بریده‌هایی از کتاب ادب حضور (دفتر پنجم)

هیچ بنده‌ای ایمان نیاورده است، مگر زمانی که من از خودش نزد او محبوب‌تر باشم، و عترت من نزد او از عترت خودش محبوب‌تر باشد، و خانوادهٔ من نزد او از خانوادهٔ خودش محبوب‌تر باشد، و ذات من در نزدش از ذات خودش محبوب‌تر باشد.

زائر اربعین باید با نشاط و امید حرکت کند، تا بتواند به خوبی با مولای خود طی طریق نماید. و اصولاً تفاوت زیارت پیاده در اربعین حسینی (ع) با سایر زیارات، حال و هوای زائر در طول مسیر و نجوای عاشقانه با سیدالشهدا (ع) و سایر اهل حرم است. و شیطان برای آنکه حال خوش زائر را سلب کند، دائماً به او القائات منفی می‌نماید که زیارت تو مقبول نیست و یا حرکتت برای تفریح و تفرّج است.

از روایات چنین برمی‌آید که وقتی زائر اباعبدالله (ع) پای در راه می‌گذارد، در همان ابتدای راه، گناهان وی آمرزیده می‌شود و سپس آنچه نصیبش می‌شود، علوّ رتبه و صعود در مراتب قرب الهی است؛ چنان‌که امام صادق (ع) فرمود: «شخصی که به زیارت قبر حضرت حسین بن علی (ع) می‌رود، زمانی که از اهلش جدا شد، با اولین گامی که برمی‌دارد تمام گناهانش آمرزیده می‌شود، سپس با هر قدمی که برمی‌دارد پیوسته تقدیس و تنزیه شده تا به قبر برسد و هنگامی که به آنجا رسید، حق تعالی او را خوانده و با وی مناجات نموده و می‌فرماید: بندهٔ من! از من بخواه تا به تو اعطاء نمایم، من را بخوان اجابتت نمایم، از من طلب کن به تو بدهم، حاجتت را از من بخواه تا برایت روا سازم. راوی می‌گوید، امام (ع) فرمودند: و بر خداوند متعال حق و ثابت است آنچه را که بذل نموده اعطاء فرماید.»

بنا بر فرمودهٔ علامهٔ طباطبایی: «طی مسیر کمال و حصول فناء فی‌الله و رفع حجاب، بدون تمسّک به ولایت أهل‌بیت (ع) و قدم نهادن در منهاج قویم آنان امکان‌پذیر نمی‌باشد؛ چرا که حقیقت توحید از ولایت به هیچ وجه قابل انفکاک نیست؛ بلکه ولایت روح و جان توحید است و محال است کسی این مسیر را بپیماید و ولایت ائمّه (ع) در عالم معنی برای او منکشف نشود، یا پس از انکشاف در مقابل آن تسلیم نشده و بدان معترف نگردد.»

برخی فضایل زیارت سیدالشهدا (ع) عبارتند از: - از آغاز تا بازگشت زائر، جزء عمر او محاسبه نمی‌شود؛ - ثواب زیارت خداوند در عرش را دارد؛ - خداوند به زائران حسین (ع) مباهات می‌کند؛ - آنان همجوار پیامبر (ص)، علی (ع) و فاطمه (س) هستند؛ - پیامبر و امامان (ع) بر زائران دعا می‌کنند؛ - زائر حسین (ع) عاقبت به خیر می‌شود؛ - روزی او زیاد می‌گردد؛ - عمرش طولانی می‌شود؛ - خطرات از او دفع می‌شود؛ - گناهان گذشته و آینده‌اش آمرزیده است؛

توصیه می‌شود که انسان در ایام عزای اهل بیت (ع)، علاوه بر شرکت در مجالس روضه و مرثیه‌خوانی، اگر توفیق نوحه‌خوانی و مداحی در مجالس اهل بیت (ع) را ندارد، در خلوت خویش برای خودش مدیحه‌سرایی و روضه‌خوانی کند، شعری بسراید و به ساحت ایشان عرضه کند و بدین ترتیب نامش را در اصناف مختلف خدمتگزاران آن حضرات ثبت نماید.

راه تهذیب و سیر و سلوک، جز با «توسّل» امکان‌پذیر نیست

مرحوم آیت‌الله بهجت می‌فرمود: «بنده خیال می‌کنم فضیلت بکاء بر سیدالشهداء (ع) بالاتر از نماز شب باشد؛ زیرا نماز شب عمل قلبی صرف نیست، بلکه کالقلبی است، ولی حزن و اندوه و بکاء عمل قلبی است، به حدّی که بکاء و دمعه از علایم قبولی نماز وتر است.» ایشان همچنین می‌فرمود: «بکاء بر مصائب اهل‌بیت (ع) و بخصوص حضرت سیدالشهداء (ع) شاید از آن قبیل مستحباتی باشد که مستحبی افضل از آن نیست. بکاء من خشیة‌الله (گریه از ترس خداوند) هم همین جور است، شاید افضل از آن نباشد.»

