بریده‌هایی از کتاب شناخت اختلالات شخصیتی قبل و بعد از ازدواج

همچنین ممکن است بخواهید ارتباط دوستانه‌ای با او داشته باشید تا به این طریق کمک کنید تا گذشتن از این رابطه برای او آسانتر شود. اما این مسئله به چند موضوع بستگی دارد: اول اینکه شما تا چه حد قادر به تحمل او هستید، دوم آنکه او توانایی حفظ حد و مرز مناسب در این دوستی عادی را دارد و در نهایت آیا او قادر به پذیرش جدایی هست یا نه!

از بین تمام اختلالات شخصیتی مطرح شده در این کتاب، ترک کردن شخصیت دوری گزین دشوارترین آنهاست.

شخصیت دوری گزین از این نظر که اکثراً در رنج و عذاب روحی به سر می‌برد، در میان اختلالات شخصیتی دیگر منحصر به فرد است. به سختی و با زحمت فراوان می‌توان با ترس و اضطراب شدید او زندگی کرد. از آنجا که شخصیت دوری گزین از این عذاب روحی در رنج است، امکان دارد برای کاستن آن انگیزۀ کامل داشته باشد و درصدد کمک گرفتن و تغییر پیدا کردن برآید.

شخصیت دوری گزین نیاز به توجه و محبت بسیار زیادی دارد

شخصیت دوری گزین بنابر دلایلی می‌تواند به راحتی وابستۀ شما شود. اول آنکه، آنها زنجیرۀ حمایتی بسیار محدودی در اطراف خود دارند و همین کافی است تا به افراد کمی که با آنها در ارتباط هستند بیشتر وابسته شوند. دومین دلیل اینکه؛ چون مهارتهای اجتماعی آنها اکثراً به رشد و تکامل کافی نرسیده است برای داشتن یک راهنما و پشتیبان به شدت به افراد معتمد نزدیک که تعداد آنها خیلی کم است، تکیه می‌کنند. سومین دلیل: شخصیت دوری گزین با گذشت زمان به حمایت و مراقبت شما خوگرفته و با آن احساس راحتی می‌کند، از این رو هیچ تلاشی برای بهبود رفتارهای خود انجام نمی‌دهد (و در این رابطه خودخواه‌تر از قبل می‌شود). آنها به داشتن دوستان بسیار کم راضی هستند و تا زمانی که این روابط دوستی را اطمینان بخش بدانند، نیازی نمی‌بینند که برای داشتن روابط جدید خطر کنند.

جذب شدن به سمت چیزی که داشتنش تلاش زیادی را می‌طلبد، جزئی از طبیعت انسانهاست.

شخصیت‌های دوری گزین به راحتی تن به رابطه‌های دوستانه نمی‌دهند و اگر هم راضی به این کار شوند، دائماً به امتحان کردن وفاداری و صداقت دوست خود می‌پردازند. آنها یاد نگرفته‌اند از شکست‌های قبلی خود درس بگیرند و نمی‌توانند باور کنند هیچ‌چیز خاصی که دوست نداشتنی و تنفر برانگیز باشد، در مورد آنها وجود ندارد. در نتیجه مسئلۀ عدم اعتماد در هر رابطۀ جدیدی که برقرار می‌کنند دوباره تکرار می‌شود و اضطرابی که این مشکل با خود به دنبال دارد آنها را در همان ابتدا در هم می‌ریزد.

در آخر باید اضافه کرد در طی دوران متارکه بایستی بسیار پرتحمل ظاهر شوید چرا که همسر شما قادر نیست هیچ همراهی از خود نشان دهد. در واقع به جز بارانی از بدبینی‌ها و سرزنش‌های تلخ و گزنده که بر سر شما خواهد بارید، چیزی از او نخواهید دید و نیز آماده باشید تا با تحقیرها و سرکوب‌های او روبرو شوید.

وقتی زمان رفتن فرا می‌رسد برخلاف سایر اختلالات شخصیتی مطرح شده در این کتاب، شخصیت منفعل- تهاجمی ممکن نیست برای شما خطرناک بوده و یا رفتاری تهدید کننده از خود بروز دهد

برای شخصیت منفعل- تهاجمی هیچ چیز بهتر از این نیست که شما را وارد دنیای فکری خود کند و شما را وادار تا مثل او افراد صاحب قدرت را بی‌رحم و خطرناک ببینید.

شخصیت‌های منفعل- تهاجمی در رابطه برقرار کردن با دیگران زیرک و حیله‌گر ظاهر می‌شوند. این اشخاص عادت دارند به گونه‌ای نامحسوس افراد و موقعیت‌ها را بازی دهند تا نیازهای خود را برآورده سازند. از این رو آنچه در ابتدا صرفاً شوخی یا مزاحی طعنه‌آمیز به نظر می‌رسد با گذر زمان ماهیت منفعل- تهاجمی خود را آشکار می‌سازد.

این شخصیت‌ها منفی باف، اهل نیش و کنایه‌زدن، تلخ و گزنده و بدخلق می‌باشند (مخصوصاً در خشنود و راضی نگه‌داشتن دیگران!). خیلی زود به این احساس خواهیم رسید که ناچیز و حقیر شمرده شده‌ایم و شروع به انتقاد از آنها می‌کنیم، حس تدافعی ما بالا رفته و علاقۀ ما به آنها کم می‌شود.

