بریده‌هایی از کتاب رحمت واسعه

اهم آداب زیارت این است که بدانیم بین حیات و ممات معصومین (ص) هیچ فرقی نیست.

خیال می‌کنم انسان اگر هر یک از مشاهد مشرفه را طواف کند، همۀ مشاهد را در همه‌جا زیارت کرده است و برای او مفید است. آن‌ها أَحْیاءٌ عِندَ رَبِهِمْ یُرْزَقُونَ (زنده‌اند و نزد خدا روزی داده می‌شوند) هستند و با دیگران قابل قیاس نیستند. هرجا هستیم، می‌توانیم به هرکدام از آن‌ها متوسل شویم. در زیارت حضرت سیدالشهدا (ع) بر همۀ ائمه، بلکه انبیا (ص) سلام شده است: آدم و نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمد صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین.

مگر [رضاخان] در ایران رشوه نخورد؟ مگر ایران را به او ندادند به شرط اینکه نوکرشان باشد؟ مگر ترکیه را به مصطفی‌کمال ندادند به شرط اینکه نوکر باشد و مستعمرات را بدهد به کفار؟ مگر به آن یکی در حجاز رشوه ندادند که حجاز را به تو می‌دهیم و آن‌ها را می‌بریم بیرون، [در عوض] هرچه می‌خواهیم گوش کن؟ کار ما همین است. آیا آن‌ها از جهنم آمده بودند ما از بهشت؟ بابا، ما هم از خودمان باید بترسیم. حالا الحمدلله پیش نیامده چنین قضیه‌ای که به ما بگویند یک چیزی که در خواب هم نمی‌بینی، به تو می‌دهیم. البته بعد هم بلدند چطوری از دست ما به چند برابر پس بگیرند. بالأخره، ممکن نیست بدون اصلاح نفس کاری پیش بُرد. [ممکن نیست بدون اصلاح نفس] ما برای جامعه کاری بکنیم. همان رفیق نیمه‌راه خواهیم بود. در وقت وقتش خداحافظی می‌کنیم باهم. حالا چه کار باید بکنیم؟ همان کاری که گفتیم: از اصلاح نمی‌شود دست برداشت.

مگر [رضاخان] در ایران رشوه نخورد؟ مگر ایران را به او ندادند به شرط اینکه نوکرشان باشد؟ مگر ترکیه را به مصطفی‌کمال ندادند به شرط اینکه نوکر باشد و مستعمرات را بدهد به کفار؟ مگر به آن یکی در حجاز رشوه ندادند که حجاز را به تو می‌دهیم و آن‌ها را می‌بریم بیرون، [در عوض] هرچه می‌خواهیم گوش کن؟ کار ما همین است. آیا آن‌ها از جهنم آمده بودند ما از بهشت؟ بابا، ما هم از خودمان باید بترسیم. حالا الحمدلله پیش نیامده چنین قضیه‌ای که به ما بگویند یک چیزی که در خواب هم نمی‌بینی، به تو می‌دهیم. البته بعد هم بلدند چطوری از دست ما به چند برابر پس بگیرند. بالأخره، ممکن نیست بدون اصلاح نفس کاری پیش بُرد. [ممکن نیست بدون اصلاح نفس] ما برای جامعه کاری بکنیم. همان رفیق نیمه‌راه خواهیم بود. در وقت وقتش خداحافظی می‌کنیم باهم. حالا چه کار باید بکنیم؟ همان کاری که گفتیم: از اصلاح نمی‌شود دست برداشت.

معتقد بود که گریه، تنها یک اتفاق فیزیکی نیست، رابطۀ انسان با عالم بالاست و اشک نشانۀ این ارتباط است. اگر اشکی آمد، علامت این است که به تو اذن داده‌اند.

