بریده‌هایی از کتاب لیلی و مجنون

حلوای پسین و ملح اول نوباوه

چون بر سر خاک من نشیند مه جوید لیک خاک بیند بر خاک من آن غریب خاکی نالد به دریغ و دردناکی یاراست و عجب عزیز یاراست از من به بر تو یادگار است

چون بر سر خاک من نشیند مه جوید لیک خاک بیند بر خاک من آن غریب خاکی نالد به دریغ و دردناکی یاراست و عجب عزیز یاراست از من به بر تو یادگار است از بهر خدا نکوش داری در وی نکنی نظر به خواری آن دل که نیابیش بجوئی وان قصه که دانیش بگوئی

چون پرده ز راز بر گرفتم بدرود که راه در گرفتم در گردنم آر دست یکبار خون من و گردن تو زنهار

او بنده یار و یار در بند از یکدیگر به بوی خرسند

چون شیفته گشت قیس را کار در چنبر عشق شد گرفتار از عشق جمال آن دلارام نگرفت هیچ منزل آرام در صحبت آن نگار زیبا می‌بود ولیک ناشکیبا یکباره دلش ز پا درافتاد هم خیک درید و هم خر افتاد و آنان که نیوفتاده بودند مجنون لقبش نهاده بودند

در پاکی اخلاق و تقوی، نظیر حکیم نظامی را در میان تمام شعرای عالم نمی توان پیدا کرد. در تمام دیوان وی یک لفظ رکیک و یک سخن زشت پیدا نمی شود و یک بیت هجو از اول تا آخر زندگی بر زبانش جاری نشده است

بر فتح نویسی آیتش را واباد کنی ولایتش را گرچه نظر تو بر نظامی فرخنده شد از بلند نامی او نیز که پاسبان کویست بر دولت تو خجسته رویست مرغی که همای نام دارد چون فرخی تمام دارد این مرغ که مهر تست مایه‌ش

بی‌یار منم ضعیف و رنجور چون تشنه ز آب زندگی دور

نشگفت که فرخست سایه‌ش هر مرغ که مرغ صبحگاهست ورد نفسش دعای شاهست با رفعت و قدر نام دارد بر فتح و ظفر مقام دارد با رفعت و قدر باد جاهت با فتح و ظفر سریر و گاهت عالم همه ساله خرم از تو معزول مباد عالم از تو اقبال مطیع و یار بادت توفیق رفیق کار بادت چشم همه دوستان گشاده از دولت شاه و شاهزاده

ای نام تو بهترین سرآغاز بی‌نام تو نامه کی کنم باز ای یاد تو مونس روانم جز نام تو نیست بر زبانم ای کار گشای هر چه هستند نام تو کلید هر چه بستند ای هیچ خطی نگشته ز اول بی‌حجت نام تو مسجل

یارب به خدائی خدائیت وانگه به کمال پادشائیت کز عشق به غایتی رسانم

گر صبر کنی به صبر بی‌شک دولت به تو آید اندک اندک

نومید مشو ز چاره جستن کز دانه شگفت نیست رستن

پند ار چه هزار سودمند است چون عشق آمد چه جای پند است

مستی به نخست باده سختست افتادن نافتاده سختست

روزی آیی که مرده باشم مهر تو به خاک برده باشم

از قسمت بندگی و شاهی دولت تو دهی بهر که خواهی

ای نام تو بهترین سرآغاز بی‌نام تو نامه کی کنم باز ای یاد تو مونس روانم جز نام تو نیست بر زبانم ای کار گشای هر چه هستند نام تو کلید هر چه بستند ای هیچ خطی نگشته ز اول

او در غم یار و یار ازو دور دل پرغم و غمگسار از او دور