بریده‌هایی از کتاب یادداشت‌های زیرزمین و شب‌های روشن

چند کلمه یا کمی احساساتی شدن، آن‌هم احساساتی ساختگی کافیست تا همهٔ زندگی آدم را به‌طور کامل زیر و رو کند!

پیش از متهم کردن دیگران، آدم خودش باید زندگی کردن را یاد بگیرد!

آدم همیشه راه‌هایی پیدا می‌کند که به درجه‌های پست‌تری نزول کند

مقصر منم بی‌آن‌که واقعآ خطایی از من سر زده باشد، یا به‌عبارت دیگر بنا به قوانین طبیعت خطاکارم.

خارج از مطالعه هیچ سرگرمی دیگری نداشتم. دور و برم هیچ چیزی وجود نداشت که احترامم را برانگیزد و مرا به‌سوی خودش جلب کند.

بله آقایان، فقط میان ملت ماست که شرورترین افراد می‌توانند در باطن شرافتمند باشند، شرافتمند به اعلاترین درجه، اما این امر مانع از این نمی‌شود که اشخاص فرومایه‌ای نباشند.

شرایط دیگری هم مدام آزارم می‌دادند: متوجه می‌شدم که شبیه هیچ‌کس نیستم و هیچ‌کس هم به من شباهت ندارد. به خودم می‌گفتم: «من تنهایم، حال آن که «آن‌ها» یک گروهند!»

در گفته‌هاتان تا اندازه‌ای هم حقیقت وجود دارد، اما فاقد تواضع و شرم و حیا هستند. تحت تأثیر مسکینانه‌ترین خودپسندی‌ها، حقیقت‌تان را همه‌جا بازگو می‌کنید

آگاهی یکی از بزرگ‌ترین علت‌های ناراحتی انسان‌هاست، اما این را هم می‌دانم که بشر به آن علاقه‌مند است و حاضر نیست آن را با خشنودی، از هر نوعی که می‌خواهد باشد عوض کند.

شکی نیست که بشر دوست دارد بناهایی بسازد و راه‌هایی ایجاد کند. اما چه‌گونه است که همزمان با شور و شوق به انهدام و هرج و مرج هم علاقه دارد؟

کار تمدن بسط دادن تنوع احساس‌ها در وجود ماست... و نه چیزی دیگر و به لطف گسترش یافتن این تنوع امکان دارد بشر در خون هم گونه‌ای شهوت کشف کند.

همهٔ آدم‌های ساده‌دل و صمیمی، همهٔ آدم‌های فعال، دقیقآ به این دلیل در جنب و جوشند که حقیر و کوته‌فکرند.

آدم در عمق وجودش رنج بردن را قبول ندارد، حتا کم و بیش به آن می‌خندد، با این همه، به شکلی کاملا واقعی رنج می‌برد؛

هاینه، شاعر معروف آلمانی گفته که هیچ زندگی‌نامه و شرح‌حالی واقعی وجود ندارد و فرد موقعی که دربارهٔ خودش می‌خواهد حرف بزند یا چیزی بنویسد، همیشه دروغ می‌گوید.

خوب نگاه کنید! امروز حتا نمی‌دانیم زندگی کجا لانه دارد، ماهیتش چیست، فقط می‌دانیم اسمش زندگی است. اگر آن را در ا ختیار ما رها کنند، اگر کتاب‌هامان را از ما بگیرند، بی‌درنگ قاطی می‌کنیم. به‌هم می‌ریزیم، دیگر نمی‌دانیم کجا برویم، چه‌گونه خودمان را اداره کنیم، چه چیزی را باید دوست داشته باشیم، از چه چیزی متنفر باشیم، به چی احترام بگذاریم و چه چیزی را تحقیر کنیم. حتا برای‌مان دشوار است انسان باشیم، انسانی دارای جسمی ساخته شده از گوشت و پوست و استخوان، از آن شرم داریم، آن را گونه‌ای حقارت می‌شماریم و آرزو می‌کنیم موجوداتی اثیری شویم، جهان شمول. ما مرده به دنیا آمده‌ایم.

پایان همه چیز آقایان، دست به هیچ کاری نزدن است. سکوت اندیشمندانه، به هر چیز دیگری رجحان دارد. همچنین است زندگی کردن در زیر زمین

اعتقاد دارم آدم‌هایی مانند من را که جا و مکان‌شان زیرزمین است، باید به زنجیر بکشند. آدمی که در زیرزمین زندگی می‌کند قادر است طی چهل سال در زیرزمین‌اش خاموش بماند، اما اگر از سوراخش بیرون بیاید، سینه چاک می‌دهد و حرف می‌زند و حرف می‌زند و حرف می‌زند.

آقایان! امکان دارد فقط به این خاطر که در تمام عمرم هرگز نه کاری را شروع کرده و نه به پایان رسانده‌ام، خودم را فوق‌العاده باهوش بپندارم. اما جز آدمی پرحرف بی‌آزار و ملال‌آور مثل همهٔ آدم‌های دیگر، چیز دیگری نیستم

شاید آدم عادی باید خنگ و بی‌شعور باشد.

به هیچ جایی نرسیدم، حتا نتوانستم آدم شرور و کینه‌توزی بشوم و یا آدم خوش‌قیافه‌ای، نه بدجنس، نه پست‌فطرت، نه یک قهرمان و نه حتا یک حشره. حالا هم زندگی‌ام را در این بیغولهٔ کوچک و تاریک می‌گذرانم