قطعاً کافر مُحِب و غیرمُحِب علی و اهل‌بیت (ص) در عذاب با هم فرق دارند

علی (ع) (امام‌سجاد (ع)) پاسخ را مطابق پرسش می‌داد و در دستش تسبیح کوچکی بود که آن را می‌چرخاند و سخن می‌گفت. یزید _ که بر او باد هر چه مستحق آن است _ گفت: من با تو سخن می‌گویم و تو پاسخم می‌دهی و تسبیحی در دستت می‌چرخانی؟! چگونه این کار جایز است؟! او فرمود: پدرم از جدم (ص) برایم فرمود که هرگاه نماز صبح را می‌خواند و نافله به جا می‌آورد، با کسی سخن نمی‌گفت تا تسبیح را برمی‌داشت و می‌فرمود: بار خدایا، من صبح کردم و تو را تسبیح و ثنا و تهلیل و تکبیر و تمجید می‌گویم به عدد آنچه که تسبیحم را می‌چرخانم. و تسبیح را در دستش می‌چرخاند و هرچه می‌خواست، سخن می‌گفت، بدون آنکه با تسبیح ذکر بگوید و می‌فرمود: همین برایش [ذکر] حساب می‌شود و حرزی است تا وقتی که به بستر خود رود. و هنگامی که به بستر می‌رفت، مانند همین کلام را می‌گفت و تسبیح را زیر سر خود می‌گذاشت، پس برایش از این وقت تا وقت بعدی [ذکر] حساب می‌شد. من هم به پیروی از جدم (ص) این کار را کردم»؛ دعوات راوندی، ص ۶۲ و نیز نک: بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۲۰۰؛ ج ۹۸، ص ۱۳۶.

ما چه خواهیم کرد؟ آیا ممکن است ما ائمۀ اطهار (ص) را با «هَلْ مِنْ مَزِیدٍ» و با مزایده بفروشیم، نه به قیمت کم [که ممکن است نفروشیم]؟! چنان‌که عمر سعد ملعون هم مجانی نفروخت؛ بلکه هرچه کرد از مُلک ری دست بردارد، دید نمی‌تواند. و شمر هم که از ابن‌سعد خبیث‌تر بود، بدون هیچ انفاذ حکمی فروخت و اقدام به قتل آن حضرت کرد و نگذاشت ابن‌زیاد ملعون با امام‌حسین (ع) کنار بیاید و صلح کند.

بخشش شاهانه بعد از شهادت حضرت حسین‌بن‌علی (ع)، حضرت‌زینب (س) در اسارت، آن‌چنان مردانه خطبه می‌خواند که گویی در تخت سلطنت قرار دارد. امام‌سجاد (ع) در حال اسارت و درحالی‌که غُل جامعه به گردن داشت، به سائل، شاهانه کمک می‌کند. ما چنین بزرگانی داریم که همه چیز ما از آن‌هاست، ولی گویا آن‌ها را نداریم!

یکی از نعمت‌های بزرگی که خدا به ما داده است، همین حرم حضرت‌رضا (ع) در ایران است. زیارت حرم امام رضا (ع) نعمت بزرگی است که در اختیار ایرانی‌هاست. عظمتش را خدا می‌داند

معتقد بود که در هنگام زیارت باید احترام حرم را نگاه داشت و ادب را رعایت کرد و نباید مزاحم حضور و ارتباط قلبی افراد شد. خیلی بر این نکته اصرار می‌کرد که در حرم‌ها باید سکوت را رعایت کرد. با کار برخی زوّار که به بهانۀ صلوات، سکوت حرم را به هم می‌زدند، موافق نبود.

از بی‌اعتنایی برخی مردم به ایشان خرسند نبود و می‌فرمود: اهل تهران جفا کرده‌اند اگر هفته‌ای یک مرتبه به زیارت حضرت‌عبدالعظیم (ع) نروند.

می‌گویند: مرحوم دربندی با آن فضلش در بالاسر حرم سیدالشهدا (ع)، داد می‌زد: «یا حسین، به حق مادرت زهرا (س) شمر را شفاعت نکن!». سه دفعه بلند این را می‌گفت. به او می‌گفتند: آیا شفاعت شمر ممکن است؟ می‌گفت: «چرا ممکن نیست؟! چرا محال است؟! مظهر رحمت واسعۀ خدا هستند. ما چه می‌دانیم؟ ما قسمش می‌دهیم که این کار را نکند».

