بریده‌هایی از کتاب رحمت واسعه

فردای قیامت که هیچ چیز از انسان نمی‌خرند، اشک بر سیدالشهدا (ع) را مثل دانۀ درّی برایش نقد می‌کنند.

بالأخره، مقصود اینکه اطلاع بر حال بالاترها [خیلی مفید است]. «انْظُرْ إِلَی مَنْ هُوَ دُونَک وَ لَا تَنْظُرْ إِلَی مَنْ هُوَ فَوْقَک» (به پایین‌تر از خود نظر کن و به بالاتر از خود نگاه مکن) در امور مادیه و دنیویه است، اما در امور آخرتی، برعکس است. آدم باید به سلمان، مقداد و به همین زیدبن‌علی‌بن‌الحسین (ص) و اصحاب حضرت سیدالشهدا (ع) و همچنین به اصحاب ثابت از اهل بدر نگاه بکند. آدم در امور دینیه باید به بالاتر و در امور دنیویه باید به پایین‌ترها نگاه کند. پایین‌ترها را که می‌بیند، متسلی می‌شود [و آرامش می‌یابد] و می‌گوید: بابا، شاید این‌ها خیلی پیش خدا از ما مقرب‌ترند، ولی در امور مادی این‌طور بودند.

بلندکردن صدای بلندگوهای مساجد و روضه‌خوانی‌ها اگر به‌اندازه‌ای باشد که هرکس بخواهد بخوابد، بتواند بخوابد، اشکال ندارد. در غیر این صورت، یعنی اگر بلندکردن صدای بلندگو به‌اندازه‌ای باشد که هرکس خواست بخوابد، نتواند بخوابد، خلاف سیرۀ متشرعه است؛ زیرا ممکن است در اطراف مسجد یا تکیه، افراد مبتلا به مرض قلبی باشند یا شخصی غیرمریض در اطراف باشد که بخواهد فردای آن روز سر کار برود و نتواند بخوابد. آیا مزاحمت او که می‌خواهد روزی عایلۀ خود را تأمین کند، اشکال ندارد؟! اگر انسان مسلمان بخواهد متمدن به تمدن اسلام باشد و دیگران را به حقایق اسلام دعوت کند یا افراد مسلمان را در اسلام برقرار و ثابت نگاه دارد که به بلاد مختلفۀ کفر فرار نکنند، باید کاملاً حقوق و حدود اسلامی را بشناسد و به آن‌ها عمل کند. شاید ایجاد این‌گونه مزاحمت‌ها از سوی ما حتی برای فرد غیرمسلمان هم جایز نباشد. با رعایت اخلاقیات و رفتار صحیح اسلامی، افراد غیرمسلمان هم به اسلام و مسلمان‌ها گرایش پیدا می‌کنند.

خلاصه، انسان باید انواع و اقسام مختلف کارهای خیر را استقصا کند و از هر راهی توانست خود را در آن ثبت نام کند، ولو به‌اندازۀ نخود باشد، که روزی به همان یک نخود محتاج می‌شویم.

خدا می‌داند یک صلواتی را که انسان بفرستد و برای میتی هدیه کند چه معنویتی، چه صورتی، چه واقعیتی برای همین یک صلوات است. باید به کمی و زیادی متوجه نباشد، [بلکه] به کیفیت اینها متوجه باشد. اگر برای خدا کسی انفاق کرد، ولو یک پول باشد، و [اگر] برای خدا انفاق نکرد، هزارها طلا و نقره باشد. اینها فانیات هستند و آنها باقیات هستند.

هرگاه از قم به مشهد مشرف می‌شد و همچنین در راه بازگشت از مشهد به قم، در تهران توقفی می‌کرد و به زیارت حرم حضرت عبدالعظیم (ع) می‌رفت. گاهی پیش می‌آمد که نیمه‌شب به حرم می‌رسید و درهای حرم بسته بود. اثاث را پشت در حرم می‌گذاشتند یا اتاقی می‌گرفتند و در آنجا منتظر می‌ماندند تا در حرم باز شود. می‌فرمود: «به هر نحوی هست، نباید محروم بشویم».

خدا می‌داند یک صلواتی را که انسان بفرستد و برای میتی هدیه کند چه معنویتی، چه صورتی، چه واقعیتی برای همین یک صلوات است. باید به کمی و زیادی متوجه نباشد، [بلکه] به کیفیت اینها متوجه باشد.

اگر چشممان را به نهج‌البلاغه و صحیفه و خطب و بیانات ائمه (ص) دوخته بودیم، کارمان درست بود، علم و محبت و ایمان ما را بالا می‌برد. طبق نقل، کار سلمان (ره)‌ در اثر متابعت و پیروی، از لحاظ علم و دانایی به آنجا رسید که سال‌ها پیش [از واقعۀ کربلا] فرمود: «إِذا أَدْرَکتُمْ سَیدَ شَبابِ أَهْلِ الْجَنة، فَکونُوا أَشَدَّ فَرَحاً بِقِتالِکمْ مَعَهُ» (وقتی سرور جوانان اهل بهشت [امام‌حسین (ع)] را درک کردید، برای جنگ در رکاب او، بیشتر خوش‌حال باشید). و سال‌های سال گذشت تا این مطلب محقق شد.

