بریده‌هایی از کتاب آدمم یا الاغ؛ دائره‌المعارف خودشناسی

فرزند، برای پدر و مادر، عزیز است؛ ادامۀ نسل است (به‌خصوص اگر پسر باشد)؛

و کنفسیوس، از رنج آمیخته به شادمانی، تعبیر زیبایی دارد؛ او می‌گوید: برگ به هنگام زوال، می‌افتد؛ میوه در وقت کمال، می‌افتد؛ پس بنگر که چگونه می‌افتی: چون برگی زرد، یا سیبی سرخ!.

انسان را آفرید و از روح خود، در آن دمید ...

طبق تخمینی که دانشمندان زده‌اند، حدود ۵ میلیارد سال پیش (کمتر یا بیشترش را نمی‌دانم)، حادثۀ «بیگ‌بنگ» رخ داد. طی این حادثه، قطعه‌ای آتشین، که گویا از همان زمان برای مأموریتی خاص در نظر گرفته شده بود، پدید آمد. آن قطعه، که در عالم کهکشانی، حتی از ذرۀ خاک هم میلیاردها بار کوچک‌تر بود، بر اساس قوانین طبیعی، چرخید و چرخید و چرخید... تا به کره‌ای آتشین تبدیل شد. آن کره، در اثر دور شدن از مرکز گرما (خورشید)، سرد و سردتر شد؛ آن‌قدر سرد که در دورۀ «پرکامبرین» در حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش، موقعیتی خاص یافت. احتمالاً از همان دوره به بعد بوده که موجوداتی اعم از گیاه و حیوان، روی آن کرۀ سردشده به وجود آمد؛ کره‌ای که هم خشکی داشت، هم آب و هم یخ.... و به‌تبع همین شرایط جوّی و آب‌وهوایی، موجودات متنوعی پیدا شدند.

در پناه خداوند ــ این نیروی ماوراییِ بی‌مثال‌ــ

برگ به هنگام زوال، می‌افتد؛ میوه در وقت کمال، می‌افتد؛ پس بنگر که چگونه می‌افتی: چون برگی زرد، یا سیبی سرخ!.

حرف زدن دربارۀ ظهور انسان، بسیار دشوار است

حرف زدن دربارۀ ظهور انسان، بسیار دشوار است؛ آن‌قدر که واقعاً نمی‌توان ثابت کرد نخستین انسانِ موجود در این کرۀ خاکی چه کسی بوده و در چه تاریخی پدید آمده است... و از این گذشته، حتی فکر کردن به آن، دردی را هم دوا نمی‌کند.

امیدوارم این کتاب را با «روزنامه» اشتباه نگرفته و در آرامش و با علاقه بخوانید تا از آن لذت ببرید. امیدوارم.

و خداوند دیگر نخواست که بیافریند؛ و نیافرید؛

ای خدای مهربان! ما را توانی ببخش تا در راه شناخت تو و شناخت خود، بخوانیم تا بدانیم، بدانیم تا بمانیم،

پدر و مادر، در همان اوایل دورۀ زندگی کودک‌شان، سعی می‌کنند و چه مشتاقانه سعی می‌کنند، که به دلبندشان راه رفتن و حرف زدن بیاموزند ولی به محض آموختن، تلاش می‌کنند و چه سخت تلاش می‌کنند، که آنها را سرِ جایشان بنشانند و ساکت‌شان کنند. و این، نخستین دوگانگی است که کودکان از پدر و مادر خود متوجه می‌شوند

رفتار شخصی پدر و مادر، مهم‌ترین عامل تربیت است

به قول جبران خلیل جبران: ‌ کودکانتان، از آنِ شما نیستند. آن‌ها، پسران و دخترانِ اشتیاقی هستند که زندگی به خود دارد. آن‌ها، از طریق شما می‌آیند، نه از شما؛ و گرچه با شمایند، اما برای شما نیستند. شاید محبت‌هایتان را نثارشان کنید، امّا اندیشه‌هاتان را نمی‌توانید، که آن‌ها خود، اندیشه دارند.

بدین وسیله، رسماً از بزرگسالی استعفا می‌دهم و مسئولیت‌های یک کودک ۸ ساله را قبول می‌کنم. می‌خواهم به یک ساندویچ‌فروشی بروم، و فکر کنم که آنجا یک رستوران ۵ ستاره است. می‌خواهم فکر کنم شکلات از پول بهتر است، چون می‌توانم آن را بخورم. می‌خواهم زیر یک درخت بلوط بزرگ بنشینم و با دوستانم بستنی بخورم. می‌خواهم درون یک چالۀ آب، بازی کنم و بادباکم را در هوا پرواز دهم. می‌خواهم به گذشته برگردم؛ به زمانی که همه چیز ساده بود،

وظیفۀ ما، به عنوان موجودی که تحمل ناعدالتی را نداشته و برای یک زندگی سالم، پرنشاط، حقیقی، مثبت، هدفمند و... می‌کوشد، این است که طبق فرمایش مولای متقیان حضرت علی (ع): مَن عَرَفَ نَفْسهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ، برای خداشناسی، از خودشناسی آغاز کنیم

یکی از دلایلی که خیلی زود پیر می‌شویم، این است که از کارها و عملیات هیجان‌انگیز دست می‌کشیم. درواقع ما فکر می‌کنیم که به خاطر پیری است که دست از بازی کردن برمی‌داریم، درحالی‌که با دست برداشتن از بازی است که پیر می‌شویم.

پدر و مادر، در همان اوایل دورۀ زندگی کودک‌شان، سعی می‌کنند و چه مشتاقانه سعی می‌کنند، که به دلبندشان راه رفتن و حرف زدن بیاموزند ولی به محض آموختن، تلاش می‌کنند و چه سخت تلاش می‌کنند، که آنها را سرِ جایشان بنشانند و ساکت‌شان کنند. و این، نخستین دوگانگی است که کودکان از پدر و مادر خود متوجه می‌شوند؛ اگرچه فکر می‌کنیم که آنها آنقدر کوچک هستند که چیزی را درک نکرده و متوجه نمی‌شوند.

آن کس که نمی‌تواند فرمان بدهد، باید فرمان ببرد. نیچه

سهراب سپهری: زندگی خالی نیست: مهربانی هست، سیب هست، ایمان هست. آری تا شقایق هست، زندگی باید کرد.