بریده‌هایی از کتاب ستاره‌شناسی به زبان آدمیزاد

کهکشانی هست به نام آندرومدا که دورترین جسمی است که بشر می‌تواند با چشم غیرمسلح ببیند (در شب‌های صاف و تاریک پاییزی). نوری که ما از این کهکشان می‌بینیم ۲/۶ میلیون سال پیش آن کهکشان را ترک کرده است. اگر بنا به دلیلی عجیب‌غریب و فرضی، همین الان کهکشان آندرومدا غیب شود، ما تا ۲/۶ میلیون سال دیگر متوجه نمی‌شویم.

کهکشانی هست به نام آندرومدا که دورترین جسمی است که بشر می‌تواند با چشم غیرمسلح ببیند (در شب‌های صاف و تاریک پاییزی). نوری که ما از این کهکشان می‌بینیم ۲/۶ میلیون سال پیش آن کهکشان را ترک کرده است. اگر بنا به دلیلی عجیب‌غریب و فرضی، همین الان کهکشان آندرومدا غیب شود، ما تا ۲/۶ میلیون سال دیگر متوجه نمی‌شویم.

مهم‌ترین تجربهٔ مشترکِ منجمانِ آماتورِ جهان دشواری‌های کار نیست، بلکه لذتِ دیدنِ حیرت بر چهرهٔ دیگران است و ترویجِ علم.

آلفا، بتا، گاما، دلتا و غیره حروفِ الفبای یونانی هستند و آخرین حرفِ این الفبا، یعنی حرف بیست‌وچهارم، اُمِگا نام دارد. قانونِ نام‌گذاری رسمی ستارگان از این قرار است که درخشان‌ترین ستاره در هر صورت‌فلکی را می‌گویند «آلفا» ی آن صورت‌فلکی و دومین ستارهٔ درخشان را «بِتا» ی آن صورت‌فلکی و سومی را «گاما» الی آخر تا «اُمگا» ی آن صورت‌فلکی.

بعید است زمین یگانه پرورش‌گاهِ هوش در کائنات باشد.

هر بار که به آسمان نگاه کنید، چندصد هزار انسان در چهارگوشهٔ جهان همراه با شما مشغولِ تماشا هستند. حتا اگر به‌جای تماشای خشک‌وخالی، آسمان را رصد کنید باز هم تنها نیستید

اگر گوشی هوشمند دارید، می‌توانید اَپ‌های ویژه‌ای دانلود کنید که نامِ ستارگانِ را به شما نشان می‌دهند. کافی است اپ‌هایی مثل Sky Safari یا Star Walk یا Google Sky Map را دانلود کنید و سپس موبایل را به‌سمت آسمان بگیرید! به همین راحتی.

برای اندروید دانلود کنید. ‫Space Junk Lite: دارندگان گوشی‌ها و تبلت‌های اندروید می‌توانند با این نرم‌افزار رایگان بفهمند که چه ستاره‌ها و سیاره‌ها و صورت‌های فلکی در آسمان شب در مکانی که هستند معلوم است و از موقعیتِ ایستگاه بین‌المللی فضایی و تلسکوپ هابل هم مطلع شوند. البته این اپ نسخه‌ای پولی و حرفه‌ای‌تر هم به نام Space Junk Pro دارد.

تعطیلاتی که با آسمان و ستاره‌ها سپری شود مایهٔ آرامشِ ذهن و لذتِ چشم است.

آسمان‌نما مکانی است مناسب برای علاقه‌مندانِ تازه‌کارِ ستاره‌شناسی. در آسمان‌نماها تصاویری زیبا از آسمان را با پروژکتور روی ساختاری گنبدی‌شکل می‌اندازند و بیننده احساس می‌کند زیرِ آسمانی پرستاره و زیبا نشسته است.

در دنیای منجمان دو نشریه هست مشهور به «دو غول» (راستش غول‌ترین نشریه‌ها هستند): یعنی نشریهٔ اسکای اَند تلسکوپ (Sky & Telescope) و آسترونومی (Astronomy). این دو نشریه از قدیمی‌ترین‌ها و بهترین‌ها هستند.

