بریده‌هایی از کتاب مینیمالیسم دیجیتال

بخش اول با روش پیشنهادیِ من برای پذیرش و استفاده از این فلسفه تمام می‌شود: پاکسازیِ دیجیتال. همان‌طور که پیش از این هم اشاره کردم، اقدامی بسیار تهاجمی برای ایجاد یک تغییر بنیادی در رابطه‌مان با فناوری موردنیاز است. و پاکسازیِ دیجیتال بستری برای این اقدام تهاجمی فراهم می‌کند.

«گفت‌وگوی رودررو، انسانی‌ترین و انسان‌سازترین کاری‌ست که انجام می‌دهیم. وقتی واقعاً با دیگران رودررو شویم، یاد می‌گیریم که گوش کنیم. این‌جاست که تواناییِ همدلی در ما ایجاد می‌شود. این‌جاست که ما لذتِ شنیده‌شدن و درک‌شدن را تجربه می‌کنیم.»

وقتی بحث سر فناوری‌های جدید باشد، قطعاً داشتنِ چیزهای کم‌تر، به‌معنی داراییِ بیش‌تر است.

همان‌طور که هریس بیان می‌کند، شرکت‌های فناوری این حجم از سرمایه‌گذاری‌های عظیم برای ایجادِ امکانِ تگ‌کردنِ افراد به‌صورت خودکار را به‌دلیل کاربردی‌بودنِ آن در فضای مجازی ایجاد نکرده‌اند. هدف اصلیِ آن‌ها بیش‌ترکردنِ جنبه‌های کسبِ تأییدِ اجتماعیِ اعتیادآور برای کسانی‌ست که از نرم‌افزارهاشان استفاده می‌کنند. شان پارکر هم در توصیف‌اش از فلسفهٔ طراحیِ این‌جور امکاناتِ نرم‌افزاری، این موضوع را تأیید کرده. «این یه حلقهٔ بازخوردِ کسبِ تأییدِ اجتماعیه؛ دقیقاً همون چیزی‌که هکری مثل من ممکنه به ذهنش برسه. چون با اون می‌تونید از نقطه‌ضعف آدم‌ها سوءاستفاده کنید.»

همین میل به دریافت تأیید است که نوجوانان را ترغیب می‌کند تا در نرم‌افزار اسنپ‌چت مدام با دوستان‌شان در حال حرف‌زدن باشند؛ طوری‌که انگار گذراندنِ ساعاتِ زیادی از روز به صحبت‌کردن با دوستان در فضای مجازی تأییدی‌ست بر قوی‌بودنِ رابطهٔ بین آن‌ها. همین میل به دریافتِ تأیید است که باعث می‌شود بلافاصله بعد از رسیدنِ یک پیام ـ حتا در خطرناک‌ترین یا نامناسب‌ترین وضعیت (مثلاً پشت فرمان) ـ به آن پاسخ دهیم. مغزِ عصرِ حجریِ ما بی‌توجهی به یک پیام جدید را به‌منزلهٔ اهمیت‌ندادن به یکی از اعضای قبیله می‌داند؛ کسی‌که دارد تلاش می‌کند کنارِ آتشِ وسطِ چادرها توجه شما را به خود جلب کند: یک اشتباه فاحش در برخورد اجتماعی.

تقویت مثبت متناوب و میل به کسب تأیید اجتماعی. مغز ما به‌شدت مستعد تأثیرپذیری از این دو نیروست. این نکتهٔ مهمی‌ست، چون خیلی از برنامه‌ها و سایت‌هایی که مردم را به چک‌کردنِ بیش‌ازحد و بیمارگونهٔ گوشی‌های هوشمند و بازکردنِ مرورگرها مجبور می‌کنند، جوری دام‌شان را پهن می‌کنند که مقاومت در برابر آن‌ها تقریباً غیرممکن است. ب

برای خیلی‌ها، اعتیاد واژهٔ ترسناکی‌ست. در فرهنگ عامه، تصویر یک معتاد مشابه کسی‌ست که جواهرات مادرش را می‌دزدد! اما از دیدگاه روان‌شناسان، اعتیاد تعریف دقیقی دارد که فاقد این تصویرسازی‌هاست. برای مثال: «اعتیاد شرایطی‌ست که در آن فرد به استفادهٔ مکرر از یک ماده اقدام می‌کند، یا رفتاری را تکرار می‌کند و پاداشی که از آن می‌گیرد، انگیزه‌ای قوی برای تکرار مداوم آن رفتار ـ بدون توجه به عواقب مضرش ـ ایجاد خواهد کرد.»

کتاب اول او به اسم بازداشتگاه صورتی به مسائل مشابهی می‌پردازد که در آن‌ها عوامل محیطیِ به‌ظاهر بی‌اهمیت می‌توانند تغییرات بسیار بزرگی در رفتار ایجاد کنند. عنوان این کتاب به داستان زندانیانِ پرخاشگر و مستِ زندانِ نیرودریاییِ سیاتل اشاره می‌کند که بعد از حدود پانزده‌دقیقه ماندن در اتاقی که دیوارش رنگ داروی پپتوبیسمول (نوعی شربت‌معدهٔ صورتی‌رنگ) بود، به‌طرز چشمگیری آرام‌تر می‌شدند، همان‌طور که دانش‌آموزان مدرسه‌ای در کانادا با نشستن سرِ کلاس‌هایی که دیوارهایش با این رنگِ صورتی نقاشی شده بود، آرام‌تر و ساکت‌تر می‌شدند. این کتاب همچنین عنوان می‌کند که گذاشتنِ عکسی با پیراهن قرمز در صفحات دوست‌یابی، بیش‌تر از هر رنگ دیگری جلب‌توجه می‌کند. یا مثلاً این‌که هر چقدر تلفظ اسم‌تان راحت‌تر باشد، در شغل وکالت پیشرفت سریع‌تری خواهید داشت.

