؟

خودشان فرموده‌اند که همهٔ ما در حکم انسان واحدیم. گاهی فرموده‌اند که آنچه از ما شنیدید، میتوانید به امام دیگری نسبت دهید. این در روایات ما وجود دارد و معمولٌ‌به هم هست. اگر شما سخنی را از امام صادق شنیدید و در ذهنتان نبود، مانعی ندارد که آن را به امام باقر نسبت دهید، چون اینها دو نفر نیستند؛ در حقیقت یک نفرند.

لازم است انسان امام باقر (علیه‌السّلام) را بشناسد تا ده سال گریه در مِنیٰ بعد از شهادت امام باقر (علیه‌السّلام) _ به وصیّت خود آن حضرت _ اثر ببخشد

ما اوّل احساس ناشناختگی را در خودمان بپذیریم و باور کنیم که ائمّه را نشناخته‌ایم. اگر این را فهمیدیم و باور کردیم و معلوم شد، به گمان بنده یک مقداری از راه پیموده شده. بلای بزرگ، ندانستن است؛ تصوّر باطل است و گمان اینکه ما ائمّه‌مان را خوب میشناسیم

بالاخره برای شما شیعهٔ امام صادق (علیه‌السّلام)، بعد از چهارده قرن معلوم نشد که امام صادق (علیه‌السّلام) حرف حسابش در این دنیا چه بود؛ آخر هم نفهمیدید.

شما نگاه کنید به این بیوگرافی‌های معروفی که نویسندگان بیوگرافی‌نویسِ معروف عالَم _ مثلاً رومن رولان‌_دربارهٔ چهره‌های معروف نوشته‌اند؛ ببینید چطور نوشته‌اند. بعد که آن را نگاه کردید، به سمت قفسهٔ آن طرف کتابخانه‌تان برگردید نگاه کنید به آنچه که به‌عنوان بیوگرافی امامان اهل‌بیت (علیهم‌السّلام)، دوستان آنها و شیعیان آنها دربارهٔ این بزرگ‌مردان به سِلک تحریر درآورده‌اند، نگاه کنید.

بیوگرافی یک انسان را چه چیزهایی تشکیل میدهد؟ آیا تاریخ ولادت او و تاریخ وفات او و عدد فرزندان او و نام زنان او است؟ یا نه، عناصر و عوامل تشکیل‌دهندهٔ شخصیّت او است؟

توجّه کنید فلسفهٔ امامت در همین چند جمله است _ یکی اینکه این کتاب را باز کند و بخواند و بفهمد و آن را در ذهنش پخته کند؛ دیگر آنکه آن را با نیازهایش تطبیق بدهد.

به حسب دریافت عوام مردم و آنهایی که در حکم عوامند؛ امام حسن (علیه‌السّلام) یک جور زندگی میکند امام حسین (علیه‌السّلام) نقطهٔ مقابل او زندگی میکند؛ هر دوی اینها زندگی‌شان با امام چهارم فرق دارد؛ هر سهٔ اینها زندگی‌شان با امام هشتم فرق دارد

برای اینکه کسی را تصرّف کنی، اوّل کوچکش کن، اوّل تحقیرش کن، اوّل به او حالی کن که چیزی نیست، اوّل در دل او این مطلب را فرو کن که هیچ نقطهٔ مثبتی در زندگی او وجود ندارد. وقتی که او خوب باورش آمد که هیچی نیست، وقتی باورش آمد که بی‌شخصیّت است، وقتی باورش آمد که حقیر است، وقتی باورش آمد که بی‌بُتّه و بی‌ریشه است، خیلی آسان میشود او را تصرّف کرد.

بنابراین یک فایدهٔ شناختن زندگی رهبران و پیشوایان، فایدهٔ آموزندگی است. یعنی به انسان می‌آموزد که خطّ زندگی را چگونه باید مشی کرد و رفت و پیمود. به شیعه می‌آموزد که اگر میخواهد پیرو امام و پیشوای خود باشد، در مقابل فلان مسئلهٔ تاریخی یا فلان حادثهٔ اجتماعی چگونه باید موضع بگیرد.

تاکنون آنچه برای پیگیران از اعمال و افعال معصوم مطرح بوده است، عمل اینها در مسائل فردی بوده؛ و این از بدبختی‌های اسلام بوده است، از انحرافهای بزرگ اسلام بوده است.

