بریده‌هایی از کتاب سیر عشق

توجه این‌چنین نامتناسب به آغاز، بدین دلیل است که آغاز تنها به عنوان یک مرحله در میان مراحل مختلف در نظر گرفته نمی‌شود؛ برای رمانتیک‌ها، آغاز، همهٔ آن چیزی را که دربارهٔ عشق مهم است، در بر دارد. به همین دلیل است که در بسیاری از داستان‌های عاشقانه، بعد از اینکه زوج از موانع اولیه گذشتند، راوی کاری نمی‌تواند با آن‌ها بکند جز اینکه آینده‌ای نامشخص برایشان رقم بزند یا به کل نابودشان کند. آنچه ما به طور معمول، عشق می‌نامیم در واقع تنها، آغاز عشق است.

برای ربیع سال‌ها طول خواهد کشید و چندین جستار در باب عشق نیاز خواهد بود تا به نتایجی متفاوت برسد، تا متوجه شود که درست همان چیزی که روزی رمانتیک می‌انگاشت، اعم از شمّ درونی بیان‌ناپذیر، تمایلات آنی و اعتماد به معشوق، دقیقاً مانعی است بر سر راه یادگیری چگونگی حفظ روابط. او به این نتیجه می‌رسد که عشق زمانی دوام می‌آورد که شخص به جاه‌طلبی‌های افسون‌کنندهٔ اولیهٔ آن توجه نکند؛ و به این نتیجه می‌رسد که برای بهبود روابطش باید بر احساساتی که در وهلهٔ اول او را به سمت آن روابط سوق داده، غلبه کند. باید بیاموزد که عشق تنها شوروشوق نیست، بلکه مهارت است.

عقاید رمانتیک همواره وجود داشته‌اند، اما تنها چند قرن است که چیزی فراتر از بیماری انگاشته می‌شوند؛ تنها مدتی است که جست‌وجو برای یافتن معشوق اجازه پیدا کرده در جایگاهی نزدیک به هدف زندگی قرار گیرد. نوعی آرمان‌گرایی که در گذشته به سمت خدایان و معنویات رهنمون بود، به سوی سوژه‌های انسانی تغییر جهت داده است. و این ژستی است به ظاهر سخاوتمندانه اما سرشار از پیامدهای ناخوشایند و بی‌دوام، چراکه برای هیچ بشری آسان نیست در کل زندگی‌اش به این دلخوش باشد که در حضور نظاره‌گری خیالی در خیابان، در شرکت و روی صندلی کناری در هواپیما، کمالاتی از خود بروز داده است.

برای رمانتیک‌ها، از نخستین نگاه تا شکل‌گیری برداشتی شکوهمند و سرنوشت‌ساز تنها چند قدم کوتاه فاصله است: اینکه آن شخص، پاسخی جامع برای پرسش‌های برزبان‌نیامده دربارهٔ زندگی است.

با این حال، اگر داستان از اینجا آغاز می‌شود، دلیلش این است که درک او از عشق، سال‌ها همانی خواهد بود که اولین بار در هتل کازا ال سور در تابستان شانزده‌سالگی‌اش شکل گرفته است؛ گرچه در طول سالیان آتی، بسیاری از خصلت‌های ربیع تغییر خواهد کرد و پخته‌تر خواهد شد. او همچنان به امکان پیدایش درک سریع قلبی و همدلیِ متقابل بین دو نفر ایمان خواهد داشت و نیز به فرصت پایان بخشیدن به تنهایی.

به پره‌های چوبی پنکهٔ سقفی اتاقش که می‌چرخند، نگاه می‌کند و در ذهنش داستان زندگی خود با آن دخترک را می‌نگارد. دختر غمگین خواهد بود و سرد و گرم روزگار چشیده، ربیع را رازدار خود خواهد دانست و دورویی دیگران را به تمسخر خواهد گرفت. گاهی برای حضور در مهمانی و جمع دیگر دخترانِ مدرسه مضطرب خواهد بود که البته نشانهٔ شخصیت حساس و عمیق اوست. او تنها بوده و تا کنون اسرار خود را با هیچ‌کس در میان نگذاشته است. آن‌ها دست در دست یکدیگر روی تختخواب دخترک بازیگوشانه می‌نشینند. او نیز هرگز تصور نمی‌کرده که چنین پیوندی بین دو نفر امکان‌پذیر باشد.

