بریده‌هایی از کتاب هربار که معنی زندگی را فهمیدم، عوضش کردند: زیست با استفاده از خرد فلاسفه‌ی بزرگ

معنای زندگی چیزی نیست که قرار باشد آن را جست‌وجو کنیم بلکه چیزی است که بایستی شخصاً آن را خلق کنیم.

«من آرزو نمی‌کنم که کاش دخترم هنوز زنده بود، آرزو می‌کنم کاش دلیلی برای زندگی پیدا می‌کرد.»

انسان مدرن چنان گرفتار و شیفتهٔ زندگی‌هایی که تجربه نکرده ــ زندگی افراد مشهور، بازیگران و خوانندگان جذاب و اشخاص ثروتمند ــ شده که نمی‌تواند قدر زندگی خود را بداند و آن را واقعاً تجربه کند.

به‌نظر فرانکل آن‌چه انسان‌ها را از پا درمی‌آورد، رنج و مشکلات نامطلوب نیست، بلکه بی‌معنا شدن زندگی است. او معتقد است که فقط در شادی و لذت نمی‌توان معنایی یافت. بلکه در رنج و مرگ هم می‌شد این معنا را یافت.

چگونه می‌توان دریافت که در حال استدلال اصیل اخلاقی هستیم یا آن‌که صرفاً به توجیه اخلاقی احساسات خود مشغول‌ایم؟

او معتقد است برای وصول به اصول و ایده‌های عملی دربارهٔ این‌که مردم باید چگونه رفتار کنند نخست بایستی کشف کرد که مردم براساس چه اصول و معیارهایی تصمیمات اخلاقی‌شان را اخذ می‌کنند.

ما در عالم تصورات و خیال، تمام احتمالات و تمام مزایا را می‌خواهیم درحالی‌که در عالم واقعیت ما فقط یک گزینه را در یک زمان می‌توانیم انتخاب کنیم. همین کافی است که یک نفر را دچار غم و حسرت اگزیستانسیالیستی کند.

آلدوس هاکسلی در جایی نوشته: زندگیِ شما از مجموعه عادات شما تشکیل یافته است، هر چه عادت شما بهتر و نیکوتر باشد، زندگی شما هم عالی‌تر و زیباتر خواهد بود. بکوشید به عاداتی معتاد شوید که مایل‌اید بر زندگی شما فرمان‌روا باشد.

در ادوار گوناگون تعداد قابل‌توجهی از فلاسفه ــ از لذت‌گرایان گرفته تا کمال‌گرایان ــ دوستی را به عنوان بزرگ‌ترین لذت معرفی کرده‌اند.

اگزیستانسیالیست‌های بنیادگرا به‌شدت مخالف استفاده از پروزاک و قرص‌های ضدافسردگی هستند. دلیل‌شان هم این است که مصرف این قرص‌ها تنها حال‌وهوا و به قولی مود افراد را تغییر نمی‌دهد بلکه کلاً دید آن‌ها را به زندگی عوض می‌کند. کسی که به قرص متوسل می‌شود شخصیتی کاذب و غیرواقعی پیدا می‌کند و با خودش به عنوان یک ابژه رفتار می‌کند نه یک سوبژه.

اما اگر کسی پس از تفکر و تعمق فلسفی فراوان به این نتیجه رسید که زندگی پوچ است تکلیف چیست؟ اگر نتواند هیچ معنا و مفهومی در زندگی کشف کند چه باید بکند؟ آیا به این معناست که «وقتشه پروزاک بخوره»؟

از سوی دیگر ایدهٔ این‌که قدرت‌های غیرقابل‌کنترلی اعمال و رفتار ما را رقم می‌زنند، احساس آرامش و آسایش ذهنی به ما می‌بخشد. کارکردی دارد مثل بهانه‌های کلیشه‌ای مجرمان در دادگاه و در محضر هیئت‌منصفه که می‌خواهند به انواع لطایف‌الحیل از خود سلب مسئولیت کنند: «شیطان وسوسه‌ام کرد.» «ای لعنت بر هر چی زهرماری الکلیه.»

هر استراحت و آرمیدنی یک مرگ کوچک است.

براساس تعالیم و آموزه‌های اوپانیشادها، فرد از طریق انزوا و گوشه‌گیری می‌تواند یک زندگی آرام و صلح‌آمیز را تجربه و کشف کند.

پس از مدتی میزان شادی‌ای که با مصرف اولیه به دست آورده‌اند خسته‌کننده و کسالت‌آور و حتا افسرده‌کننده می‌شود.

زمانی که چای هند و سیلان در اواسط قرن هفدهم وارد بازار انگلستان شد، شیفتگان قلم‌به‌دست آن، مقالات اغراق‌آمیزی در مورد شادی و نشاطی که پس از صرف این نوشیدنی مسحورکننده عارض‌شان شده نگاشتند. برخی نوشتند که تا چند روز بعد از صرف چای هم نتوانسته‌اند بخوابند.

پیرس در پاسخ اشاره کرد دارویی که افراد را شادمان‌تر و خوش‌بین‌تر کند، به احتمال فراوان می‌تواند امید و انرژی لازم برای بهبود زندگی را نیز به آن‌ها ببخشد تا بتوانند روی زمینه‌های کاری بکر فعالیت کنند و جهان خود را تغییر دهند.

پیرس معتقد است که حذف رنج در زندگیِ احساسی از لحاظ اخلاقی عمل واجبی است و با پیشرفت‌های تکنولوژی قابل‌دسترسی است.

مثلاً اگر قصد دارید به وسوسهٔ خیانت به همسرتان جامهٔ عمل بپوشانید پیچیدگی‌های برنامه‌ریزی، اضطراب عمل و احساس گناه پس از عمل را در نظر بگیرید و فکر کنید آیا در مقابل لذتی که از آن برده‌اید ارزشش را دارد؟ اپیکور به آن مثل قدیمی شاره می‌کند که «مراقب باش که آرزوی چه را داری چون ممکن است آرزوی تو محقق شود.»

کلیسا تز ماکیاولی را تأیید نکرد. چون برخلاف اصل بنیادی کلیسا بود که پاداش نیکی در خود نیکی است، کسی برای نفع شخصی نباید کار درست و صحیح را انجام دهد. فرد کار نیک را انجام می‌دهد تا انسان نیکی باشد و خوب البته مهم‌تر از آن باعث خرسندی خالقش شود. علاوه‌براین اگر انجام کار نیک محتاج فداکاری و گذشت شخصی باشد باعث ارتقا و کمال شخص به مرتبه‌ای بالاتر از نیکی می‌شود.