بریده‌هایی از کتاب ‌‫آموزش دستشویی رفتن به کودکان

به ساعت نگاه نکنید. علت یادآوری این است که کودک احساس کند اغلب اوقات موفق بوده نه اینکه مانع اتفاقات ناگواری مانند خیس کردن کودک شود. اگر لازم است او را به رفتن مجبور کنید یا اگر او در مقابل صدای زنگ مقاومت می‌کند، بهتر است بگذارید با زمانبندی خودش به دستشویی برود. حتی اگر معنای آن خیس کردن بیشتر باشد.

وقتی پوشک را از کودک گرفتید همچنان لازم است در فواصل زمانی منظمی به او یادآوری کنید روی لگن بنشیند. بعضی از بچه‌ها خودشانسر موقع به دستشویی می‌روند اما بد نیست والدین تقریبا هر دو ساعت با ملایمت این امر را یادآوری کنند. می‌توانید برای زمان مقرر ساعت کوک کنید یا زنگی را به صدا درآورید تا به جای شما صدای زنگ کودک را برای دستشویی رفتن آگاه کند.

اگر کودک شما به طور منظم چند بار در روز روی لگن می‌نشیند و وقتی در خانه است بیشتر اوقات ادرار و مدفوعش را در لگن می‌ریزد، دیگر وقت آن شده که هنگام بیداری به جای پوشک، شورت بپوشد.

گر بلافاصله بعد از بیرون آمدن از دستشویی کودکتان خودش را خیس کرد تعجب نکنید. اگر او را مجبور کنید بیشتر بنشیند به جای آنکه کارش را انجام دهد آن را بیشتر نگه می‌دارد. عصبانی شدن از اینکه کودک کارش را دیرتر انجام می‌دهد کمکی به شما نمی‌کند. اگر او احساس کند شما سعی می‌کنید مسئول بدن او باشید پیشرفت او را با شکست مواجه کرده‌اید. بیشتر کودکان دوساله در برابر این فشار مقاومت می‌کنند. به جای اوقات تلخی و یا اظهار ناامیدی، پوشک او را عوض کنید و به او بگویید که روزی می‌تواند با کمک خودش از لگن به جای پوشک استفاده کند.

این مرحله تمرین را آن‌قدر ادامه دهید تا کودکتان چند بار در روز در لگن ادرار یا مدفوع کند. شما می‌توانید با پوشاندن لباسهای ساده به کودک و شلوارهایی که پایین کشیدن آنها راحت است به او کمک کنید

وقتی یک‌بار کودکتان با موفقیت از لگن استفاده کرد، احتمالاً فکر می‌کنید که او از این پس دیگر از آن استفاده می‌کند. ممکن است این اتفاق بیافتد ولی این احتمال هم وجود دارد که این کار را نکند. اگر او همکاری می‌کند می‌توانید تعداد دفعات دستشویی بردن او را در روز افزایش دهید. اگر خانه‌دار هستید می‌توانید هر دو، سه ساعت او را به دستشویی ببرید. زمان هر بار نشستن روی لگن را کوتاه نگه دارید. اگر کودک می‌خواهد بیش از ۳ دقیقه بنشیند لزومی ندارد او را بلند کنید، اما با ادامه کتاب خواندن یا صحبت کردن او را به نشستن بیشتر تشویق نکنید. حتی اگر احساس می‌کنید کودکتان ۵ دقیقه بعد از بلند شدن خودش را خیس می‌کند سعی نکنید او را به نشستن بیشتر مجبور کنید. ممکن است او از احساس دفع آگاه نباشد که بتواند به روی لگن بازگردد. ممکن است او منتظر است تا شما دوباره پوشک او را ببندید تا کارش را در آن انجام دهد. بنابراین اگر بلافاصله بعد از بیرون آمدن از دستشویی کودکتان خودش را خیس کرد تعجب نکنید.