انسان هر راهی را بدون تقید و پایبندی به قرآن و سنت برود، روزبه‌روز تنزل می‌کند و تاریخ، ازجمله قضایای سقیفه و پیامدهای آن، مانند واقعۀ طَف، هر روز تکرار می‌شود؛ زیرا هر روز حقی غصب یا احقاق می‌شود و همیشه حق و باطل مثل حسین (ع) و یزید وجود دارد و کار مردم هم یا جنگ در کنار یزید یا در رکاب امام‌حسین (ع) است. بنابراین، انسان باید هر روز موضع خود را مشخص کند که آیا اهل حق است یا باطل و پیرو آن.

در روایات ما هست: هر کسی، چه مؤمن باشد و چه کافر باشد، وقتی که از این دنیا رفت، می‌گوید: ای‌کاش زودتر آمده بودم. این همه دعاها برای طول عمر می‌کند، [ولی] بعد از اینکه وفات کرد، می‌گوید: ای‌کاش زودتر آمده بودم. مؤمن مقاماتش را می‌بیند. کافر می‌گوید: اگر عمرم کمتر بود، به‌اندازۀ آن کمبود عمرم، عذابم کمتر و خفیف‌تر بود.

میرزای قمی (ره)‌ می‌فرموده است: «اگر برای نمازهایی که می‌خوانیم، خدا ما را عقاب نکند، خیلی باید شاکر باشیم». عبادات شروط زیادی دارد که معلوم نیست بتوانیم آن‌ها را رعایت کنیم و از عهدۀ آن‌ها برآییم؛ اما دوستی و دشمنی شرطی ندارد و دوست خدا و دوستِ دوستِ خدا شدن به اندک چیزی حاصل می‌شود و آسان است.

اهل تهران جفا کرده‌اند اگر هفته‌ای یک مرتبه به زیارت حضرت‌عبدالعظیم (ع) نروند.

«رُوِی أَنَّ الْحُسَینَ (ع) اشْتَرَی النَّوَاحِی الَّتِی فِیهَا قَبْرُهُ مِنْ أَهْلِ نَینَوَی وَ الْغَاضِرِیةِ بِسِتِّینَ أَلْفِ دِرْهَمٍ وَ تَصَدَّقَ بِهَا عَلَیهِمْ وَ شَرَطَ أَنْ یرْشِدُوا إِلَی قَبْرِهِ وَ یضَیفُوا مَنْ زَارَهُ ثَلَاثَةَ أَیامٍ؛ روایت شده است که امام‌حسین (ع) زمین‌هایی را که قبرش در آن است به شصت‌هزار درهم از اهالی نینوا و غاضریه خرید و آن را به آن‌ها بخشید و شرط کرد که [زوار را] به قبرش راهنمایی کنند و هرکس را که به زیارتش آمد، سه روز مهمان نمایند»؛ مستدرک‌الوسائل، ج ۱۰، ص ۳۲۱.

مودّت و محبت اهل‌بیت (ص) حتی برای کافر نافع است. در بالای ایوان طلای حضرت امیر (ع) نوشته شده است: «قالَ رَسُولُ اللهِ (ص): لَوِ اجْتَمَعَ النَّاسُ عَلَی حُبِّ عَلِی بن أَبِی طَالِبٍ لَمَا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ النَّارَ» (رسول‌خدا (ص) فرمود: «اگر همۀ مردم بر محبت علی (ع) گِرد می‌آمدند، هرگز خداوند آتش جهنم را نمی‌آفرید.») و نیز در روایتی به نقل از امیرمؤمنان (ع) آمده است: «فَاسْتَزَدْتُهُ فَزادَ لِی مُحِبی الْمُحِبینَ» (خواستم که زیاده کند، دوستانِ دوستان علی (ع) را نیز بر آن افزود).

قضیۀ خود حضرت سیدالشهدا (ع) شهادت بر این مطلب است. قباله است که «جُعِلَ الشِّفَاءُ فِی تُرْبَتِهِ و [إجَابَةُ] الدُعَاءُ تَحْتَ قُبَّتِهِ، و الإمَامَةُ فِی ذُرِّیَّتِهِ» ([به ازای قبول شهادت] شفا در تربتش و استجابت دعا در زیر قبه‌اش و امامت در نسلش قرار داده شد)