بریده‌هایی از کتاب شغل مورد علاقه

یکی از اقلام دکوریِ همیشگی روی میز چهره‌های برجستهٔ اوایل دورهٔ مدرن، جمجمه بود. منظور این نبود که جمجمه، که یادآور گذرائیِ عمر است، به صاحبانشان پوچی زندگی را نشان دهد و آنان را نومید و دلسرد کند. بلکه قرار بوده آنان را جسورتر کند تا نقایص و عیوب برخی جنبه‌های تجربهٔ زندگی خویش را بپذیرند، اما در عین حال به آنان یادآوری کند که با جدیت و توجه بیشتری به دیگران بپردازند

شغلی رضایت‌بخش است که به‌نحوی ظریف و غیرمستقیم اما کلیدی تقریباً واجد پژواک‌هایی از لذاتی باشد که پیش از این در کودکی آن‌ها را تجربه کرده‌ایم.

موانع امروزی، دیگر فقدان آموزش یا عدم امکانِ اطلاع یافتن از فرصت‌ها نیست: بلکه مانع اصلی این است که نمی‌توانیم به تحلیل دقیقی از قابلیت‌هایمان دست یابیم و برای پرورش این قابلیت‌ها نیز به‌درستی راهنمایی نمی‌شویم. همین ایده‌آلِ دشواریاب است که آزمون‌های هدایت شغلیِ امروزی ادعا دارند حل و فصلش کرده‌اند، اما بسیار با آن فاصله دارند.

حتی وقتی ناکام می‌شویم کماکان ارزش دوست داشته شدن داریم، که پیروز شدن فقط یکی از جنبه‌های هویت ماست، که لزوماً مهم‌ترین جنبه نیز به حساب نمی‌آید.

یک ندای درونی همواره آوایی بیرونی بوده است که قبلاً شنیده‌ایم، جذبش کرده‌ایم و از آنِ خویش ساخته‌ایم. بی‌آنکه کاملاً متوجه باشیم

باید نقش مشروع و لازمِ شکست را بپذیریم و به خودمان مجال دهیم که تا مدت‌ها کارها را ناکامل و سرشار از نقایص انجام دهیم؛ این بهایی است که باید بپردازیم تا روزی از روزها در چندین دههٔ آتی عمرمان فرصتی بیابیم و کاری را به سرانجام برسانیم که دیگران باز از منظر خودشان موفقیتی خودبه‌خودی حسابش کنند.

در حالی که برخلاف آنچه این تصور تأسف‌بار و سرکوب‌گرانهٔ رسالت به ما می‌گوید، کاملاً منطقی ــ و حتی نشانهٔ سلامت ــ است که استعدادهای خویش را نشناسیم و ندانیم آن‌ها را چگونه به کار بگیریم. طبیعت انسان آن‌قدر پیچیده، توانایی‌های هر فرد آن‌قدر غامض و به‌سختی قابلِ تعریف دقیق و اقتضائات زمانه آن‌قدر بی‌ثبات است که کشف بهترین همخوانی بین یک فرد و یک شغل، با اینکه چالشی خطیر و البته بسیار مشروع است، مستلزم میزان بالایی از فکر، کاوش و کمک دانایان است و چه بسا سال‌ها ذهن ما را به خود مشغول کند. از این رو کاملاً منطقی و قابل‌درک است که ندانیم باید سراغ چه کاری برویم. و در واقع اینکه متوجه شویم جواب این پرسش را نمی‌دانیم یکی از نشانه‌های مهم بلوغ است، به‌جای اینکه با این فکر آزارنده بر خودمان رنج‌های بسیار تحمیل کنیم که قاعدتاً باید جواب این سؤال را بدانیم.

ما زندگی خود را بر حسب معیارهای نوین و بلندپروازانه‌ای قضاوت می‌کنیم که مدام باعث می‌شوند احساس کنیم کم آورده‌ایم.

در حالی که برخلاف آنچه این تصور تأسف‌بار و سرکوب‌گرانهٔ رسالت به ما می‌گوید، کاملاً منطقی ــ و حتی نشانهٔ سلامت ــ است که استعدادهای خویش را نشناسیم و ندانیم آن‌ها را چگونه به کار بگیریم. طبیعت انسان آن‌قدر پیچیده، توانایی‌های هر فرد آن‌قدر غامض و به‌سختی قابلِ تعریف دقیق و اقتضائات زمانه آن‌قدر بی‌ثبات است که کشف بهترین همخوانی بین یک فرد و یک شغل، با اینکه چالشی خطیر و البته بسیار مشروع است، مستلزم میزان بالایی از فکر، کاوش و کمک دانایان است و چه بسا سال‌ها ذهن ما را به خود مشغول کند. از این رو کاملاً منطقی و قابل‌درک است که ندانیم باید سراغ چه کاری برویم. و در واقع اینکه متوجه شویم جواب این پرسش را نمی‌دانیم یکی از نشانه‌های مهم بلوغ است، به‌جای اینکه با این فکر آزارنده بر خودمان رنج‌های بسیار تحمیل کنیم که قاعدتاً باید جواب این سؤال را بدانیم.