ازدواج با خواستگاری یا حتی دیدار اولیه شروع نمی‌شود. آغاز آن برمی‌گردد به خیلی قبل‌تر، یعنی زمان رویش اندیشهٔ عشق در ذهن و اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم، زمان شکل‌گیری رؤیای داشتن معشوق.

عشق یعنی ستایش ویژگی‌هایی از معشوق که نوید جبران ضعف‌ها و کمبودهای ما را می‌دهد؛ عشق کاوشی است برای کامل شدن.

عشق یعنی ستایش ویژگی‌هایی از معشوق که نوید جبران ضعف‌ها و کمبودهای ما را می‌دهد؛ عشق کاوشی است برای کامل شدن.

اینکه معشوق را «تمام‌وکمال» بدانیم، تنها نشان می‌دهد که نتوانسته‌ایم او را بشناسیم. تنها زمانی می‌توانیم ادعا کنیم به تدریج در حال شناخت یک نفر هستیم که آن شخص سخت ما را مأیوس کرده باشد.

پیر شدن کمی شبیه خسته شدن است، اما خستگی‌ای که با هیچ مقداری از خواب جبران نمی‌شود. هر سال کمی اوضاع بدتر می‌شود. عکسِ مثلاً بدِ امروز می‌شود عکس خوب سال بعد. این ترفند محبت‌آمیز طبیعت است که همه‌چیز آن‌قدر تدریجی اتفاق می‌افتد که آن‌قدری که باید وحشت نکنیم.

او قهرمان حقیقتی است که اکنون در ربیع و کرستن درونی شده است، اما آنان یک چیز را به خوبی می‌دانند، که البته متأسفانه ممکن است در سروصداهای گرداگردشان گم شود: اینکه عشق تنها شوروشوق نیست، بلکه مهارت است.

ازدواج نهادی است که باید سالیان سال برقرار بماند بدون ارجاع به هر تغییر گذرایی که در احساسات طرفین پیش می‌آید. حقانیت آن در پدیده‌ای باثبات‌تر و ماندگارتر از احساسات می‌گنجد: در عملی متعهدانه که تجدیدنظر در آن راه ندارد و مهم‌تر از آن، در فرزندان، دسته‌ای از موجودات که ذاتاً به خشنودی دائم کسانی که آن‌ها را به وجود آورده‌اند بی‌اعتنا هستند.

عشق کاوشی است برای کامل شدن.

عشق پاداش قدردانی از شمّ درونی معشوق نسبت به روان مغشوش و متلاطم ماست.

عشق یعنی ستایش ویژگی‌هایی از معشوق که نوید جبران ضعف‌ها و کمبودهای ما را می‌دهد؛ عشق کاوشی است برای کامل شدن.

نقطهٔ آغاز داستان‌های عاشقانه زمانی نیست که می‌ترسیم مبادا طرفمان نخواهد دوباره ما را ببیند، بلکه وقتی است که او تصمیم می‌گیرد مدام با ملاقات با ما مخالفت نکند؛ وقتی نیست که از هر فرصتی برای فرار از دست ما استفاده کند، بلکه وقتی است که قول‌وقرارهایی ردوبدل شود که او با ما بماند و ما نیز با او بمانیم، تا ابد.

دست‌پاچه شدنش حداقل نشان‌دهندهٔ صداقت اوست: معمولاً وقتی می‌خواهیم افرادی را که چندان برایمان مهم نیستند اغفال کنیم، هیجان‌زده و مضطرب نمی‌شویم.

گاهی سوسویی از امید بوده و بعد پای رقیبی به میان می‌آمده که معمولاً آن‌سوی اتاق با قیافهٔ نگهبانان زندان ایستاده بوده.

نتیجه می‌رسد که برای بهبود روابطش باید بر احساساتی که در وهلهٔ اول او را به سمت آن روابط سوق داده، غلبه کند. باید بیاموزد که عشق تنها شوروشوق نیست، بلکه مهارت است.