بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

برای اینکه نماز می‌خواهد مثل پادگان به ما یک چیزی را یاد بدهد و آن عظمت و ابهت خداوند است

خواستی صورت به خاکم بنگری؟ بهر مویت در هلاکم بنگری؟ هان! ببین افتاده‌ام از پا برت سوده‌ام سر تا قدم را بر درت من جلوی چه کسی سجده می‌کنم جز تو؟ سر نماز نشان بده که از خدا حساب می‌بری. اینکه کاری ندارد.

از امام صادق (ع) پرسیدند: «چرا زناکار را کافر نمی‌دانید، امّا کسی که نماز را ترک کند، کافر می‌دانید؟» حضرت فرمودند: «زیرا زناکار و شبیه او، این کار را به دلیل شهوتش انجام داده که بر او غلبه کرده است ولی تارک الصلاه نماز را ترک نکرده مگر به خاطر خوار شمردن آن، زیرا شما زنا کاری را نمی‌یابی که سراغ این کار رفته باشد مگر اینکه به خاطر لذتی که در آن وجود داشته سراغ آن رفته است ولی کسی که نماز را ترک می‌کند هیچ لذتی در ترک نماز نمی‌یابد و زمانی که لذت نفی شود، خوار شمردن واقع می‌شود و زمانی که خوار شمردن باشد، کفر هم هست

بهترین معرِّف آن، خود خداوند است که در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکر؛ نماز از فحشاء و باز می‌دارد» بر این اساس، هرچقدر نماز انسان او را از بدی‌ها بازدارد، به همان اندازه، نمازش خوب بوده است.

باید درک کنی که خدا می‌خواهد با نماز حال تو را بگیرد. حال خودت را بده به خدا، بگو قبولت دارم! می‌خواهد بزند؟ بگذار بزند. مگر نماز چقدر سختی دارد؟ مگر به موقع بلندشدن و نمازخواندن چقدر سختی دارد؟ مگر از نماز دزدی نکردن چقدر سختی دارد؟ مگر چقدر سخت است که آدم به اندازۀ کافی برای نماز وقت بگذارد؟ نگو «عجله دارم.» کجا می‌خواهی بروی؟ از خدا بترس!

مثلاً نشسته‌ای غرق بازی، غرق کار یا غرق استراحت شده‌ای که یک دفعه مؤذن اذان می‌گوید و تو باید بلند شوی بروی نماز بخوانی. طبیعتاً حالت گرفته می‌شود، اما عیبی ندارد، همین الان بلند شو برو نماز بخوان تا آدم شوی. کتک نماز را بخور و تلخی آن را تحمل کن تا آدم شوی.

یعنی دل‌های ما انسان‌ها حالت اقبال و ادبار دارد.

نماز در مرحله اول عشق‌بازی با خدا نیست. نماز در ابتدا سختی دادن به خود است، نه رسیدن به لذت معنوی.

اما کسی که از موقعیت پروردگارش ترسید» مربوط به اولیاء خداست. خوف از مقام خدا، فرق می‌کند با اینکه به خاطر گناهانمان از خدا بترسیم. ما فعلاً نه می‌توانیم نماز خائفانه بخوانیم، نه می‌توانیم نماز عاشقانه بخوانیم. ما دلمان برای خدا تنگ نمی‌شود که مانند رسول خدا (ص) بگوییم: «أَرِحْنَا یا بِلَالُ!» یعنی بلال، اذان بگو تا راحت شوم؛ تا جگرم حال بیاید!

«چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟» تا این نماز سرچشمۀ حیات ما باشد و زنده‌دلی و سرزندگی به ما بدهد؟ نمازی که عذاب وجدان ما را در برابر پروردگار عالم بکاهد، امکان بهره‌برداری از بهترین فرصت ارتقاء معنوی را به ما بدهد، زمینۀ بهبود دیگر اعمال ما را فراهم آورد. همان‌طور که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «بدان که تمام اعمالت تابعی از نمازت است (سایر اعمالت به نسبت قبولی نمازت ارزش پیدا می‌کند) پس کسی که نماز خود را ضایع کند، سایر اعمال خود را ضایع‌تر خواهد کرد.»

«بسمه تعالی- استاد تو، علم توست؛ به آنچه می‌دانی، عمل کن، آنچه را که نمی‌دانی، کفایت می‌شوی.

«شما به عمل به آنچه می‌دانید محتاج‌ترید تا به دانستن آنچه که نمی‌دانید.

عبادت، وصل شدن روح به منبع قدرت و حیات است

حالا می‌دانید این کفشدار حرم خدا کیست؟ کفشدار حرم خدا که هنگام نماز مشکلاتمان را به او می‌دهیم، به غیر از خود خداوند متعال چه کسی می‌تواند باشد؟ خدا به ما می‌گوید: «بندۀ من اگر مشکلی داری و اگر گرفتار هستی، لااقل در این چند دقیقه‌ای که سر نماز هستی، مشکل و گرفتاری خودت را به من بسپار، مطمئن باش خرابش نمی‌کنم. اوضاعت بدتر نمی‌شود، نترس!»

اگر احساس کردی این مشکلات خیلی زیاد و طاقت‌فرسا شده است یا این مشکلات نباید این‌قدر تو را اذیت کند، احتمالاً از نمازت کم گذاشته‌ای. نمازت را درست کن؛ ان‌شاءالله مشکلات تو برطرف می‌شود.

همۀ ما استادی به نام نماز داریم؛ نماز استاد رساندن انسان به خداست. نماز زنده است، شعور دارد، متحرک است، فعال است، بصیر است، آگاه است. نماز مثل یک عادت شخصی یا یک مراسم عمومی نیست. نماز یک فعالیت مردۀ بی‌روح نیست، که خاصیتی برای ما نداشته باشد. نماز هر کسی متناسب با خود او برایش کار می‌کند. اگر من حب مقام دارم، نماز من، حب مقام مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ مال دارم، حبّ مال مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ شهوت دارم، حبّ شهوت مرا برطرف می‌کند. اگر تکبر دارم، تکبرم را زائل می‌کند. اگر محبت به خدا ندارم، محبت به خدا می‌آورد. نماز هر کسی می‌داند با او چکار کند تا اصلاح شود.

برای اینکه نماز می‌خواهد مثل پادگان به ما یک چیزی را یاد بدهد و آن عظمت و ابهت خداوند است.

اگر به آنها بگویی چرا در خانواده‌های یهودی، این پدرسالاری وجود دارد و چرا ادب بچه‌ها نسبت به پدران این‌قدر بالاست؟ می‌گویند «ما یهودی‌ها می‌خواهیم دنیا را اداره کنیم. اگر بچه‌های ما بی‌ادب باشند که نمی‌شود!» اما همین‌ها، در فیلم‌ها به بچه‌های ما یاد می‌دهند که «هر چه دلتان می‌خواهد فحش بدهید! جلوی پدر و مادرتان بایستید!» به خانم‌ها هم یاد می‌دهند که جلوی شوهرشان بایستند و بی‌احترامی کنند، به آقایان هم یاد می‌دهند که جلوی بچه‌ها به همسرشان بی‌احترامی کنند. و به این ترتیب، ادب را در خانواده‌ها، از بین می‌برند.

انسان باید بتواند با هوای نفس خود مخالفت کند و ادب، کنترل‌کنندۀ هوای نفس آدمی است.

شد تا قابل ارائه به شکل کتاب باشد. در این بازنویسی تلاش شده تا ضمن حفظ نظم، ساختار و برجستگی‌های بحث، جنبۀ روان و خواندنی بودن