بریده‌هایی از کتاب زنان دیگر چه می خواهند؟

در ایران باستان در دوران شاهنشاهی هخامنشی زنانی را می‌بینیم که شاه، فرماندار، سیاستمدار، قاضی و فرمانده سپاه هستند. زنان صاحب منصبی که دستمزدی برابر با مردان دریافت می‌کردند و بابت زاییدن فرزند پاداش می‌گرفتند. هیچ‌امپراتوریِ دیگری در تاریخ چنین اعتبارهایی به زنان نبخشیده است

آینده از بذرهایی می‌روید که ما می‌کاریم و هرچه است به ما بستگی دارد، زیرا افشاندن بذر رهایی از اجبارها و محدودیت‌هایی است که در قلب بسیاری از زنان ایرانی خانه کرده است.

این مقالات از اشتیاق آزادی، خصوصا اشتیاق و عطش روح بشر به آزاد بودن، ارتباط و بالندگی سخن می‌گویند. وقتی به قوانین پوشش مقید می‌شویم یا در انتخاب رشته‌های تحصیلی محدودیم یا زیر بار تحمیل خواسته‌های شوهرانمان هستیم، تمام توان و تمرکزمان صرف تمنای ساده حق فردی تصمیم‌گیری می‌شود. خواسته ما برخوردار شدن از حق و حقوق یک انسان بالغ و داشتن حق انتخاب است

یکی از درس‌هایی که من از تاریخ گرفته‌ام این است که تغییرات عمیقی که آگاهی و فرهنگ را به جلو رانده است، از زنانی برنخاسته است که اساسا در نقشِ اصلی بیولوژیکی خود؛ یعنی مراقبت کردن ظاهر می‌شوند. موج تغییر از زنانی برخاست که جرأت کردند رودرروی سنت بایستند تا به ندای درونی آزاد زیستن، گوش جان بسپارند.

کارِ ساختن و تغییر فرهنگ غالبا به عهده مردان گذاشته شده است. من مردان را به باد انتقاد نمی‌گیرم، صرفا به زنان اشاره می‌کنم که تقریبا هرگز در موقعیتی نبوده‌اند که در سطح اجتماعی و ملی تصمیم بگیرند. چقدر سیاست و نظام اجتماعی ما می‌توانست متفاوت باشد اگر زنان هم در آنها دخیل بودند؟

او می‌گوید: «تا زمانی که زن زندگی پیشینیانش را تکرار می‌کند، نمی‌تواند تاریخ را پشت سر بگذارد، اما اگر هرچه زودتر و هرچند به‌آرامی، خود را وادار به انحراف از روال فرهنگی‌ای نکند که گذشته را بر او تحمیل کرده است، باید بار همه فترت‌های تاریخ را به دوش بکشد».

روح بشر نمی‌تواند تا ابد در انحصار باشد، این با ژرفای سرشت ما نیز مغایر است. با وجود تمام چیزهایی که ممکن است درگیرشان شویم، قلب و روحمان می‌تواند همچنان آزاد بماند و از دامان این آزادی می‌توانیم با نگاهی گسترده‌تر به این موضوع بیاندیشیم که چه کسی هستیم، چه کسی می‌خواهیم باشیم و در دامان فرهنگ خود به کجا می‌توانیم برویم. کانون آثار من همین آزادی عمیق‌تر است.

مقالات من از امیدی برای آزادی زنان سخن می‌گوید که ورای بقای صرف یا حق انتخاب‌های ابتدایی است. اینکه اگر زنان از محدودیت‌های جسمی یا الزام کسب اجازه برای انتخاب‌های خود آزاد شوند، چه کارهایی‌ها از دستشان برمی‌آید؟

اغلب در شگفتم که شخص حضرت محمد (ص) چگونه می‌اندیشید اگر از برخی تفسیرهای دینی امروزی که از وحی خداوند به ایشان برخاسته است، آگاه می‌شد. اکنون زنان ایرانی (...) (ناگزیرند برای کسب این آزادی‌ها که اسلام آنها را منع نکرده است جدال کنند.)

بسیاری از ما آموخته‌ایم که اگر خواهان موفقیتیم، دلربا و جسور باشیم، از احساسات بدیهی خود (مانند خشم و آسیب‌پذیری)، از رویارویی مستقیم با تمایلات جنسی و از دیدگاه‌های حقیقی خود دست بشوییم. آموخته‌ایم چگونه در فرهنگ مردانه از خود کالا بسازیم. تناقض اینجا است که کانون فعالیت‌های ما نوعی خود- انفعالی بوده است تا اینکه بازتاب ابدی تصویری (تصاویر) باشد که ما را به جایی خواهد برد که می‌خواهیم. و برای اینکه گذر دختران به‌این دالان تنگ نیافتد و به زنانی در نظام مردسالار تبدیل نشوند، ما زن‌ها هم باید از تمامی این گسستگی‌ها بازگردیم و هم باید به خودی جدید و تمام‌معنی دست بیابیم.

در دنیای باری به هر جهت امروز، در دنیای شهرت آنی و در انبوه سرگیجه‌آور کالاهای مصرفی باب هر سلیقه، زنان جوان در هر چیزی که به نام آزادی جار زده شود خود را آزاد می‌بینند و این به تجسم قدیمی از فمینیسم، ارتقا بخشیده است.

هگل «تاریخ جهان چیزی نیست جز ارتقای ادراک آزادی».