بریده‌هایی از کتاب لحظه‌ی برخاستن

گاهی تنها کاری که برای پیشرفت زن‌ها لازم است، این است که از پایین‌کشیدن‌شان دست برداریم.

. در قلب و ذهن زنان قدرتمند امروز، «هر دیواری یک در است».

«اگه برنامهٔ خودت رو تنظیم نکنی، کس دیگه‌ای این کار رو می‌کنه.» اگر من برنامه‌ام را با چیزهایی پر نمی‌کردم که احساس می‌کردم اهمیت دارند، افرادِ دیگر برنامه‌ام را با چیزهایی پر می‌کردند که احساس می‌کردند اهمیت دارد.

فمینیسم یعنی باور این‌که هر زنی باید بتواند حرف خود را بزند و استعداد خود را دنبال کند و این‌که زنان و مردان باید همگی باهم کار کنند تا موانع را از بین ببرند و به تعصباتی پایان دهند که سد راه زنان شده است.

وقتی زن‌ها رشد کنند، انسانیت ارتقا می‌یابد.

هنگامی که جِن در پاییز ۲۰۰۱ مهدکودک را آغاز کرد، مدرسه‌ای پیدا کردیم که برای او ایدئال بود؛ اما سی یا چهل دقیقه از ما فاصله داشت و در آن سوی پلی قرار داشت. می‌دانستم که باید دو بار در روز برای رفت‌وبرگشت از خانه به مدرسه رانندگی کنم. وقتی به بیل بابت مدت‌زمانی شکایت کردم که باید در ماشین سپری می‌کردم، او گفت: «من می‌تونم یه‌کمش رو انجام بدم.» و من گفتم: «جدی؟ این کار رو می‌کنی؟» او گفت: «حتماً، این بهم زمان می‌ده که با جِن صحبت کنم.» بنابراین بیل شروع به رانندگی کرد. او خانهٔ ما را ترک می‌کرد، جِن را به مدرسه می‌برد، برمی‌گشت و از کنار محلهٔ ما رد می‌شد و به مایکروسافت می‌رفت. دوبار در هفته این کار را انجام می‌داد. بعد از حدود سه هفته، در روزهایی که من بودم، متوجه شدم که بسیاری از پدران فرزندان‌شان را به کلاس می‌آوردند؛ بنابراین پیش یکی از مادران رفتم و گفتم: «سلام، چه خبره؟ این‌همه پدر این‌جا هست.» او گفت: «وقتی بیل رو دیدیم، رفتیم خونه و به شوهرامون گفتیم: "بیل گیتس بچه‌شو می‌رسونه مدرسه؛ پس تو هم می‌تونی."»

اگر هواپیمایی سقوط کند، سیصد نفر می‌میرند و این برای خانواده‌های‌شان غم‌انگیزاست و در هر روزنامه مقاله‌ای دربارهٔ آن وجود دارد؛ اما در یک روز سی‌هزار کودک می‌میرند و این برای خانواده‌های‌شان غم‌انگیز است و در هیچ روزنامه‌ای مقاله‌ای دربارهٔ آن وجود ندارد. ما درمورد مرگ این کودکان چیزی نمی‌دانستیم؛ زیرا در کشورهای فقیر اتفاق می‌افتاد و آن‌چه در کشورهای فقیر رخ می‌دهد در کشورهای ثروتمند توجه زیادی به خود جلب نمی‌کند.

چند سال بعد، شبی بازهم بعد از شام من آخرین نفر در آشپزخانه، مشغول تمیزکردن ظروف هر پنج نفرمان بودم که با ارزش‌قائل‌شدن برای خودم اعلام کردم: «تا وقتی مامان از آشپزخونه بیرون نرفته، هیچ‌کس بیرون نمی‌ره.» هیچ‌چیز در مادربودن به‌معنای این نیست که درحالی‌که بقیه می‌روند پی کار خود، من بمانم و تمیز کنم. بیل از آن حمایت کرد، حتی بااین‌که مجبور بودم به او که می‌خواست ظرف‌ها را بشوید این کار را بدهم؛ زیرا هیچ‌کس دیگر آن‌را درست انجام نمی‌داد.

«چه‌چیزی رو الان بهتر و عمیق‌تر از گذشته می‌دونی؟» من این سؤال را دوست دارم؛ زیرا چگونگی یادگیری و رشد ما را تکریم می‌کند. دانایی، اندوختن حقایق بیش‌تر نیست؛ بلکه درک حقایق بزرگ به‌روشی عمیق‌تر است.

