بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

دلتان می‌خواهد استاد داشته باشید و از خدا می‌خواهید: «خدایا! یک مربی و استاد خوب برای رسیدن به خودت به ما نشان بده!» حالا اگر من، یک استاد به شما معرفی کنم، قبول می‌فرمایید؟ اگر قبول دارید، بدون معطلی به شما یک استاد خوب معرفی کنم: «نماز»! همۀ ما استادی به نام نماز داریم؛ نماز استاد رساندن انسان به خداست. نماز زنده است، شعور دارد، متحرک است، فعال است، بصیر است، آگاه است. نماز مثل یک عادت شخصی یا یک مراسم عمومی نیست. نماز یک فعالیت مردۀ بی‌روح نیست، که خاصیتی برای ما نداشته باشد. نماز هر کسی متناسب با خود او برایش کار می‌کند. اگر من حب مقام دارم، نماز من، حب مقام مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ مال دارم، حبّ مال مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ شهوت دارم، حبّ شهوت مرا برطرف می‌کند. اگر تکبر دارم، تکبرم را زائل می‌کند. اگر محبت به خدا ندارم، محبت به خدا می‌آورد. نماز هر کسی می‌داند با او چکار کند تا اصلاح شود

گاهی اوقات، برخی از جوانان می‌گویند: «من نمی‌توانم چشمم را کنترل کنم.» آن یکی می‌گوید: «من نمی‌توانم زبانم را کنترل کنم.» هر کسی هر کار خوبی را که می‌گوید «نمی‌توانم انجام دهد»، به خاطر این است که یک کار خوب را می‌توانسته انجام دهد ولی انجام نداده، آن هم اینکه سر وقت بلند شود و نمازش را بخواند.

به نظر شما یک شیعۀ مؤمن باید برای رفع اضطراب و افسردگی قرص بخورد؟! اصلاً چرا یک مؤمن باید به خاطر اعصاب‌خُردی زخم معده یا زخم اثناعشر بگیرد؟! مگر چه خبر است؟ مگر ما خدای آرامش‌بخش نداریم؟

مشکل عرفان‌های کاذب این است که خدای آنها مهربان و بخشنده است ولی عظمت ندارد. می‌دانید این چه فاجعه‌ای درست می‌کند؟ خدایی که عظمت نداشت، همه می‌خواهند دوستش داشته باشند، ولی در عمل هیچ کس دوستش نخواهد داشت. همه دوست دارند عاشق این خدای عشق‌پرور باشند، ولی کسی عاشق خدایی که عظمت ندارد، نخواهد شد.

به بعضی‌ها که می‌گویی بیا برویم دعای کمیل، می‌گوید: «الان برای دعای کمیل وقت ندارم، گرفتارم.» راست هم می‌گوید. واقعاً گرفتار است. اما چرا گرفتار است؟ چرا وقت ندارد؟ چون خدا وقتی از بنده‌ای بدش می‌آید، یک کاری می‌کند که سراغ خدا نیاید و حتی اگر برای حاجتی در خانۀ خدا آمده، خدا زود حاجتش را می‌دهد که دیگر صدایش را نشوند.

همان‌طور که نماز نخواندن بی‌احترامی به خدا است، دیرخواندن نماز هم کمی بی‌احترامی به خدا است.

درک عظمت خدا؛ لازمۀ اطاعت از او

اگر روح خودمان را با عبادت و ذکر پروردگار تغذیه کنیم زندگیمان سرشار از نشاط، شادی و انرژی می‌شود و با حداقل نعمات و مواهب نیز شیرین خواهد شد. ما آدم‌ها نیاز اصلی‌مان به خود خداوند است، نه اینکه نیاز اصلی ما به نعماتی باشد که می‌خواهیم از او بگیریم.

ـ حاج آقا من هر کاری می‌کنم نمی‌توانم گناه را ترک کنم، چکار کنم؟! ـ به خاطر خدا گناه را ترک کن. ـ به خاطر خدا هم نمی‌توانم ترک کنم. ـ معلوم می‌شود که از خدا زیاد حساب نمی‌بری. معلوم می‌شود که خدا پیش تو عظمت و ابهتی ندارد که این عظمت باعث شود از دستور خدا اطاعت کنی.

یعنی اول باید سعی کنی سرِ نماز به غیر خدا فکر نکنی، تا کم‌کم بتوانی به خدا فکر کنی.

