بریده‌هایی از کتاب شازده حمام (جلد اول و دوم)

هزاران فیزیکدان، شیمیدان، محقق، دانشمند بالقوه سر ازکارگاه قالی‌بافی درآورده‌اند تا ما افتخار کنیم که قالی ایران در جهان بی‌نظیر است و هزاران تاجر ایرانی و غیرایرانی میلیاردر شوند.

گفت: سرطان دارم و کارم تمام است. چند ماهی بیشتر مهمان شما نیستم. گفتم: انشاالله خدا شفا می‌دهد. گفت: حسین آقا من زندگی خوبی داشتم، همان‌طور که دلم می‌خواست زندگی کردم، تسلیم خواست حق هستم، مرگ هم حق است اگر گاهی درد اذیتم نمی‌کرد به راحتی می‌مردم. این سعادت است که آدم بداند تا سه چهار ماه دیگر می‌میرد. با همه خداحافظی و با هر کس که حساب و کتابی دارد تسویه می‌کند و حلالیت می‌طلبد. توی این چند ماه به اندازه یک قرن هم عمر و کیف می‌کند. با هم خداحافظی کردیم که خداحافظی ابدی بود.

این داستان موش و گربه بازی سیاسی برای بازارگرمی و سرگرم کردن مردم همیشه و همه‌جا ادامه دارد

ترس از جهنم چه زمینه خوبی را برای بهره‌کشی انسان‌ها توسط آدم‌های سودجو فراهم می‌آورد.

مارکس هم گفته است در عصر مدرن، قدرت اجتماعی هر کس در جیب او نهفته است.

این درسی بود برای تمام عمر من که با اعتراض رشوه هم باید داد.

هروقت قرار بود بین پسرها و دخترها یکی حذف شود، همیشه دخترها حذف می‌شدند.

یکی چهل سال کار کرده و بعد حرفی زده است. ما چهل دقیقه درباره کارهای او فکر کنیم و بعد حرف‌های او را قبول یا رد کنیم.

خدا برکت بدهد. حتماً می‌دانید که برکت و برکه یک ریشه دارد. وقتی می‌گوئیم خدا برکت بدهد، یکی از معانیش این است که خدا آب بدهد. خدا آب بدهد همه چیز آباد می‌شود. در ظرف ۴۰ سال قیمت زمین ۲۴ هزار برابر شده است. شن‌های خدا وقتی با آب خدا و بازوی مردم و موتور پمپ با هم قاطی شد، زمین قیمت پیدا کرد. اما بخشی از گرانی‌اش هم مربوط به بی‌انصافی و اقتصاد ناسالم بندگان خدا است.

معروف بود که هر کس کتاب امیرارسلان را تا انتها بخواند ورکنده می‌شود. یعنی از شهر و دیار خود دور می‌شود. به همین دلیل این کتاب را معمولاً ۲ یا ۳ نفر دور هم می‌نشستند و هر کدام بخشی را با صدای بلند می‌خواندند، تا دیگران بشنوند.

حتماً می‌دانید که برکت و برکه یک ریشه دارد. وقتی می‌گوئیم خدا برکت بدهد، یکی از معانیش این است که خدا آب بدهد. خدا آب بدهد همه چیز آباد می‌شود. در ظرف ۴۰ سال قیمت زمین ۲۴ هزار برابر شده است. شن‌های خدا وقتی با آب خدا و بازوی مردم و موتور پمپ با هم قاطی شد، زمین قیمت پیدا کرد. اما بخشی از گرانی‌اش هم مربوط به بی‌انصافی و اقتصاد ناسالم بندگان خدا است.

اَبا رضا می‌گوید من این آدم‌های ۳۰-۲۰ ساله را کتک می‌زنم، دم نمی‌زنند. این بچه فسقلی‌های مدرسه‌رفته تا کتک می‌خورند، می‌گویند بعد از کتیرا پیش معلم سپاه دانش می‌روند. یا می‌گویند به ژاندارمری شکایت می‌کنند. این‌ها وقتی بزرگ شوند کاری می‌کنند کارستان. باسواد بشوند هیچ‌کس جلودارشان نیست. این بچه مدرسه‌ای‌ها، اعتراض یاد گرفته‌اند. این مهم‌ترین چیزی است که مدرسه به آن‌ها یاد می‌دهد. من به ده تا مرد گنده گردن‌کلفت بی‌سواد صد تا فحش خواهر مادر می‌دهم، دم نمی‌زنند. این فسقلی‌ها که دو، سه تا کلاس سواد دارند اگر یک فحش بشنوند ده تا پس می‌گویند. دائم هم ما را از سپاه دانش و ژاندارم می‌ترسانند.

گفت: اسم من هم عزیز است. گفتم: چند سال داری؟ گفت: کلاس چهارم هستم. کوچولو و سیاه سوخته و لاغر بود. زیر شلواری جیم پاره پوره‌ای پایش بود. توبره‌اش پر از کتیرا بود. گفتم: امروز چند تا توبره پر کردی؟ ۴ تا. دست‌هایش پر از خون بود. یک لنگ گالش به یک پا داشت و پای دیگرش برهنه بود. گفتم: غذا خوردی؟ گفت: هان. گفتم: چی خوردی؟ گفت: نون با آب رودخانه! گفتم: صبح چی خوردی؟ گفت: نون و چای. دیشب چی خوردی؟ نون. گفتم: نون را با چی خوردی؟ فکر کرد و گفت: نون را با دندون. سال‌ها بعد در جایی خواندم که یکی از عشایر ممسنی هم همین حرف را به استاد عشایرشناس مرحوم نادر افشار نادری زده بود.