وقتی تأمّل می‌کنیم، می‌بینیم همۀ قضایای امام‌حسین (ع) در یک روز واقع شد و وقتی مردم کوفه و بصره از قضیۀ قتل آن حضرت (ع) مطلع شدند، ناراحت شدند و از ابتلای آن حضرت و شهادت و اسارت اهل‌بیت (ص) خدا می‌داند که اهل ایمان چقدر ناراحت بودند، به‌حدی که گویا باورشان نمی‌شد. در طول این مدت دل اهل ایمان خون بود. اما ما بیش از هزار سال است که گرفتاریم و حضرت‌حجت گرفتار است و دشمن‌ها نمی‌گذارند بیاید و او را حبس کرده‌اند. آیا حبسی از این بالاتر که نتواند خود را در هیچ آبادی نشان دهد و خود را معرفی کند؟ در این مافوق هزار سال که آن حضرت در زندان است، خدا می‌داند که قلوب اهل ایمان چقدر خون است. آیا شایسته است که حضرت‌غایب در مصائب و گرفتاری شبیه قضیۀ حسین‌بن‌علی (ع)، به این مدت طولانی گرفتار باشد و ما برقصیم و شادی کنیم؟!

نگذاشتند [امام‌حسین (ع)] در مکه بماند. حضرت می‌دانست اگر در مکه می‌ماند، داخل حرم و داخل مسجدالحرام کشته می‌شد. [می‌فرمود:] «اگر من یک باعی دورتر از مسجد یا حرم کشته شوم، برای من اولی است از اینکه در خود حرم یا مسجد کشته شوم».

باید ملتفت باشید! دیگر چاره‌ای نیست، الا اینکه خودتان را به خدا بسپارید و متوسل شوید؛ یک دست شما قرآن و دست دیگر عترت باشد. عترت، معارفش در مثل نهج‌البلاغه است و اعمالش در مثلِ صحیفه سجادیه است و اعمال تکلیفی‌اش در مثل همین رساله‌های عملیه است. از اینها شما را خارج نکنند، بلکه امتیاز ما _ در مسلمین و غیرمسلمین _ همین است که دو اصلی داریم که برای دنیا وآخرتمان نافع است.

تا آخرین روزهای عمرش، هر روز زیارت عاشورا می‌خواند با صد لعن و صد سلام. چنان بهره‌هایی از این زیارت نصیبش شده بود که دیگران را نیز به خواندن و مداومت بر آن دعوت می‌کرد.

آنچه معاویه و یزید بالفعل داشتند، ما بالقوه داریم. خیلی به خود مغرور نشویم. این‌طور نیست که آن‌ها از جهنم آمده باشند و ما از بهشت. به خدا پناه می‌بریم

ما باید اهل محاسبه باشیم، هرچند اهل توبه نباشیم و تدارک نکنیم، خودِ محاسبه مطلوب است. اگر بدانیم فلان روز حسینی و فلان روز یزیدی هستیم، بهتر از این است که اصلاً ندانیم یزیدی هستیم یا حسینی. سرانجام ممکن است روزی به خود بیاییم و بخواهیم تدارک کنیم. باتوجه به عیوب خویش و اصلاح آن‌ها، فرصت رسیدگی به حساب هر روز خود را نداریم، چه رسد به حساب مردم! «أَفْضَلُ الناسِ مَنْ شَغَلَتْهُ مَعایبُهُ عَنْ عُیوبِ الناسِ». به فکر خود باشیم، خود را اصلاح کنیم. اگر به خود نرسیدیم و خود را اصلاح نکردیم، نمی‌توانیم دیگران را اصلاح کنیم.

تاریخ تکرار می‌شود انسان هر راهی را بدون تقید و پایبندی به قرآن و سنت برود، روزبه‌روز تنزل می‌کند و تاریخ، ازجمله قضایای سقیفه و پیامدهای آن، مانند واقعۀ طَف، هر روز تکرار می‌شود؛ زیرا هر روز حقی غصب یا احقاق می‌شود و همیشه حق و باطل مثل حسین (ع) و یزید وجود دارد و کار مردم هم یا جنگ در کنار یزید یا در رکاب امام‌حسین (ع) است. بنابراین، انسان باید هر روز موضع خود را مشخص کند که آیا اهل حق است یا باطل و پیرو آن. آیا نباید عبرت بگیریم؟!

تسبیح حضرت‌سجاد (ع) در زمان اسارتِ اهل‌بیت سیدالشهدا (ص)، یزید دید در دست امام‌سجاد (ع) تسبیحی است که حضرت آن را می‌چرخاند؛ لذا به امام (ع) اعتراض کرد که چرا کار بیهوده انجام می‌دهی؟! امام‌سجاد (ع) فرمود: از پدرم شنیدم که جدم (ص) هر صبح و شام می‌فرمود: «أَللهُم إِنی أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَیتُ أُسَبّحُک وَ أُمَجّدُک و اُحَمِّدُکَ وَ اُهَلِّلُکَ وَ اُکَبِّرُکَ بِعَدَدِ ما أُدِیرُ بِهِ سُبْحَتِی» (خداوندا، صبح و شام کردم درحالی‌که تسبیح و تمجید و ستایش و تهلیل و تکبیر تو را می‌گویم به تعداد گرداندن تسبیحم) و سپس تسبیح خود را می‌گرداند. هرکس این کار را انجام دهد، برای او اجر تسبیح نوشته می‌شود و نیز برای او مایه فَرَج و گشایش است.

[علاوه‌بر] این مجالس عزاداری برای سیدالشهدا (ع)، مناسب است که مجلس عزاداری برای خود حضرت امیر (ع) منعقد کنند. اگر آنجا [حق] غصب نمی‌شد، اینجا هم عاشورا پیدا نمی‌شد.

آیا حاضرید از قرآن و عترت دست بردارید؟! آنها حاضر نیستند از اینها دست برندارید.

آن‌قدر به آدم راست می‌گویند، تا اینکه دروغشان را بفروشند.

«معرفت ائمه (ص) وقتی بالا برود، به معرفت خدا می‌رسد؛ چون این‌ها باب‌اند»