بریده‌هایی از کتاب بانوی سربدار

به روز نبرد آن یل ارجمند به تیغ و سنان و بگرز و سمند برید و درید و شکست و ببست یلان را سر و سینه و پا و دست

روزها می‌گذشت. شیخ حسن با سخنان عوام‌پسند بر عدّه مریدان خود می‌افزود و بالطبع قدرت مسعود نقصان می‌یافت.

۱۸: نبرد حماسه‌آفرین خواننده عزیز، اکنون به یکی از درخشان‌ترین صفحات تاریخ قهرمانی ایرانیان می‌رسیم که نظیر آن را نه تنها در تاریخ، حتّی در حماسه‌ها و افسانه‌های ملّی هیچ قوم و ملّتی ندیده و نخوانده‌اید. آری همین مسعود سربدار کاری کرد که بزرگ‌ترین قهرمانان و پهلوانان ملّی ایران مانند رستم و اسفندیار سر تعظیم در مقابلش فرود آوردند و آفرین گفتند.

معلوم می‌شود آن چه در وجود زن، دل از کف مرد می‌رباید تنها زیبایی شکل و اندام نیست بلکه رشته محبّتی که زن به گردن مرد می‌اندازد ناپیدا و مرموز می‌باشد.

سربداران ثابت کردند که مغول را هم می‌شود کشت و شکست داد و اسیر کرد.

روزگاری بود که ترس و هراس از مغول‌ها چنان در دل‌ها جای گرفته بود که بسیاری از مردم، مغول‌ها را مافوق بشر می‌پنداشتند و خیال می‌کردند اسلحه بر مغول کارگر نمی‌شود. مغول در جنگ فرار نمی‌کند و تن به اسارت نمی‌دهد و یک نفر مغول با صد بلکه با هزار سوار می‌جنگد و روی از معرکه برنمی‌تابد و نظایر آن.

آری از قدیم گفته‌اند: «به وفای زن نباید امیدوار بود»

عبدالرّزاق مرد هوسرانی بود. زن‌های زیادی به عمر خود دیده و در شناختن روحّیه و اخلاق زن‌ها تجربه کافی داشت. می‌دانست که غالب زن‌ها اگر در انتخاب مرد آزاد باشند در درجه اوّل اسم و رسم و دولت و مقام مرد را در نظر می‌گیرند و شکل و هیکل او را در درجه دوّم قرار می‌دهند و چه بسا فریفته همان اوّلی شده و به دوّمی اصلاً اهمّیت نمی‌دهند.

آری، عبدالرّزاق آن دهقان‌زاده باشتینی که خود از ترس مؤاخذه سلطان مغول درمانده و متواری بود، بر اثر یک قدم تهوّرآمیزی که در راه رضای خالق و خدمت به خلق‌اللّه‌ برداشت، قهرمان ملّی و مذهبی مردم و امیر و فرمانروای مطلق خراسان گردید. چه بسا که یک جو تهوّر و شهامت به موقع، مرد را از قعر ذلّت و گمنامی به اوج قدرت و شهرت می‌رساند تا جایی که مرده‌ای را زنده می‌کند و برعکس یک ترس و جبن بی‌موقع امیری را اسیر می‌کند و حتی کشوری را بر باد می‌دهد.