توصیهٔ خیلی از کارکشته‌های نجومِ آماتوری این است که با دوچشمی شروع کنید و بعد تلسکوپ بگیرید

استارپارتی یا مهمانی‌ِ ستاره‌ای، گردهمایی ستاره‌شناسانِ آماتور است در فضای باز و در طبیعت. ده‌ها و شاید هم صدها ستاره‌شناسِ آماتور یا حرفه‌ای تلسکوپ‌هایشان (برخی دست‌ساز و برخی هم کارخانه‌ای) را زیر بغل می‌زنند و به فضای مهمانی می‌آورند و همهٔ آدم‌ها (منجم و غیرمنجم) نوبتی آسمان را رصد می‌کنند. بعد از هر طرف صدای «اَه عجب چیزی» و «اوه، چقدر قشنگ» به گوش می‌رسد! گاهی هم جوایزی بین هم‌دیگر رد و بدل می‌کنند. اگر در این فاصله هوا خوب نباشد به یک ساختمانی در همان نزدیکی‌ها یا یک چادر بزرگ می‌روند و سخن‌رانی می‌کنند و نمایشِ اسلاید از عکس‌های هم‌دیگر برگزار می‌کنند. گاهی این برنامه‌ها چند شبانه‌روز (گاهی حتا یک هفته) طول می‌کشد

Safari: از کامل‌ترین برنامه‌های شبیه‌ساز آسمان شب برای گوشی‌ها و تبلت‌های مجهز به اندروید است. سه نسخهٔ مبتدی تا پیشرفته از این نرم‌افزار ارایه شده که بهتر است نسخهٔ پیشرفته یا Pro را استفاده کنید. در پایگاه داده‌های این اپ، ۱۵ میلیون ستاره تا قدر ظاهری ۱۵+ و ۷۴ هزار جرم غیرستاره‌ای تا قدر ظاهری ۱۸+ و ۵۵ هزار جرم از اجرام منظومهٔ شمسی وجود دارد. کافی است گوشی یا تبلت مجهز به جی‌پی‌اسِ خود را رو به‌سوی هر ناحیه از آسمان بگیرید تا صورت‌های فلکی و ستاره‌ها و اجرام غیرستاره‌ای آن ناحیه از آسمان را برایتان شناسایی کند

تا به الان، تلسکوپ‌های زمینی حتا یک بوق‌بوقِ تأییدشده با منشأ فرازمینی ثبت نکرده‌اند.

آسمان هم مثل زمین، قطب شمال و جنوب و استوا و حتا یک‌جورهایی طول و عرضِ جغرافیایی دارد. کمابیش درست در نقطهٔ صفرِ قطبِ شمالِ آسمان ستاره‌ای قرار دارد به نام جُدَی یا خیلی ساده: «ستارهٔ قطبی».

تلسکوپ وسیلهٔ بهتری است اگر بخواهید کهکشان‌ها را درست‌وحسابی ببینید.

روز جهانی نجوم در هر سال برابر است با یکی از روزهای آخر هفته بین ۱۵ مه تا ۱۵ آوریل که ماه در حالت تربیع اول است. این روز را «اتحادیهٔ نجوم» (Astronomical League) هر سال انتخاب می‌کند و به نمایندگانش در کشورهای مختلف اعلام می‌کند. هفتهٔ پیش از آن را نیز هفتهٔ نجوم می‌نامند. در بیش‌تر نقاطِ جهان یک روزِ شنبه یا یک‌شنبه در این هفته را روز جهانی نجوم در نظر می‌گیرند و در ایران جمعهٔ آن هفته که برای ما در ایران روز تعطیل به حساب می‌آید.

آسمان‌نمای سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در خیابان معلم در تهران که یکی از قدیمی‌ترین‌ها نیز هست و به‌جز روزهای تعطیل باز است. برای بازدیدهای گروهی باید با شمارهٔ ۸۸۴۰۵۱۷۴ و برای بازدیدهای فردی یا جمع‌های کوچک با شمارهٔ ۸۴۰۵۱۷۴ تماس بگیرید.

رصدخانهٔ خواجه نصیرالدین طوسی (متعلق به دانشگاه تبریز، در کوه‌های سهند)،