قدم اول برای اینکه از خداوند اطاعت و فرمان‌بری داشته باشیم این است که عظمت خداوند در دل ما جای بگیرد. حالا چکار کنیم که عظمت خداوند در قلب ما بنشیند؟ راهش «رعایت ادب در مقابل خداوند» است و اولین جایی که باید ادب را در مقابل خداوند رعایت کنیم سر نماز است. در واقع نماز رعایت ادب در پیشگاه پروردگار عالم است

مؤمن گاهی دچار هوس گناه می‌شود، دچار وسوسه‌های شیطان می‌شود، مؤمن گاهی دچار خطا می‌شود. اما اگر دیدی خطاکاری‌هایت دارد تو را از گردونه خارج می‌کند، وضع معنویت دارد بد می‌شود، به حدی که دیگر با خدا ارتباط نداری، اولین کاری که باید بکنی این است که نمازت را درست کنی. به خودت بگو: «معلوم است که من دارم بد نماز می‌خوانم.» حتماً دیده‌اید بعضی‌ها وقتی گرفتار می‌شوند، می‌گویند: «خدایا مگر من چکار کرده‌ام که این‌قدر باید بدبختی بکشم؟!» اگر کسی بخواهد این حرف را درست بگوید، باید بگوید: «خدایا مگر من بد نماز می‌خوانم که این‌قدر گرفتار می‌شوم؟!»

نماز هر کسی متناسب با خود او برایش کار می‌کند. اگر من حب مقام دارم، نماز من، حب مقام مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ مال دارم، حبّ مال مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ شهوت دارم، حبّ شهوت مرا برطرف می‌کند. اگر تکبر دارم، تکبرم را زائل می‌کند. اگر محبت به خدا ندارم، محبت به خدا می‌آورد. نماز هر کسی می‌داند با او چکار کند تا اصلاح شود.

بنا نیست تو از نماز لذت ببری، بناست تو خوب نماز بخوانی تا خدا از نماز تو لذت ببرد و خوشش بیاید. بعد که خوشش آمد، ممکن است انشاءالله با تو رفیق شود و تو را بغل بگیرد و کم‌کم همه چیز درست شود و لذت هم ببری.

نماز در ابتدا سختی دادن به خود است، نه رسیدن به لذت معنوی.

برای مطالعه همه قسمت‌ها لطفا نسخه کامل کتاب را خریداری کنید.

خداوند متعال در سوره معارج، انسان را این‌طور توصیف می‌کند که: «إِنَّ الْانسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً»؛ انسان آن‌قدر ولع دارد که گویا می‌خواهد همۀ عالم را ببلعد، به همه‌چیز گیر می‌دهد، حریص به عالم است. «إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا»؛ وقتی یک بدی و زیانی به او می‌رسد، جزع و فزع می‌کند و ناله می‌زند. «وَ إِذَا مَسَّهُ الخَیرُ مَنُوعًا»؛ وقتی یک خیری به او می‌رسد، بخیل می‌شود و از دیگران منع می‌کند.

از جمله دستورات دین برای فراگیری ادب این است که اگر پسر می‌خواهد با پدر راه برود، نباید زیاد عقب بماند، تا پدر مجبور شود برگردد و بگوید: «پسرم زود باش بیا». پسر نباید در راه رفتن از پدرش جلو بزند تا پدر بگوید: «پسرم کمی آهسته‌تر برو تا به تو برسم. من از نفس افتادم». پسر حتی نباید شانه به شانۀ پدرش راه برود، که یعنی من اندازۀ تو شده‌ام. اگر پسر می‌خواهد با پدر راه برود، باید یک قدم عقب‌تر از پدر او را همراهی کند. و موقع نشستن هم قبل از پدرش ننشیند. این یعنی من معاون تو هستم، یعنی من زیردست تو هستم، یعنی من غلام تو هستم.

نماز قبل از هر چیز، چَشم گفتن به خدا و اطاعت فرمان اوست و این خیلی زیباست. سعی کن با این دید به نماز نگاه کنی؛

امیرالمؤمنین (ع): «الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِی وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِی قَلْبِه؛ مؤمن شادی‌اش در چهره‌اش است و ناراحتی‌اش در قلبش.»(نهج‌البلاغه/حکمت ۳۳۳).