بریده‌هایی از کتاب شغل مورد علاقه

جهان مدرن بر اساس چشم‌اندازهایی امیدوارانه بنا شده است. مبنی بر اینکه اموری که تا پیش از آن جدا به‌نظر می‌رسیدند (درآمد همراه با رضایت از خلاقیت؛ عشق همراه با ازدواج) می‌توانند یکی شوند. این چشم‌اندازها ایده‌هایی بلندنظرانه بودند با حال‌وهوایی دراماتیک و سرشار از خوش‌بینی به آنچه می‌توانیم در زندگی به آن دست یابیم و به‌درستی، نابردبار نسبت به صوَرِ کهنِ رنج. اما هنگامی که کوشیدیم بر اساس آن‌ها عمل کنیم، فجایعی نیز به‌بار آمد. این ایده‌ها مدام ما را زمین زدند. بی‌طاقتی به‌بار آوردند و در ما احساس تردید و دودلی شدید برانگیختند. اشکال نیرومند جدیدی از نومیدی خلق کردند. بدین ترتیب ما زندگی خود را بر حسب معیارهای نوین و بلندپروازانه‌ای قضاوت می‌کنیم که مدام باعث می‌شوند احساس کنیم کم آورده‌ایم.

حسادت نوعی فراخوان به عمل است که باید به آن توجه نشان داد، زیرا دربردارندهٔ پیام‌های تحریف‌شده‌ای است که وجوه پراهمیت اما آشفته‌ای از شخصیت ما را برایمان روشن می‌کند که به ما می‌گویند با بقیهٔ زندگی‌مان باید چه کنیم.

ما عموماً حسادت را یک احساس مولد نمی‌دانیم. اما هر بار که دچار حسادت می‌شویم شانسی به ما رو کرده است تا بدانیم چه چیزهایی ما را از اعماق وجود جذب می‌کنند. وقتی حسادت‌هایمان را بادقت و جزئیات بیشتری بررسی کنیم، می‌توانیم بفهمیم که احساس می‌کنیم دچار چه فقدانی هستیم و با توجه به این نکته، بیندیشیم که باید چه هدفی برای خود برگزینیم.

جان مونتاگو (که بیشتر مشهور به کنت ساندویچ است) در زندگی‌اش به بهترین گزینه‌ها برای صرف ناهار دسترسی داشت (۱۷۱۸ ــ ۱۷۹۲). می‌توانست سفارش دهد در دیس نقره‌ای برایش استیک، یا بال جوجهٔ بریان‌شده با ریشهٔ چغندر بریان بیاورند؛ می‌توانست کیک پیاز یا یک کاسه سوپ سفید سفارش دهد. اما آن‌قدر تیزنظر بود که دریابد وقتی در حال ورق‌بازی با دوستانش در کلوپ مرکزی لندن است، بهترین چیز، غذایی است که بتواند با آرامش با یک دست بخورد بی‌آنکه نگران باشد که دستانش چرب شوند. از همین رو سفارش داد مقداری گوشت را بین دو قطعه نان برایش بیاورند. بدین ترتیب ساندویچ برای ارضای هوسی عجیب و غریب به وجود نیامد (که چه بسا پیشخدمتی که دهانش از این کار باز مانده بوده چنین تصوری داشته)، بلکه پاسخی هوشمندانه و دقیق و بی‌سر و صدا به نیازی بود که تا آن زمان به آن توجه نشده بود. اینکه کنت ساندویچ از طبقهٔ اشراف بوده به‌نظر تصادفی نمی‌رسد. با اینکه مشهورترین ابداع وی امروزه خوراک روزانهٔ میلیون‌ها کارمند ادارات است

چند لحظه جنبه‌های منفی را از ذهن‌تان دور کنید و به این فکر کنید که ۴۵ ساله بودن یا ۶۰ یا ۷۰ ساله بودن چه چیزهای خوبی دارد؟ فرهنگ امروزی، گرایش دارد جوانی را بسیار بستاید. این عامل ممکن است باعث شود پیر شدن مطلقا یک فاجعه به‌نظر برسد و برایمان سخت‌تر شود که به‌شکلی جدی در مورد شکوفاییِ بلندمدت‌مان فکر کنیم. اما اگر دست‌کم گاهی اوقات با خودمان بیندیشیم که مسن‌تر شدن شاید آن‌قدرها هم بد نباشد، آن‌گاه وارد چشم‌انداز بهتری شده‌ایم: بدین ترتیب با آمادگی بیشتری آیندهٔ بلندمدت را لحاظ می‌کنیم و چه بسا اضطرابمان نسبت به آن نیز کمتر شود.