سنّت چیست؟ سنّت عبارت است از قول معصوم، فعل معصوم و تقریر معصوم

آن‌قدر از این نگفته‌ها هست که اگر کسی بگوید شیعه، ائمّهٔ خود را اصلاً نشناخته، خیلی نباید تعجّب کرد و حمل بر مبالغه کرد

که شناخت زندگی امام و سیرهٔ عملی امام، دارای این دو فایده است: یکی اینکه آموزنده است و دیگر اینکه برانگیزاننده و به‌اهتزاز درآورنده است؛ انسان را در پیچ‌وخم‌های زندگی کمک میکند، به انسان حالت تفاخر و مباهات میدهد. تعبیر جامعتری برای فایدهٔ دوّم هست و آن اینکه در انسان روح غروری به‌وجود می‌آورد. این احساس را در پیروان امام به‌وجود می‌آورد که راهی که او میرفت و امروز منِ شیعه مدّعی‌ام که راه او را میروم، راه خدا است، راه پرافتخار است

این بحثهای جزئی و فرعی و غیر مهم و غیر لازم، پدر این ملّت را درآورده. این مسائلی که طرح کردن یا نکردنش تا صد سال دیگر هم اهمّیّتی ندارد، یا لزومی ندارد _ حالا اگر حق هم باشد، لزومی ندارد؛ که البتّه بعضی از آنها باطل هم هست _ به ما مردم مسلمان خیلی لطمه زده، خیلی صدمه زده. فقط هم اینجا نیست؛ خیال نکنید که فقط اینجا هست؛ نه، در همهٔ منطقه‌های مسلمان‌نشین دنیا از این‌گونه مسائل بوده و ما در کتابها دیده‌ایم؛ در هندوستان بوده، در مصر بوده، در سایر جاهای دیگر هم بوده. تا یک مقدار رگهٔ روشن‌بینی و درک صحیح از مسائل اجتماعی و اسلامی در میان یک ملّتی پیش آمد، فوراً یک کاری کردند که او را از آن رگهٔ روشن‌بینی و روشنفکری منصرف کنند و از این جریان دور بیندازند و متأسّفانه غالباً هم موفّق شده‌اند.

شما وقتی که دانستید فلسفهٔ امامت چیست و دانستید که امامان شما تأمین‌کنندهٔ این فلسفه و این هدف برای اسلام بودند، اوّلاً اعتقادتان به این بزرگوارها محکم‌تر و روشن‌بینانه‌تر میشود، عقیدهٔ شما قرص میشود؛ ثانیاً انسان وقتی که امام را شناخت، میتواند از او پیروی کند. وقتی که انسان دانست راه امام چه بوده، خطّ‌سیرش در زندگی چه بوده، میتواند از او پیروی کند؛ والّا اگر انسان نداند که امام او به کدام راه و کدام جهت میرفته و خطّ‌سیرش چه بوده، چگونه میتواند او را به امامت قبول کند و امام بداند؟ آخر، امام یعنی پیشوا، امام یعنی پیشرو. متأسّفانه مسئلهٔ پیشوایی و پیشروی در مورد امام، امروز در معارف فرهنگ شیعی ما _ آن

متأسّفانه مسئلهٔ پیشوایی و پیشروی در مورد امام، امروز در معارف فرهنگ شیعی ما _ آن مقداری که در دست و بال مردم هست _ هیچ مطرح نیست. تا میگویی مثلاً امام صادق (علیه‌السّلام) در فلان موقعیّت یک چنین عملی انجام داد، خب تو چه میگویی؟ میگوید: آقا! امام صادق (علیه‌السّلام)، امام بود. تا میگویی امام حسین (علیه‌السّلام) چنین، امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) چنان، امام هفتم (علیه‌السّلام) چنان، امام عسکری (علیه‌السّلام) آن‌جور _ که زندگی هر کدام مظهر شکوه، مظهر عظمت، مظهر حماسه، مظهر کامل انسانیّتِ اسلام‌پسند بود _ میگوید: آقا! اینها امام بودند. خب، به دلیل اینکه اینها امام بودند، باید تو پیروی کنی؛ اگر امام نبودند که کسی وجود آنها را به رخ تو نمیکشید. ما که عمل گاندی را به رخ تو نمیکشیم که تو بگویی امام دیگران بود؛ ما که عمل آن کسی را که تو قبولش نداری، به رخ تو نمیکشیم؛ عمل آن کسی را که تو امامش میدانی، به رُخت میکشیم، به همین دلیل که امام است. چون امام است، باید به حرفش عمل کنی؛ چون امام است، باید دنبالش بروی.

افراطی از نظر دستگاه‌های حکومتی؛ یعنی با امامزاده‌های شورشگر

شما هر مسئله‌ای که برای ذهنتان مطرح شد اوّل نگاه کنید ببینید آیا این مسئله، مسئله‌ای است که برای زندگی شما، برنامهٔ شما، خطّ‌مشی شما، آیندهٔ شما تأثیری دارد یا ندارد؟ جهت‌بخش است یا نیست؟ اگر نیست، رهایش کنید. امروز آن روزی نیست که ما هر مسئله‌ای را بخواهیم بفهمیم و هر مشکلی را بخواهیم حل کنیم؛ برای خاطر اینکه ما اوّلی‌ترین مشکلاتمان را هم هنوز ندانسته‌ایم. ما هنوز ضروری‌ترین مسائل زندگی‌مان را نمیدانیم؛ تعارف هم نداریم. هنوز در دست اوّل اعتقادات عالی اسلامی، عامل تحریف وجود دارد و بسیاری از حقایق از نظر ما پوشیده است؛