در آزمایشگاهِ فناوریِ معروفِ بی‌جِی‌فاگ شروع به کار کرد؛ آزمایشگاهی که به بررسیِ چگونگیِ استفاده از فناوری برای تغییر تفکر و رفتار افراد می‌پردازد. فاگ در سیلیکان‌ولی به "پرورش‌دهندهٔ میلیونرها" شهرت دارد؛ خیلی‌ها وارد آزمایشگاه فناوریِ او شدند و بعدها استارت‌آپ‌های مدرن و پرسود را بنا کردند

«فیلیپ موریس فقط ریه‌هاتون رو می‌خواست. اپ استور اما روح‌تون رو می‌خواد!»

این شخص تریستان هریس ـ بنیان‌گذار یک شرکت استارت‌آپی و مهندس سابق گوگل ـ بود. کسی‌که از نقش سابق خودش در دنیای فناوری که تجربهٔ زیادی هم در آن داشت، بیرون آمده بود تا نقش دیگری در آن دنیای سربسته بازی کند: نقش افشاگر. هریس در مصاحبه‌اش، درحالی‌که گوشی همراهش را بلند کرده، این جمله را می‌گوید: «این یه دستگاه اسلات هستش.» کوپر از او می‌پرسد: «آخه موبایل چه ربطی به دستگاه اسلات داره؟» و او در جواب می‌گوید: «هر بار که گوشی‌م رو چک می‌کنم، انگار دارم دستگیرهٔ دستگاه اسلات رو می‌کشم پایین تا ببینم چی نصیبم می‌شه. کلی تکنیک‌های مختلف توی این گوشی به کار رفته که شما رو تا جای ممکن وادار می‌کنه ازش استفاده کنید.»

مردم به‌دلیل تنبلی و بی‌هدف‌بودن‌شان نیست که تسلیم صفحه‌نمایش گوشی‌هاشان می‌شوند، بلکه بیلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری شده تا آدم‌ها به دام فضای مجازی بیفتند و هیچ راه گریزی از آن نداشته باشند.

سه سال بعد از آن شرکت اپل گوشی آیفون را روانهٔ بازار کرده و انقلابی در صنعت موبایل ایجاد کرد. اما بیش‌ترِ مردم فراموش کرده‌اند انقلابی که این نوع گوشی‌ها در واقعیت ایجاد کردند، از انقلابی که سازندگانِ آن‌ها ادعا می‌کردند، بسیار عظیم‌تر بود. درحال‌حاضر، گوشی هوشمند توانسته از راه فراهم‌کردنِ امکان اتصال دائمیِ فرد به ماتریسی فعال و پر از مکالمه و عوامل حواس‌پرتی، تجربهٔ افراد از جهان را تغییر دهد.

زندگیِ خوب مستلزم فعالیت‌هایی‌ست که هیچ هدفِ دیگری جز رضایتِ حاصل از انجامِ آن فعالیت‌ها ندارد.

بخش مهمی از جوابِ این سؤال که چطور این اتفاق افتاد، این است که خیلی از این ابزارهای جدید هرگز آن‌چنان که در نگاه اول به نظر می‌رسد معصوم نیستند. مردم به‌دلیل تنبلی و بی‌هدف‌بودن‌شان نیست که تسلیم صفحه‌نمایش گوشی‌هاشان می‌شوند، بلکه بیلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری شده تا آدم‌ها به دام فضای مجازی بیفتند و هیچ راه گریزی از آن نداشته باشند.

سه سال بعد از آن شرکت اپل گوشی آیفون را روانهٔ بازار کرده و انقلابی در صنعت موبایل ایجاد کرد. اما بیش‌ترِ مردم فراموش کرده‌اند انقلابی که این نوع گوشی‌ها در واقعیت ایجاد کردند، از انقلابی که سازندگانِ آن‌ها ادعا می‌کردند، بسیار عظیم‌تر بود.

«بمبارانِ بی‌پایانِ اخبار و شایعات و عکس از ما دیوانگانی معتاد به دریافت اطلاعات ساخته. این اتفاق مرا نابود کرد و ممکن است با شما هم چنین کند.»

اعتیادِ رفتاری، مقاومت در برابر وسوسهٔ چک‌کردنِ چندین‌بارهٔ گوشی‌تان در طول روز را خیلی سخت خواهد کرد.

شما از یک حداکثرطلبِ فرسوده و افراطیِ فضای مجازی به یک مینیمالیستِ بااراده تبدیل می‌شوید.

از زمان سقراط می‌دانیم، خودِ مباحثه و استدلالِ مستقل از محتوای بحث هم منبع رضایتی عمیق است.