بریده‌هایی از کتاب دوپامین، مولکولی با خواص شگفت انگیز

از طرفی ممکن است عشق سودایی به حالتی پردوام استحاله یابد. مثلا به عشق صمیمانه تبدیل شود که با ترشح دوپامین و هیجان مربوط به آن ارتباطی ندارد. اما می‌تواند ضامن سعادت درازمدت باشد و نوروترنسمیترهای مربوط به «اینجا و اکنون» مانند اکسی‌توسین، وازوپرسین و آندورفین‌ها عامل بروز آن هستند. این حالت مثل علاقه ما به پاتوق‌های قدیمی، رستوران‌ها، مغازه‌ها و حتی خود شهرهاست.

تحقیقی درباره ۱۴۱ زن نشان داد که ۶۵ درصد آن‌ها حین تماس جنسی در عالم خیال خود را با شخصی دیگر و حین انجام عملی متفاوت می‌بینند.

هر اندازه که به انسانیت به طور کلی علاقه‌مند می‌شوم کمتر می‌توانم با تک‌تک افراد مهربان باشم. معمولا در رؤیاهایم در پی خدمت به نوع بشر هستم ... اما حتی دو روز هم نمی‌توانم با یک نفر دیگر در یک اتاق سر کنم ... به محض آنکه دیگران به من نزدیک می‌شوند از آن‌ها بدم می‌آید. فئودور داستایوسکی

مغز انسان طوری طراحی شده که شیفته امور غیرمنتظره و چشم به راه امور آینده باشد. آینده‌ای که آبستن رویدادهای هیجان‌انگیز بسیار است. اما وقتی همه چیز عادی و روزمره شود و از هیجان عاری باشد، مغز به مسایل جدیدتر گرایش می‌یابد.

سعی کنید چند کار را با هم انجام ندهید... انسان وقتی در انجام کاری به مهارت می‌رسد که همه هوش و حواس خود را به آن اختصاص دهد.

هر اندازه که به انسانیت به طور کلی علاقه‌مند می‌شوم کمتر می‌توانم با تک‌تک افراد مهربان باشم. معمولا در رؤیاهایم در پی خدمت به نوع بشر هستم ... اما حتی دو روز هم نمی‌توانم با یک نفر دیگر در یک اتاق سر کنم ... به محض آنکه دیگران به من نزدیک می‌شوند از آن‌ها بدم می‌آید. فئودور داستایوسکی

دوپامین وظیفه روشن و مشخصی دارد: افزایش دادن منابع در درسترس بشر در آینده و جستجوی چیزهای بهتر.

«اگر کسی بداند که قرار است ظرف دو هفته اعدام شود، تمرکز ذهنی فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند.»

بسی چیزهاست که دلمان می‌خواهد به آن‌ها برسیم. اما بعد نمی‌توانیم به آن‌ها علاقه‌مند شویم. دوپامین می‌تواند منطق انسان را فلج کند و آرزوهای مخربی را در وجوش بیدار کند و سبب بروز شدیدترین رفتارهای آسیب‌زایی شود که در تصور می‌گنجد.

فرض کنید مردی قصد دارد برای تعطیلات به رُم برود. هفته‌ها برنامه‌ریزی می‌کند تا اطمینان یابد می‌تواند در فرصتی که دارد همه موزه‌ها و اماکن تاریخی مهم شهر را ببیند. اما وقتی در میان زیباترین آثار تاریخی ایستاده دارد به رستورانی فکر می‌کند که قرار است شام را در آن صرف کند. او از اینکه می‌تواند شاهکارهای میکل آنژ را ببیند راضی است اما موضوع این است که شخصیت او زیر سلطه سیستم دوپامینی قرار دارد. او آدمی است که بیشتر به آینده فکر می‌کند و بیشتر اهل برنامه‌ریزی است تا عمل.

دوپامین، مولکول آرزوهای وسواس‌گونه است. اما اکسی‌توسین و وازوپرسین مربوط به رابطه درازمدت هستند. اکسی‌توسین بیشتر در زنان و وازوپرسین بیشتر در مردان فعال است.