شکنندگی‌ها و وسواس‌ها امکان ندارد نفرینی باشند که فقط بر ما نازل شده است؛ بلکه از جمله ویژگی‌های کلیِ تجهیزات ذهنی و روانیِ انسان هستند. راه حلِ سندروم شیادپنداری این است که جهش ایمانیِ سرنوشت‌سازی را انجام دهیم، تا با انجام این جهش دریابیم که ذهن دیگران نیز اساساً مثل ذهن ما کار می‌کند. همهٔ افراد قطعاً مثل ما دچار اضطراب، تردید و خودرائی هستند. آن را جهشی ایمانی خواندیم چون صرفاً باید بپذیریم که عمدهٔ آنچه حس می‌کنیم و آنچه هستیم، به‌خصوص جنبه‌های شرم‌آور و ناگفتنیِ وجودمان، در تک‌تک دیگر افراد نیز به‌شکلی دیگر وجود دارند.

کمال‌گرایی شکلی از بی‌صبری و ناشکیبایی ست، نوعی فهم نادرست است از اینکه امور باید چگونه سر جای درستشان قرار گیرند تا مناسب رشد و ترقی باشد.

بدتر آنکه تصور می‌کنیم «کشف رسالتمان در زندگی» کشفی است که همهٔ ما باید بتوانیم در مدت زمانی کوتاه به آن دست یابیم و (به لطف پیشگامان دیندار و هنرمندمان) اعتقادمان بر این است که برای کشف این رسالت یکسره باید انفعال پیشه کنیم: تنها کار لازم این است که برای فرارسیدنِ لحظهٔ الهام منتظر بمانیم؛ تا شوقی درونی یا غریزه‌ای شورمندانه فرا برسد ــ هم‌ارز مدرنِ غرش تندر یا ندایی آسمانی ــ که ما را به‌سوی مثلاً شغل تخصصیِ درمان بیماری‌های پا و یا مدیریت زنجیرهٔ تأمین هدایت کند.

ما هم‌اکنون چیزهای بسیاری می‌دانیم، اما نمی‌دانیم که آن‌ها را می‌دانیم؛ زیرا در فن گردآوری و تفسیر تجربیاتمان هیچ آموزشی ندیده‌ایم.

جهان مدرن بر اساس چشم‌اندازهایی امیدوارانه بنا شده است. مبنی بر اینکه اموری که تا پیش از آن جدا به‌نظر می‌رسیدند (درآمد همراه با رضایت از خلاقیت؛ عشق همراه با ازدواج) می‌توانند یکی شوند

بدتر آنکه تصور می‌کنیم «کشف رسالتمان در زندگی» کشفی است که همهٔ ما باید بتوانیم در مدت زمانی کوتاه به آن دست یابیم و (به لطف پیشگامان دیندار و هنرمندمان) اعتقادمان بر این است که برای کشف این رسالت یکسره باید انفعال پیشه کنیم: تنها کار لازم این است که برای فرارسیدنِ لحظهٔ الهام منتظر بمانیم؛ تا شوقی درونی یا غریزه‌ای شورمندانه فرا برسد ــ هم‌ارز مدرنِ غرش تندر یا ندایی آسمانی ــ که ما را به‌سوی مثلاً شغل تخصصیِ درمان بیماری‌های پا و یا مدیریت زنجیرهٔ تأمین هدایت کند. یکی از چیزهایی که بازتابی کوچک اما مهم از این رویکرد است، این عادت ماست که از کودکان حتی وقتی بچه‌اند می‌پرسیم که می‌خواهند وقتی بزرگ شوند چه‌کاره شوند.

طبیعت انسان آن‌قدر پیچیده، توانایی‌های هر فرد آن‌قدر غامض و به‌سختی قابلِ تعریف دقیق و اقتضائات زمانه آن‌قدر بی‌ثبات است که کشف بهترین همخوانی بین یک فرد و یک شغل، با اینکه چالشی خطیر و البته بسیار مشروع است، مستلزم میزان بالایی از فکر، کاوش و کمک دانایان است و چه بسا سال‌ها ذهن ما را به خود مشغول کند. از این رو کاملاً منطقی و قابل‌درک است که ندانیم باید سراغ چه کاری برویم.

