بریده‌هایی از کتاب ذهن نامحدود

بنا به باور روان‌شناس سوئدی، اندرس اریکسون، شک‌کردن به خود، به‌ویژه زمانی‌که نمی‌دانیم در زندگی چطور به پیش برویم، کاملاً طبیعی و بهنجار است. در حقیقت، آنچه مشکل‌آفرین و نابهنجار تلقی می‌شود «باور به مانعی است که نتوان به‌هیچ‌وجه از آن عبور کرد».

نخستین گام گشایش برای جسی درک موضوع زیر بود: «هیچ‌یک از مشکلاتی که در زمینه یادگیری در گذشته داشته‌ام، به نقصی در وجود من مربوط نمی‌شود، بلکه به دلیل ایراد سیستم آموزشی بوده است.» این تغییری است که من در بسیاری از افراد ملاحظه کرده‌ام. این همان تغییر ضروری برای تمام افرادی است که تجارب بدی در یادگیری داشته‌اند.

در همان دوران بی‌اعتمادی به خود بود که کارن با تحقیقات مرتبط با اشتباهات و رشد مغزی آشنا شد و این مسئله او را دگرگون کرد. و به ناگاه طرز فکری کاملاً متفاوت در من شکل گرفت. چیزی شبیه به اینکه: «صبر کن ببینم. این یک فرصته، نه چیزی که قراره ازش فرار کنم. خودشه! همینه» این طرز فکر دقیقاً مشخصه اصلی نامحدود بودن در زمان بروز مشکل است؛

شکست نخوردن در زندگی غیرممکن است؛ مگر اینکه آن‌قدر محتاطانه زندگی کنیم که گویی اصلاً زندگی نکرده‌ایم، که در آن صورت از پیش باخته‌ایم!

«تمام آنچه همواره خواسته‌ای، در آن‌سوی ترس‌هایت به انتظار تو نشسته است.»

کلید یادگیری شماره ۱ هربار که چیزی می‌آموزیم، مغز ما مسیرهای عصبی جدیدی را ایجاد و تقویت می‌کند و به هم مرتبط می‌سازد. باور قدیمی می‌گوید توانایی یادگیری ما محدود است؛ اما باید این باور را با این تصور جایگزین کنیم که همه ما در سفری روبه‌رشد هستیم.

این کتاب شواهدی ارائه می‌دهد مبنی بر اینکه مغز و زندگی ما تا حد زیادی منعطف و انطباق‌پذیر است و زمانی‌که افراد به این مسئله باور پیدا کنند و رویکردشان را به زندگی و یادگیری‌های خود تغییر دهند، نتایجی شگرف حاصل خواهد شد.

اشتباهات و تقلاکردن ارزشمند تلقی می‌شدند، آن‌ها رفته‌رفته تغییر کردند و مقاومت بیشتری از خود نشان دادند؛ حتی زمانی که تکالیف برایشان دشوار بود. در همان لحظه، وقتی به نزد ما می‌آمدند، درمانده و دلسرد بودند و عباراتی از این دست را بیان می‌کردند: «خیلی سخته!» ما هم پاسخ می‌دادیم: «این‌ها بهترین لحظات برای رشد مغز توئه؛ ادامه بده. ادامه‌دادن تو خیلی مهم و ارزشمنده.» و آن‌ها به کار خود باز می‌گشتند. در آخر اردو، ما شاهد دانش‌آموزانی بودیم که با دشوارشدن سؤالات، به تلاش و تقلا و مقاومت ادامه می‌دادند. وقتی‌که از کل کلاس سؤالی می‌پرسیدیم، همه کلاس دست‌هایشان بالا می‌رفت. وقتی درباره اِلی با معلمان صحبت می‌کنم، آن‌ها مشتاق‌اند که بدانند چطور می‌توانند چنین رویکردی را به دانش‌آموزان خود منتقل کنند. آن‌ها دوست دارند دانش‌آموزان از تلاش و تقلاکردن استقبال کنند و در کارشان تداوم داشته باشند

. در دنیای رسانه‌های مجازی امروز، تقریباً غیرممکن است حرفی بزنیم و در جوابش حرفی تهاجمی تحویل نگیریم. من بارها پاسخ‌های منفی و افراطی بسیاری را تجربه کرده‌ام و به این مسئله واقفم که باید در آن لحظات قوی ماند و به چیزی مثبت توجه کرد.

بنا بر نتایج تحقیقات، هرگاه افراد اشتباه می‌کنند، مغزشان در مقایسه با وقتی‌که پاسخ درست می‌دهند، فعال‌تر است و رشد و توسعه بیشتری می‌یابد. امروزه، عصب‌شناسان بر این باورند که اشتباهات ارتباطی مثبت با تقویت مسیرهای عصبی در مغز دارد.