اگر عقل قادر به هدایت انسان تا سرمنزل مقصود بود، ملائک مقدّم بر انسان، لایق مقام خلافت‌اللّهی بودند.

ولایت از ریشهٔ «ول‌ی»، به معنای شدّت قرب است و «ولی‌الله» به مقامی اطلاق می‌شود که در شدّت قرابت به پروردگار در مرتبه‌ای است که هیچ حائلی میان او و خداوند وجود ندارد؛ و اگر همهٔ عالم در سیر به سوی حقّ‌اند، با شفاعت او می‌توانند به قرب الهی نائل شوند

نقش توسل به اهل بیت (ع) در سیر و سلوک توحیدی در سلوک توحیدی، عقلاً و نقلاً ثابت شده که راه به توحید بدون توسّل به اولیای الهی (ع) و استمداد از ایشان غیر ممکن است. این مطلب در کلمات و زیارات حضرات ائمه (ع) بارها تأکید شده است؛ چنان‌که بُرَید عِجلی از امام صادق (ع) نقل نموده که: فقط از طریق ماست که عبادت مقبول خداوند انجام می‌شود و تنها از طریق ماست که خداوند شناخته می‌شود و تنها از طریق ماست که توحید الهی روشن می‌گردد.

داخل شوم؟...) و از تمام ائمه (ع) استیذان می‌شود. بعد می‌گوید: (اگر از چشمت اشکی آمد، علامت اینست که به تو اجازه داده‌اند). اما کیست که بفهمد این مطلب را؟ کیست که عاقل باشد؟ این اشک چشم به اعلی علیین مربوط است...

روشن می‌گردد؛ زیرا تا وقتی که انسان معرفت به امام و مقام ولایت نداشته باشد، نمی‌تواند به درستی عبادت کند، و تا عبادت مقبولی نداشته باشد، سیر قربی به توحید و کمال انسانی حاصل نمی‌گردد.

در سلوک توحیدی، عقلاً و نقلاً ثابت شده که راه به توحید بدون توسّل به اولیای الهی (ع) و استمداد از ایشان غیر ممکن است.

بنا بر فرمایش مولا امیرالمؤمنین (ع)، عارف به مقام ولایت، مقام «شهید» را دارد و چنان ارجمند است که فقط خداوند از عهدهٔ ادای پاداش او برمی‌آید: هرکه از شما بر خوابگاهش بمیرد در حالی که به حق خدای خود و رسولش (ص) و اهل بیت او (ع) معرفت داشته باشد، شهید بوده است و پاداشش با خداست و سزاوار پاداش اعمال شایسته‌ای است که در اندیشه داشته و این اندیشه همچون شمشیر کشیدن اوست.

رسول خدا (ص) فرمود: هیچ بنده‌ای ایمان نیاورده است، مگر زمانی که من از خودش نزد او محبوب‌تر باشم، و عترت من نزد او از عترت خودش محبوب‌تر باشد، و خانوادهٔ من نزد او از خانوادهٔ خودش محبوب‌تر باشد، و ذات من در نزدش از ذات خودش محبوب‌تر باشد. و در چنین فرهنگی است که عشق حسینی (ع) و سوز و گداز در مصیبت او، رنگ و بویی دیگر دارد.

دعای علقمه مرحوم آیت‌الله قاضی توصیه به دعای علقمه بعد از زیارت عاشورا می‌کردند. لذا اگر بتوانیم دعای علقمه را نیز پس از زیارت عاشورا بخوانیم بسیار مطلوب است؛ خصوصاً اینکه انسان برائت و شدّت نفرت خود را از دشمنان اهل‌بیت (ع) در دعای علقمه ابراز می‌نماید.

«از اهمّ آداب زیارت اینست که بدانیم بین حیات معصومین (ع) و مماتشان هیچ فرقی وجود ندارد؛ یعنی الان هم امام حی است و حرفت را می‌شنود.»

«اگر می‌خواهید زیارت، زیارتی اساسی باشد، باید قلبتان هم همان را بگوید که زبانتان می‌گوید؛ یعنی قلب هم همان چیزی را درک کند که در زیارت‌نامه قرائت می‌شود.»

امام رضا (ع) می‌فرمودند: «هر امامی در گردن دوستان و شیعیانش عهدی دارد و زیارت قبورشان از مصادیق وفای به عهد و حسن ادای وظیفه محسوب می‌شود، لذا کسی که از روی رغبت و میل به زیارتشان رود ایشان در روز قیامت شفیع او خواهند بود.»