اگر یک آزمون ایده‌آل از وی گرفته می‌شد که جنبه‌های واقعاً حیاتیِ شخصیت وی و قوت‌ها و ضعف‌های او را بسنجد، احتمالاً چنین توصیه‌هایی به وی می‌کرد: «پیچیدگی‌های چندآواییِ کانتات‌های اواخر دورهٔ باروک را در نظر بگیر، آنان را ساده‌تر کن و گسترهٔ عاطفی‌شان را بسط بده؛ بهتر است با یک اپرانویس شوخ‌طبع اما واجد ذهنیت فلسفی همکاری کنی؛ نتایج آزمون شما نشان می‌دهد که شما خصوصاً مناسب گنجاندنِ عناصر کمیک یا آیرونیک در موقعیت‌های جدی و باشکوه هستید. احساس حسرت و اضطراب خود را نسبت به مرگ در جهتی برانید که یک قطعهٔ موسیقاییِ مراسم خاکسپاری بنویسید. هدف بلندمدت: تاریخ فرهنگ موسیقاییِ غرب را دگرگون سازید».

آن شخصیت‌هایی که هنرمند یا کارآفرین می‌خوانیم، گذشته از دیگر دستاوردهایشان، کسانی اند که کمتر از دیگران برایشان اهمیت دارد که آیا وقتی به سراغ احساس‌ها و دریافت‌های کمتر شناخته شده اما عمیقاً پراهمیت خود می‌روند و بر مبنای آن‌ها کاری را کلید می‌زنند، از منظر دیگران مرموز و غریب به‌نظر برسند یا نه.

آن شخصیت‌هایی که هنرمند یا کارآفرین می‌خوانیم، گذشته از دیگر دستاوردهایشان، کسانی اند که کمتر از دیگران برایشان اهمیت دارد که آیا وقتی به سراغ احساس‌ها و دریافت‌های کمتر شناخته شده اما عمیقاً پراهمیت خود می‌روند و بر مبنای آن‌ها کاری را کلید می‌زنند، از منظر دیگران مرموز و غریب به‌نظر برسند یا نه.

مدرنیته تأکیدی بی‌امان دارد که موفقیت روزی به‌نحوی از آن ما خواهد شد. اما این روایت که توان‌های بالقوه بروز خواهند کرد و شایستگی سرانجام پاداش خواهد دید، حاوی نوعی بی‌رحمی غیرعمدی و دلسردکننده است. داده‌ها به وضوح حاکی از آن هستند که فقط معدودی از ما به موفقیت می‌رسیم. جامعه کماکان ساختاری هرمی دارد و قلهٔ این هرم کماکان بسیار تنگ و باریک است. تا حدی پیشاپیش مشخص است که رویاهایی که خانواده‌های ما و خودمان در دوره‌های قبلی زندگی‌مان روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌ایم اکثرشان به واقعیت نمی‌پیوندند.

مدرنیته تأکیدی بی‌امان دارد که موفقیت روزی به‌نحوی از آن ما خواهد شد. اما این روایت که توان‌های بالقوه بروز خواهند کرد و شایستگی سرانجام پاداش خواهد دید، حاوی نوعی بی‌رحمی غیرعمدی و دلسردکننده است. داده‌ها به وضوح حاکی از آن هستند که فقط معدودی از ما به موفقیت می‌رسیم. جامعه کماکان ساختاری هرمی دارد و قلهٔ این هرم کماکان بسیار تنگ و باریک است. تا حدی پیشاپیش مشخص است که رویاهایی که خانواده‌های ما و خودمان در دوره‌های قبلی زندگی‌مان روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌ایم اکثرشان به واقعیت نمی‌پیوندند.

ریشهٔ میان‌مایگی این است که بیشتر از کارها و حرف‌های عموم مردم پیروی کنیم تا افکار و احساساتی که در ذهن خودمان (درست زیر سطح) در گردش هستند. ما درونا به‌شکلی مبهم می‌دانیم که چه کارهایی می‌توان کرد، اما به شهودهای خاموشمان اعتماد نداریم.

موفقیت در اقتصادِ مدرن عموماً تنها نصیب کسانی می‌شود که بی‌اندازه خود را وقف کار می‌کنند و فکر زیادی صرف شغل خویش می‌کنند و این تنها زمانی ممکن است که فرد تا حد زیادی از کارش لذت ببرد (حالتی که کاملاً با خستگی و ترشروئیِ همیشگی تعارض دارد). تنها زمانی که سرشار از انگیزهٔ درونی باشیم، قادر هستیم آن سطوح بسیار بالای انرژی و توان مغزی را از خود بروز دهیم که برای درخشیدن در میدان رقابت لازم است.

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های اینکه در مسیر شغلیِ درستی قرار داریم ــ که البته لاجرم نشانه‌ای پنهان محسوب می‌شود ــ این است که موفق‌تر از والدینمان باشیم. این اصلاً به معنای ناجوانمردی و سنگ‌دلی از جانب ما نیست، بلکه می‌تواند نشانهٔ درستی باشد بر اینکه سراغ شغلی رفته‌ایم که برایمان ارزشمند و روحیه‌بخش است.