بریده‌هایی از کتاب خون خورده

به تهِ خود می‌رسید و با چشمانِ بسته می‌ایستاد جلوِ جوخهٔ اعدامِ مارونی‌ها؟ ۲۴ سالگی وقتِ جوانمردانه‌ای نیست برای مُردن. برای کُشته شدن. برای پاشیده شدنِ خون بر خاک و درکِ سکراتِ مرگ.

منصور به زنِ زیبای مسیحی فکر کرد و مورمورش شد. تاریخ پُر است از این لرزه‌های تنانه. از مردها و زن‌هایی که در بستری خنک به هم فکر می‌کنند، لرزشان می‌گیرد و نمی‌دانند چه اتفاقی قرار است برای‌شان رقم بخورد.

افسانه‌ها چیزی از واقعیت در خود دارند

«بِسْمِ اللّٰه الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ کهیعص (۱) ذِکْرُ رَحْمَةِ رَبِّکَ عَبْدَهُ زَکَرِیَّا (۲) إِذْ نَادَی رَبَّهُ نِدَاءً خَفِیّاً (۳) قَالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْباً وَلَمْ أَکُنْ بِدُعَائِکَ رَبِّ شَقِیّاً (۴) وَ إِنِّی خِفْتُ الْمَوَالِیَ مِنْ وَرَائِی وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِراً فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیّاً (۵) یَرِثُنِی وَ یَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیّاً (۶) یَا زَکَرِیَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلامٍ اسْمُهُ یَحْیَی لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِیّاً (۷) قَالَ رَبِّ أَنَّی یَکُونُ لِی غُلامٌ وَ کَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِراً وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْکِبَرِ عِتِیّاً (۸) قَالَ کَذَلِکَ قَالَ رَبُّکَ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُکَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَکُ شَیْئاً (۹) قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِی آیَةً قَالَ آیَتُکَ أَلَّا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَیَالٍ سَوِیّاً (۱۰) فَخَرَجَ عَلَی قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَی إِلَیْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُکْرَةً وَ عَشِیّاً (۱۱) یَا یَحْیَی خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیّاً (۱۲) وَحَنَاناً مِنْ لَدُنَّا وَ زَکَاةً وَکَانَ تَقِیّاً (۱۳) وَ بَرّاً بِوَالِدَیْهِ وَلَمْ یَکُنْ جَبَّاراً عَصِیّاً (۱۴) وَسَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً (۱۵)

دورهٔ تغییرهای یک‌شبه بود.

تاریخ پُر است از پسرانِ رهاشده در شهرهای جنگ‌زده که کم‌حرف‌اند و به جایی دور خیره.

تاریخ پُر است از خاک کردنِ برادر به دست برادر. برادرِ مُردهٔ جوان.

صدایی مثلِ ناقوس از دور آمد. مسعود به عقب برگشت. آبادان دوباره رفته بود در آتش، زیرِ آتش. تاریخ پُر است از سربازانی که در دلِ شب می‌زنند به پشتِ خطوطِ دشمن تا کسی را نجات بدهند. تاریخ به این آدم‌ها بیش‌تر فرجه می‌دهد انگار.

خداوند شبانِ من است، محتاج هیچ‌چیز نخواهم بود. و چون در وادیِ سایهٔ مرگ نیز راه روَم از بدی نخواهم ترسید، زیرا تو با من هستی... تکه‌ای از مزامیرِ داوود

آرزویش بود شاعر شود و شاعر هم بود. شعری نوشته بود برای اخوان‌ثالث و فرستاده بود برایش و بعد اخوان بالای کاغذش چیزی قلمی کرده بود.

و همیشه در تاریخ مسئله همین «بااین‌حال» است. تاریخ را استثناها می‌سازند.

مُرده‌هایی که بازمی‌گردند انگار محتاجِ خاطرات‌شان‌اند در ذهنِ دیگران.

شک خورهٔ روح است.

باید با عکس‌های‌شان تاریخ بسازند

در خاورمیانه یک باستان‌شناس باید به هر واقعیتی شک کند و هر افسانه‌ای را جدی بگیرد.

و تاریخ پُر است از دخترانی که تصمیم می‌گیرند حقیقت را به پسرها بگویند؛ بگویند چندان دوست‌شان ندارند، کسالت‌بارند، اصلاً گاهی بودونبودشان برای‌شان فرقی ندارد و این‌که آن‌ها باید بروند پیِ زندگی خودشان و دنبال زنی بگردند که موی بافتهٔ بلند دارد و باکره است، چشمش به در باشد که مردش کِی می‌آید و وقتی بچهٔ اول‌شان سقط شد، یواشکی گریه کند و بلافاصله خودش را جمع کند تا مردش افسرده نشود. اما دختران در این شرایط چیز دیگری می‌گویند.

سیاوش آرام دراز کشید کنارِ ستونِ جبرییل. دستمالِ خیس را انداخت روی چشم‌هایش و سعی کرد بخوابد. جنگجوی آرامی که با مسعود آمده بود منطقه و مانده بود. کسی را نداشت در ایران. مادرش سرِ زا رفته بود و پدرش استاد دانشگاه یوسی‌اِل‌اِی بود و او پشت‌کنکوریِ مادام‌العمر. سیاوش سه‌تیغ می‌کرد و زیرلب گوگوش می‌خواند و گاهی اوقات هم عارف. آمده بود بجنگد چون فکر می‌کرد باید بجنگد و اگر نجنگد هیچ‌وقت خودش را نخواهد بخشید.

سردیِ آبِ زاینده‌رود. مستقیم وصل می‌شد به جایی دور در تاریخ. به آخرین سربازِ صفوی شاید که قبلِ کُشته شدن صورتش را در آن شسته بود، یا فرمانده افغانِ ترس‌خورده از نادر که کسی در ساحل به‌زور خفه‌اش کرده بود و چشم‌هایش ثابت مانده بودند زیرِ آب.

افسانه‌ها چیزی از واقعیت در خود دارند

قانونِ همیشگیِ جنگ دربارهٔ زن‌ها. تجاوز