با دوربین اطراف را تماشا می‌کردم. دره‌ای سرسبز مثل بهشت زیر پایم بود. داشتم فکر می‌کردم که بهشت هم همین‌طور است یا نه؟ یک مرتبه صدای غرش توپ‌ها بلند شد. به خودم گفتم: بچه توی بهشت که این همه آدم گرسنه، لخت و عور و فقیر نیست. توی بهشت وقتی نان ماست و پیاز وحشی بخورند که نمی‌گویند ناهار شاهانه خورده‌اند. توی بهشت که گلوله توپ سر مردم نمی‌ریزند. پس اینجا جهنم است. دوباره به خودم گفتم: توی جهنم که این‌قدر سرسبزی نیست! جهنم که این‌قدر زیبا نیست. در عالم ۱۵ سالگی نتیجه گرفتم اینجا بهشتی است که آدم‌ها جهنمش کرده‌اند.

بچه‌های امسال خیلی بازیگوش هستند. تمامش هم تقصیر معلمِ سپاهِ دانش است. چند روز پیش حسنِ ننه اکبر کار نکرده بود. اَبا رضا کتکش زده بود. حسن گفته بود وقتی به بهاباد برگشتیم به ژاندارمری شکایت می‌کنم. اَبا رضا گفته بود برو بچه بی‌کس و کار، برو گم شو. بچه گفته بود می‌روم پیش آقا معلمِ سپاهِ دانش با او به ژاندارمری می‌روم و شکایت می‌کنم. اَبا اکبر از قول اَبا رضا گفت: اگه این بچه‌ها با سواد شوند، به درد کتیرا نمی‌خورند. باید فکر دیگری کرد. دانشی گفت: به اَبا رضا بگو خدا بزرگ است. بگذار این‌ها باسواد شوند شاید اوضاع بهاباد عوض شود.

با اذان صبح، مسیو بایرام صدا می‌زد: ای مسلمان‌ها بلند شوید، نماز بخوانید. این اولین بار بود که با صدای یک ارمنی برای نماز بیدار می‌شدم. بایرام گفت: نماز بخوانید راه می‌افتیم. همه چیز این روستا برایم جالب بود.

این وسط گاراژدارها که با تنظیم یک صورت حساب، ۲۰ درصد کمیسیون می‌گرفتند، شاگرد گاراژدارهایی که با روزی ۱۰۰ ریال حقوق و با یک ناهار آبگوشت تا سه برابر ظرفیت ماشین در آن آدم می‌چیدند، کارگران گاراژ و حتی راننده‌ها هم خود یک کارگر کتیرایی بودند. برخی مدیران گاراژ به اندازه حقوق یک سال کارگرانشان در یک شب در تهران پول کاباره می‌دادند. خداوند این گیاه پربرکت را آفرید و شیطان این گیاه را برای عده‌ای تبدیل به گیاه پرسود و برای عده‌ای تبدیل به وسیله استثمار و بهره‌کشی کرد. گیاه کتیرا سنبل فقر و غناء، استثمار و بهره‌کشی است.

آدم بزرگ‌ها را مرد، نوجوان‌ها را نیم مرد و بچه‌ها را ثلثه مرد می‌گفتند.

در گذشته تعداد یهودیان در یزد زیاد بود. روحانیان طراز اول یهودی در یزد رابطه خوبی با روحانیان مسلمان یزدی داشتند. خاخام یوسف کهن همدانی با حاج شیخ غلام‌رضا فقیه خراسانی در ارتباط بود. آیت‌الله فقیه خراسانی روحانی بزرگ یزد بود و مورد احترام همه مسلمان‌ها و حتی اقلیت‌ها بود. ایشان وقتی فوت شد، یهودیان یزد برای او مجلس ختمی در مسجد حضیره گذاشتند.

خلاصه این چهار، پنج هزار یهودی یزدی که بیش از ۲۰۰۰ سال در این شهر در کنار زرتشتی‌ها و مسلمان‌ها زندگی می‌کردند، خودش دلیلی بر تسامح و تعامل و صلح‌دوستی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ایرانی و یزدی مسلمان و یهودی و زرتشتی است. بزرگ‌ترین میراث فرهنگی غیرمادی، که ما می‌توانیم به دنیا الگو بدهیم، همین هم‌زیستی مسالمت‌آمیز است. در گذشته‌های دور گاهی متعصبین افراطی تحریک شده مستقیم یا غیرمستقیم اقلیت‌ها را اذیت و آزار می‌کردند ولی به گفته پرفسور گزاویه دوپلانول استاد ممتاز دانشگاه سوربن فرانسه در کتاب اقلیت‌ها در اسلام، مسلمان‌ها صدها بار از مسیحیان اروپا، اقلیت‌های مذهبی را بهتر و بیشتر تحمل کرده‌اند.