هرگاه مرتکب اشتباهی می‌شویم، ارتباطات مغزمان بیشتر می‌شود و ظرفیت و قدرتش افزایش می‌یابد

همه ما به‌نوعی در این افسانه غلط غوطه‌ور بوده‌ایم که برخی آدم‌ها باهوش‌اند و استعداد خاصی دارند و برخی این‌طور نیستند... و این باور زندگی ما را شکل داده است.

به‌سختی می‌توان مانعی حقیقی برای انجام‌دادن کاری یافت و دلیل محدودشدن مردم هم این است که از تلاش دست برمی‌دارند و تسلیم می‌شوند

این پژوهش نکته‌ای بنیادین را آشکار می‌سازد: وقتی با مانعی روبه‌رو می‌شوید، اتخاذ رویکردی جدید و نگاه به مسئله از افقی متفاوت مفید خواهد بود. هرچند این مسئله بسیار منطقی به‌نظر می‌رسد، بسیاری از ما وقتی با موانع یا محدودیتی روبه‌رو می‌شویم، به‌سختی می‌توانیم نحوه تفکرمان را تغییر دهیم. در عوض، اغلب به این نتیجه می‌رسیم که از پس آن کار برنمی‌آییم.

شکست نخوردن در زندگی غیرممکن است؛ مگر اینکه آن‌قدر محتاطانه زندگی کنیم که گویی اصلاً زندگی نکرده‌ایم، که در آن صورت از پیش باخته‌ایم!

اگر هر روز صبح با مغزی جدید از خواب برخیزیم، چه می‌شود؟

محققان بر این باورند که وقتی فردی با اضطراب ریاضی با اعداد روبه‌رو می‌شود، مرکز ترس در مغز او فعال می‌گردد. همان مرکز ترسی که در زمان مواجهه با مار یا عنکبوت در مغز فعال می‌شود. [۳] زمانی‌که مرکز ترس در مغز فعال می‌گردد، فعالیت مراکز حل مسئله خاموش می‌شود. جای تعجب نیست که بسیاری از افراد در ریاضیات شکست می‌خورند؛ زیرا به‌محض ایجاد اضطراب، قدرت تحلیل و تفکر در مغز از کار می‌افتد! اضطراب در هر موضوعی تأثیری منفی بر عملکرد مغز دارد.

در لندن، هرروزه می‌توان شاهد تاکسی‌های سیاهی بود که در حال عبور از خیابان‌ها، تقاطع‌ها و مسیرهای گوناگون‌اند. رانندگانِ این تاکسی‌هایِ نمادینْ بالاترین استانداردهای حرفه‌ای را رعایت می‌کنند. مردم لندن می‌دانند که اگر سوار تاکسی سیاه شوند و مسیری را درخواست دهند که راننده بلد نباشد، باید این موضوع را به مقامات تاکسی‌رانی گزارش دهند. یادگرفتن تمام مسیرهای موجود در لندن کاری دشوار است و رانندگان برای یادگیری آن راهی طولانی را طی می‌کنند. برای اینکه فردی بتواند راننده تاکسی سیاه شود، حداقل باید چهار سال مطالعه کند. آخرین راننده تاکسی سیاهی که با او سفر کردم به من گفت که برای کسب این شغل هفت سال مطالعه کرده است.

ما فقط زمانی احساس رهایی خواهیم کرد که بپذیریم مغزمان ثابت و ایستا نیست، از این تصور دست برداریم که ژنتیکْ مسیر ما را در زندگی تعیین می‌کند و از سوی دیگر، بیاموزیم که مغز ما به‌طرزی شگفت‌آور، سازش‌پذیر و منعطف است. در حقیقت، هر زمان چیزی می‌آموزیم، مغز ما تغییر می‌کند و دوباره سازمان‌دهی می‌شود؛

مسئله اینجاست که وقتی فردی ریاضی را رها می‌کند، تمام حوزه‌های مرتبط با ریاضی را نیز کنار می‌گذارد؛ حوزه‌هایی چون علوم، پزشکی و فناوری. به همین ترتیب، وقتی افراد به این باور می‌رسند که نمی‌توانند نویسنده شوند، دور کل علوم انسانی را خط می‌کشند. وقتی فردی به این نتیجه می‌رسد که اهل هنر نیست، نقاشی، مجسمه‌سازی و سایر جنبه‌های هنرهای زیبا را نیز رها می‌کند.