ژن‌های دوقطبی تمایل به مهاجرت را افزایش می‌دهند. افراد جاه طلب حامل این ژن‌های ریسک‌پذیری هستند. در کشورهایی که مهاجران زیادی دارند شاهد تراکم حضور این ژن‌های دوقطبی هستیم. تقریباً همه ساکنان آمریکا از مهاجران و نسل‌های بعدی آن‌ها تشکیل شده‌اند. به همین دلیل آمریکا دارای بالاترین درصد ژن‌های دوقطبی است یعنی ۴/۴ درصد معادل دوبرابر باقی دنیا. آیا می‌توان گفت مهاجرت و بیماری دوقطبی با هم ارتباط دارند؟

از نظر تاریخی تنها راه جلوگیری از گسترش قدرت و سلطه آن است که به جای بروز تغییرات ناگهانی به شکل انقلاب‌های خونین و فاجعه‌بار به تغییرات تدریجی تن در دهیم

محافظه‌کار: سیاستمداری که شیفته مفاسد موجود است. لیبرال: کسی که دوست دارد مفاسد موجود را با مفاسد دیگر جایگزین کند.

اما همه چیز تا این حد ساده نیست. با وجودی که افراد محافظه‌کار از روابط زناشویی رضایت بیشتری دارند و بیشتر به ارگاسم می‌رسند و کمتر همسر خود را فریب می‌دهند، درصد طلاق در آن‌ها نسبت به لیبرال‌ها بالاتر است. نیز محافظه‌کاران بیشتر اهل تماشای تصاویر هرزه‌نگاری هستند. شاید این یافته‌ها دور از انتظار باشند. اما یک توضیح تأکید بیشتر محافظه‌کاران بر ... است. زوج‌های محافظه‌کار از نظر ... تحت فشارند که زودتر ازدواج کنند.

هر اندازه که به انسانیت به طور کلی علاقه‌مند می‌شوم کمتر می‌توانم با تک‌تک افراد مهربان باشم. معمولا در رؤیاهایم در پی خدمت به نوع بشر هستم ... اما حتی دو روز هم نمی‌توانم با یک نفر دیگر در یک اتاق سر کنم ... به محض آنکه دیگران به من نزدیک می‌شوند از آن‌ها بدم می‌آید. فئودور داستایوسکی

چرا عشق با گذشت زمان رنگ می‌بازد و سستی می‌گیرد؟ مغز انسان طوری طراحی شده که شیفته امور غیرمنتظره و چشم به راه امور آینده باشد. آینده‌ای که آبستن رویدادهای هیجان‌انگیز بسیار است. اما وقتی همه چیز عادی و روزمره شود و از هیجان عاری باشد، مغز به مسایل جدیدتر گرایش می‌یابد.

اما در مقام عشق دوپامین فقط یک آغازگر است و هرگز ما را به نقطه پایان و رضایت تام نمی‌رساند و فقط می‌گوید: «بیشتر».

قطاری از کنترل خارج شده و با سرعت زیاد به طرف گروهی کارگر که پنج نفر هستند در حال حرکت است. اگر کسی کاری انجام ندهد هر پنج کارگر خواهند مرد. اما می‌شود یکی از تماشاچیان را روی ریل هل داد و راه قطار را بست. به این ترتیب سرعت قطار کند می‌شود و آن پنج نفر جان سالم به در می‌برند. آیا اگر شما در صحنه باشید حاضرید این تماشاچی بیگناه را روی ریل هل بدهید؟ بیشتر افراد به این سوآل جواب منفی می‌دهند. یعنی کمتر کسی می‌تواند برای نجات جان پنج نفر یک انسان را بکشد. به هنگام تصمیم‌گیری درباره این موضوع، در بیشتر افراد پیام‌رسان‌های عصبی «اینجا و اکنون» که حس همدلی ایجاد می‌کنند فعال می‌شوند و حسابگری و منطق برخاسته از سیستم دوپامین را سرکوب می‌کنند. در این مثال واکنش «اینجا و اکنون» بسیار قوی است. چون فرد در صحنه حضور داشته و قربانی در محدوده پیراشخصی او قرار دارد و فرد برای انجام نقشه باید دست خود را پشت او بگذارد و هلش دهد. بیشتر افراد غیر از کسانی که جدایی عاطفی بالایی داشته باشند نمی‌توانند این کار را انجام دهند.

آدم‌ها برای شکل گیری تفکر خلاق لازم است تفسیرهای رایج جهان را کنار بگذارند و به مسائل از دیدگاه جدیدی بنگرند. به عبارتی، افرادی که به تفکر خلاق روی می‌آورند باید بتوانند مدلی از واقعیت را که در ذهن دارند در هم بشکنند تا به درک نوینی برسند.