این فرد تمام خصوصیات زیر را دارد: - به شکلی منفعل و نامحسوس از اجرای خواستۀ شما خودداری می‌کند. - دائماً شکایت می‌کند که نه شما و نه هیچ‌کس دیگری قادر به درک او و دانستن ارزش واقعی او نیستید. - اکثر اوقات کج خلق و آماده به بحث و جدل می‌باشد. - غالباً حالتی عصبی و خشمگین دارد و دیدگاهش به افراد صاحب قدرت انتقادی و منفی است. - هر گونه موفقیت و فرصت مناسب برای پیشرفت شما، نوعی حس آزردگی و حسادت را در او برمی‌انگیزد. - از ناکامی‌های خود در شکایت است و آنها را بزرگ جلوه می‌دهد. - نسبت به اجابت خواسته‌های شما دائماً در دو حالت در نوسان است: پیروی همراه با اکراه و یا خشمگین و سرکش شدن. - همواره با گفته‌ها و کردارش شما را دچار حس ضعف و حقارت می‌کند اما داشتن هر نوع قصد و نیت بدی برای چنین رفتارهایی را انکار می‌کند.

ظاهر با لبخند و صداقت همراه است اما آشکارا هدفی جز به رخ کشیدن ضعف‌های شما ندارد. از این رو وقتی می‌بینید که مقالاتی دربارۀ رژیم غذایی و یا راهکارهایی برای راضی کردن هر چه بهتر همسر خود از نظر جنسی به در یخچال چسبانده و یا با توجه به اینکه می‌داند شما چه قدر حساس هستید در جمع به سن و سال، وزن و یا تحصیلات شما اشاره می‌کند، برداشت شما مبنی بر اینکه رفتارهای او همه بیانگر منفعل- تهاجمی بودن اوست کاملاً درست و منطقی می‌باشد.

متذکر می‌شوید که این رفتارها چه احساس بدی را در شما بوجود می‌آورد، انتظار داشته باشید که او نگاه متعجبی به خود گرفته و با ندامتی ساختگی چنین جملاتی را بیان کند؛ «آه خدای من، اصلاً فکر نمی‌کردم این طوری برداشت کنی. فراموش کرده بودم تو راجع به این قضیه چه قدر حساسی. من به هیچ وجه منظور بدی نداشتم، فقط تصور می‌کردم می‌تونم کمکی کرده باشم»

از آنجا که قادر به بروز مستقیم این احساسات نیست در نتیجه دائماً به مخالفت، کارشکنی و صدمه وارد کردن می‌پردازد. رابطۀ عاشقانه با شخصیت منفعل- تهاجمی شما را دائماً با حس سردرگمی و خشم درگیر می‌سازد.

به طور خلاصه می‌توان گفت شخصیت تضعیف‌گر نسبت به شما و رابطۀ مشترکتان به صورت ضد و نقیض و با دو فکر و احساس متضاد رفتار می‌کند. از یک سو جذب شما شده و احیاناً تا حدی خود را متعهد می‌کند و همزمان احساس می‌کند کنار گذاشته شده، با بی‌عدالتی با او رفتار می‌شود و کسی قدرش را نمی‌داند

شاید دشوارترین مسئله‌ای که در رابطه با این شخصیت با آن روبرو خواهید بود این است که او هیچ‌گاه در مورد احساسی که دارد با شما صادق و بی‌پرده نیست. تمام لبخندها، سرتکان دادن‌های حاکی از رضایت و موافقت‌های او فقط در ظاهر خوشایند ظاهر می‌شوند. اما او در درون شما را مانند والد یا همان شخص صاحب قدرت بی‌منطقی می‌داند که باید با او به ستیزه‌جویی و مخالفت پرداخت. چنین شخصی از ناکامی شما شادی پنهانی را حس می‌کند و نیز هر گونه شکستی در اجرای برنامه‌ها و نقشه‌های زندگی‌تان تا حدودی برایش خوشایند است.

دوست داشتن شخصیت تضعیف‌گر اغلب اوقات درست مانند دوست داشتن کودکی سرکش و ستیزه جوست. ممکن است به زندگی کردن ادامه دهید اما همواره حس دلزدگی و خستگی از بدبینی و نیش و کنایه‌های او با شما خواهد بود. مخصوصاً اگر تمام اینها متوجه افراد با نفوذ باشد و نیز خود شما اگر بخواهید قانون یا محدودیتی برای او وضع کرده و یا هر نوع خواسته‌ای از او داشته باشید با این رفتارهای او روبرو خواهید شد. به عنوان مثال اگر انجام یک کار بانکی را به او بسپارید خواستۀ شما را با عبارت «باشه، حتماً» آن هم با لحنی شاد استقبال می‌کند اما به دنبال آن بی‌درنگ مدتی سکوت حاکی از قهر و نارضایتی را نشان می‌دهد و در ادامه آن کار را به شکلی ناامید کننده و پراشتباه انجام می‌دهد. و یا اگر از او بخواهید در کارهای خانه به شما کمک کند خواستۀ شما تبدیل به میدان جنگی خاموش می‌شود: در ابتدا شور و اشتیاق و در ادامه نیش و کنایه!!! نتیجۀ نهایی مطرح کردن این خواسته آن است که احساس می‌کنید حتی برای کمک خواستن از او مجازات شده‌اید و متقاعد می‌شوید بهتر است در آینده خودتان آن کار را انجام دهید. ممکن است در توجیه کم کاریهایش اظهاراتی از او بشنوید مبنی بر اینکه در مطرح کردن خواستۀ خود شفاف‌سازی لازم را نداشته و یا به موقع انجام دادن آن کار امری محال است.

زیرکی، پنهان کاری شخصیت منفعل- تهاجمی در واقع همان عوامل انتقادی، تضعیف کننده و بدخواهانه را تشکیل می‌دهند که سبب می‌شوند او در رابطۀ عاطفی با شما تبدیل به موجودی خطرناک شده که از لحاظ روحی- احساسی به شما صدمه می‌زند و تلخ و گزنده رفتار می‌کند و نیز زندگی با او را برای شما غیرقابل تحمل می‌سازد.