وقتی ما زن‌ها بتوانیم از استعداد و انرژی خود استفاده کنیم، خودمان می‌توانیم از ارزش‌های خودمان دفاع کنیم و این زندگی همه را بهتر می‌کند. وقتی زن‌ها حق‌وحقوق‌شان را به دست می‌آورند، خانواده‌ها و همچنین جوامع شکوفا می‌شوند. این ارتباط براساس حقیقتی ساده است: وقتی گروهی حذف‌شده را به حساب می‌آورید، این به‌نفع همه است و وقتی در سطح جهانی کار می‌کنید تا حق زنان و دختران، یعنی نیمی از هر جمعیت را در نظر بگیرید، به‌نفع تمام اعضای جامعه تلاش می‌کنید.

هیچ گروهی نباید امیدوار باشد که دیگری از منافعش محافظت کند.

مادرم نفوذ بسیار زیادی در انتخاب من داشت؛ هرچند ممکن است متوجه این موضوع نشده باشد. همان‌طور که بزرگ می‌شدم، همیشه به من می‌گفت: «اگه برنامهٔ خودت رو تنظیم نکنی، کس دیگه‌ای این کار رو می‌کنه.» اگر من برنامه‌ام را با چیزهایی پر نمی‌کردم که احساس می‌کردم اهمیت دارند، افرادِ دیگر برنامه‌ام را با چیزهایی پر می‌کردند که احساس می‌کردند اهمیت دارد.

چند سال پیش در هند، گروه‌های خودیار زنان را دیدم و فهمیدم که این زنان به هم قدرت می‌دهند. زنانی را دیدم که همدیگر را ارتقا می‌دهند و فهمیدم همه‌چیز زمانی شروع می‌شود که زن‌ها شروع به حرف‌زدن با یکدیگر کنند.

بسیاری از موانع پیشرفت و بسیاری از علل انزوا را می‌توان در محدودیت‌هایی پیدا کرد که بر زندگی زنان تحمیل شده است. در جوامع بسیار فقیر، زنان به حاشیه رانده می‌شوند و غریبه هستند. این تصادفی نیست. هنگامی که هر جامعه یا گروهی، به‌خصوص زنان خود را به حاشیه می‌راند، بحرانی ایجاد می‌کند که تنها می‌تواند با برگرداندن رانده‌شدگان به داخل برطرف شود. این درمان اصلی برای فقر و تقریباً هر آفت اجتماعی دیگر است: به‌حساب‌آوردن حذف‌شدگان، رفتن به حاشیهٔ جامعه و بازگرداندن همه به داخل آن.

زنان ممکن است به‌دلیل نداشتن اعتمادبه‌نفس یا سبک‌سنگین‌کردن آن، جسارت کم‌تری داشته باشند؛ اما فرهنگ‌های مردسالار همچنان علت زیربنایی هر دوی این‌هاست. تأیید اجتماعی برای زنانی وجود دارد که چیز زیادی درخواست نمی‌کنند، اعتمادبه‌نفس از خود نشان نمی‌دهند، به دنبال قدرت نیستند، ابراز عقیده نمی‌کنند و هدف آن‌ها خرسندکردن دیگران است.

در سال ۲۰۱۲، در ۶۹ کشور فقیر دنیا، ۲۶۰ میلیون زن از وسایل پیشگیری از بارداری استفاده می‌کردند. بیش از ۲۰۰ میلیون زن دیگر در این کشورها می‌خواستند از وسایل پیشگیری از بارداری استفاده کنند؛ ولی به آن‌ها دسترسی نداشتند. این بدان معناست که میلیون‌ها زن در کشورهای درحال توسعه بارداری‌های خیلی زود، خیلی دیر یا بارداری‌های آن‌قدر پی‌درپی داشتند که بدن آن‌ها از پسش برنمی‌آمد.

یک بار از نلسون ماندلا پرسیدند: «آیا پس از این‌که از زندان آزاد شدی، هنوز از زندانبان‌هایت عصبانی بودی؟» و او گفت: «بله، هنوز تا مدتی عصبانی بودم؛ اما دریافتم که اگر عصبانی بمانم، بازهم زندانی خواهم بود و من می‌خواستم آزاد باشم.»

فمینیسم یعنی باور این‌که هر زنی باید بتواند حرف خود را بزند و استعداد خود را دنبال کند و این‌که زنان و مردان باید همگی باهم کار کنند تا موانع را از بین ببرند و به تعصباتی پایان دهند که سد راه زنان شده است.

خیلی زود دریافتم که اگر قرار است ما زنان جایگاه‌مان را با جایگاه مردان برابر کنیم، نمی‌توانیم یک‌به‌یک یا قدم‌به‌قدم حقوق‌مان را به دست آوریم؛ بلکه وقتی توانمند شویم، دسته‌دسته حقوق‌مان را به دست خواهیم آورد.

گاهی تنها کاری که برای پیشرفت زن‌ها لازم است، این است که از پایین‌کشیدن‌شان دست برداریم.