در بخش عمده‌ای از تاریخ بشر، این تصوری خارق‌العاده و غیرعادی محسوب می‌شد که هر انسانی قرار است (به جای اینکه صرفاً همسر یا شوهر خویش را تحمل کند) عاشق شریک زندگی‌اش باشد. ازدواج اساساً هدفی عمل‌گرایانه داشت: مثل یکپارچه کردن دو قطعه زمینِ مجاور، یافتن کسی که بتواند خوب شیر گاو بدوشد یا نسل سالمی از فرزندان به دنیا بیاورد. عشق رمانتیک چیز دیگری بود ــ چه بسا برای یک شخص پانزده‌ساله در حد یک تابستان چیز بدی نبود، یا اگر کسی در بزرگسالی طالب عشق می‌بود با کسی به‌جز همسرش این اتفاق می‌افتاد، آن‌هم تازه پس از تولد هفتمین فرزندش.

بنابراین تفاوت بین ذهن خلاق و ذهن فاقد خلاقیت این نیست که شخص خلاق افکاری متفاوت در سر دارد، بلکه شخص خلاق درونیات ذهنی‌اش را جدی‌تر می‌گیرد. آنچه به آنان امکان می‌دهد این کار را بکنند، ویژگی‌ای است که امرسون بسیار آن را عزیز می‌دارد: قابلیت مقاومت در برابر ترس از تحقیر شدن.

زیرا در روند کار، معدود لحظات خاصی پیش خواهند آمد که احساس خشنودی و شادمانیِ فراوان خواهیم کرد؛ این لحظات مواقعی پیش می‌آیند که جنبه‌های لذت‌بخش کار با جنبه‌های اصلیِ شخصیت ما جفت و جور هستند.

ما عموماً حسادت را یک احساس مولد نمی‌دانیم. اما هر بار که دچار حسادت می‌شویم شانسی به ما رو کرده است تا بدانیم چه چیزهایی ما را از اعماق وجود جذب می‌کنند. وقتی حسادت‌هایمان را بادقت و جزئیات بیشتری بررسی کنیم، می‌توانیم بفهمیم که احساس می‌کنیم دچار چه فقدانی هستیم و با توجه به این نکته، بیندیشیم که باید چه هدفی برای خود برگزینیم.

اما این فقط احساس‌های لذت‌بخش نیستند که چراغ راه آینده هستند. حسادت نیز راهنمای بسیار مهم و حتی غیرمنتظره‌تری محسوب می‌شود.

طی این سال‌های متمادی چه وقت‌هایی بوده است که واقعاً لرزه‌های شور و هیجان را در خود احساس کرده‌ایم؟

هنگامی که به واکاوی این پرسش می‌پردازیم که با زندگی شغلی‌مان چه کنیم، بایستی با یقین تمام باور داشته باشیم که بخش عمده‌ای از پاسخ صحیح پیشاپیش در درون ما حضور دارد.

مسئله این است که اغلب اوقات ایده‌هامان در ذهنمان به شکل پراکنده و نامرتب وجود دارند.

ذهن ما به همین سادگی‌ها به پرسش‌های سرراست پاسخ نمی‌دهد.

طبیعت انسان آن‌قدر پیچیده، توانایی‌های هر فرد آن‌قدر غامض و به‌سختی قابلِ تعریف دقیق و اقتضائات زمانه آن‌قدر بی‌ثبات است که کشف بهترین همخوانی بین یک فرد و یک شغل، با اینکه چالشی خطیر و البته بسیار مشروع است، مستلزم میزان بالایی از فکر، کاوش و کمک دانایان است و چه بسا سال‌ها ذهن ما را به خود مشغول کند. از این رو کاملاً منطقی و قابل‌درک است که ندانیم باید سراغ چه کاری برویم. و در واقع اینکه متوجه شویم جواب این پرسش را نمی‌دانیم یکی از نشانه‌های مهم بلوغ است، به‌جای اینکه با این فکر آزارنده بر خودمان رنج‌های بسیار تحمیل کنیم که قاعدتاً باید جواب این سؤال را بدانیم.

نیز طوری رفتار می‌کنیم چنان که گویی انتظار داریم بالاخره در جایی از زندگی فرمانی شبه‌آسمانی بشنویم که ما را به‌سوی غایت زندگی‌مان رهنمون شود.