بریده‌هایی از کتاب بینوایان (جلد اول)

بینوایی و بدبختی همان گونه که گفتیم، پرتوهایی دارد وباعث پرورش عقل ودرایت در آدم می‌شود.

آماری درانگلستان نشان می‌دهد که چهارپنجم دزدی‌ها علت و انگیزه‌ای جز گرسنگی نداشته است.

«هیچ گاه از دزدان نترسید، آنها خطرهایی بیرون از وجود ما و بسیار جزیی هستند، باید از خطرهای درونی هراس داشت، باید از خود بترسیم.

آیا همان‌گونه که ستون مهره‌ها در اثر فشار زیاد تاب برداشته وخمیده می‌شود، قلب و روح نیز در اثر آزار و رنج ازشکل خود به درآمده وپلشتی وکژی‌های غیرقابل درست کردن می‌یابد؟

بدون شک، آن هنگام که موجد شادی دیگری گردیم و فانوس سعادت را در وجود دیگری فروزان نماییم، این فروغ تابناک به سوی خود ما برمی‌گردد و روح و روان ما را روشنی می‌بخشد.

ازگذشته ما با احترام یاد می‌کنیم، به این شرط که گذشته در گذشتن خود و «گذشته بودنش» را قبول کند. اما اگر گذشته بخواهد زندگی را از سر گیرد، به آن یورش آورده و به نابودی‌اش می‌کوشیم. خرافه‌پردازی، سطحی‌نگری، ریاکاری و خیال پردازی‌ها، اشباحی باز آمده از روزگار پیشین‌اند، در واقع ارواح درگذشتگانند که به سختی به زندگی چنگ یازیده‌اند و درتمام جسم دودآسای خود دندان‌ها و ناخن‌هایی دارند. باید در نبردی تن‌به‌تن با آنها درافتاد و در این نبرد تا آخر ایستاد و به متارکه تن نداد؛ که انسان به حکم تقدیر باید مدام با اشباح و ارواح درجنگ باشد، لذا با سایه‌ها درافتادن و آنها را به خاک درانداختن کاری بس دشوار است.

گیوتین بی‌طرف نیست و به شما اجازه بی‌طرف ماندن را نمی‌دهد.

آیا وقتی کسی دلی ریش دارد، بهتر نیست که نمک بر زخم او نپاشیم؟

سناتوری که پیش از این نیز از او یاد کردیم، مردی کاردان بود وبه اموری همانند وجدان، صداقت، عدالت، انصاف و وظیفه شناسی که معمولاً موانعی در راه پیشرفت آدم ایجاد کنند اعتنایی نداشت. از آغاز مسیری مستقیم را برای رسیدن به مقصد طی کرده بود، بدون آنکه در طی مسیر اندکی راه خود را کج کند و جز به منافع وخواسته خود به چیز دیگری نیندیشیده بود. پیش از آنکه سناتور شود، دادستان بود و در هر جایگاه و پستی به پیشرفت بیشتر و کامیابی افزون‌تر فکر می‌کرد. بددل و بدخواه نبود و اگر کاری کوچک از او ساخته بود برای پسرانش؛ دامادهایش و خویشانش و گاه حتی دوستانش انجام می‌داد. در اغتنام فرصت‌ها از امتیازات جایگاه ممتاز خود کامل و تمام بهره می‌برد. از زندگی لذت می‌برد و جز این گونه موارد هر آن چیز دیگر در دیدگاهش احمقانه می‌نمود.

درطبیعت این‌گونه آفریده شده؛ عواطف و هیجانات روحی دوران جوانی، درگرداب نیستی فرو رفته، او را به حال خود وا می‌نهند.

درطبیعت این‌گونه آفریده شده؛ عواطف و هیجانات روحی دوران جوانی، درگرداب نیستی فرو رفته، او را به حال خود وا می‌نهند.

درطبیعت این‌گونه آفریده شده؛ عواطف و هیجانات روحی دوران جوانی، درگرداب نیستی فرو رفته، او را به حال خود وا می‌نهند.

هر آنچه آموخته‌اید به آنان که نمی‌دانند آموزش دهید، جامعه‌ای که در آن آموزش رایگان وجود ندارد مقصر است. اجتماعی که نادانی در آن پرده‌ای از تیرگی کشیده باشد، تقصیر دارد. مقصر آن نیست که در مغاک تیره گناه درمی‌غلتد، بلکه آن است که جامعه را مالامال از تاریکی کرده است.

برجام نخست نوشته شده بود: «شراب میمون» بر جام دوم «شراب شیر»، برجام سوم «شراب گوسفند» و برجام چهارم «شراب خوک». این نام‌ها روشنگر چهار درجه مستی با شراب بود و نیتشان آن بود که مستی در مرحله نخست، حد سرخوشی و شنگولی است؛ مرحله دوم خشمناکی و پرخاشگری است، مرحله سوم گیجی و منگی و مرحله چهارم از دست رفتن هوشیاری و لایعقل شدن است.

در کنیسه، در مسجد، در بُتخانه و در دیر، چیزی به چشم می‌آید که یک سوی درما بیزاری ایجاد می‌کند و سوی دیگرش ستایش‌برانگیز است.

بایدگفت اینان جای پنجه پای اردک‌ها را بر ماسه‌های کنار مرداب با نقش پرشکوه ستارگان آسمان جابه‌جا کرده‌اند.

«نوزادی رخ باخته، با نگاهی فرومرده و بی‌صدا آن‌سان نزار که گفتی چهره‌ای وهمی است. همه از او روی گردانده، الّا مادرش، و گردنش همانند نایی لرزان، گور و گهواره‌اش همسان، این نوزاد که نامش از کتاب زندگی خط خورده بود و امیدی به بقایش تا پگاهی دگر نبود منم.»

هوگو در واکنش به آن مقاله‌ای خطاب به بالاپیشگان نوشت، بخشی از آن چنین است: «جنابان مسندنشین! انبوه مردم در رنجند، انسان‌ها گرسنه‌اند، مردم گرفتار و سرما و برهنگی هستند، به آن‌ها ترحم نمایید! به این تیره‌روزان که پسرانشان طعمه زندان‌ها هستند، دخترانشان خوراک روسپی خانه‌ها رحم نمایید! در اندیشه مردم باشید! برای بچه‌ها مدرسه بنیان نهید و برای بزرگسالان کارگاه و کارخانه بنا نمایید!»

«آه! نخستین دم، همانند دیوانگان شدم، سه روز پرمرارت گریستم! ای کسانی که امید دلبندتان را خدا از شما دریغ کرده است، ای پدران و مادرانی که مبتلای درد من هستید، آیا آنچه بر من رفته بر شما نیز همان رفته است؟

کسی نمی‌داند که موجوداتی درمانده وتهی دست چگونه با فقر شرافتمندانه عمر گذرانده‌اند و با یک سو چه کارها که نکرده‌اند وهنر این نوع زندگی را به چه قیمتی فرا گرفته‌اند.