بعد از اینکه کودک شما موفق شد، به او بگویید به داخل لگن نگاه کند و ببیند چه چیزی داخل آن است. البته گاهی پیش می‌آید که چیزی داخل لگن نیست. در چنین مواردی به او بگویید، «شاید دفعه بعد چیزی برای دیدن باشد». اگر چیزی داخل لگن بود به او بگویید مرحله بعد باید محتویات لگن را داخل توالت بریزیم. به او یادآوری کنید که شما هم پس از اتمام کار سیفون توالت را می‌کشید. می‌توانید از او بپرسید اگر دلش می‌خواهد می‌تواند نگاه کند و یا خودش سیفون را بکشد. بعضی از بچه‌ها سیفون کشیدن را دوست دارند، حال آنکه بعضی دیگر دچاراضطراب می‌شوند. اگر کودک شما از سیفون کشیدن ناراحت می‌شود از این مرحله عبور کنید تا کودک از دستشویی بیرون برود و خودتان این کار را انجام دهید.

در این روند، شاید بلافاصله و یا چند هفته بعد، موقعی پیش بیاید که کودک ادرار یا مدفوعش را داخل لگن انجام دهد. این همان لحظه‌ای است که منتظر آن بودید. پاسخ به این اتفاق به صورت «شگفت‌انگیزترین دستاورد کودک» می‌تواند باعث گمراهی شود. بسیاری از والدین آن‌قدر هیجان‌زده می‌شوند که کودک را با تحسین حمام می‌کنند. این واکنش در بعضی از کودکان باعث خوشحالی می‌شود و آنها را ترغیب می‌کند برای موفقیت بیشتری تلاش کنند. هرچند گاهی هم تحسین بیش از حد می‌تواند موجب دست‌پاچه شدن کودک شود. نباید هیجان خودتان از این پیشرفت بیش از انگیزه‌ای باشد که کودک را تهییج می‌کند.

بعضی از والدین زمانهایی را برای نشستن کودک روی لگن انتخاب می‌کنند که می‌دانند معمولاً کودک در آن زمانها ادرار یا مدفوع می‌کند. با این کار آنها شانس موفق شدن کودک را افزایش می‌دهند. اگر کودک بعد از خواب هنوز خشک بود، شانس اینکه به زودی ادرار یا مدفوع داشته باشد زیاد است. بعد از یک وعده غذایی، احساس پری شکم در کودکواکنش طبیعی دفع را برمی‌انگیزد. وقتی کودک شما روی لگن نشسته است نزدیک او بمانید و با او صحبت کنید یا یک داستان کوتاه برایش بخوانید. به یاد داشته باشید که مدت زمان نشستن باید کوتاه باشد و از دو تا سه دقیقه بیشتر نشود و اگر کودک نمی‌خواهد روی صندلی بنشیند او را مجبور به این کار نکنید.

وقتی می‌خواهید کودکتان برود و روی صندلی لگن‌دار بنشیند، از او نپرسید، «دوست داری از لگن استفاده کنی؟» یک کودک دوساله اغلب همه سؤالات را با «نه»! جواب می‌دهد، به جای آن بگویید، «بیا برویم از لگن استفاده کنیم» یا «الان وقت خوبی است که روی لگن بنشینی تا برایت داستان بخوانم». اگر کودکتان همچنان بی‌میل است، درخواست خود را ملایم‌تر بگویید یا برای چند هفته آموزش را متوقف کنید

الگوی زمان منظم برای نشستن روی لگن را دنبال کنید اما به کودک فشار نیاورید. اگر کودک اغلب اوقات دوست ندارد روی لگن بنشیند، یک تا دو هفته به او استراحت دهید و مجددا کار را از سر بگیرید. مراحل نشستن روی لگن را طولانی نکنید. همیشه زمانی را انتخاب کنید که کودک سرگرم کار دیگری نیست. وقتی او را به دستشویی می‌برید و به او کمک می‌کنید که پوشکش را باز کند و نگاه می‌کنید که آیا پوشکش کثیف است یا نه به او بگویید، «روزی می‌رسد که می‌توانی به جای پوشک توی لگن جیش کنی».

اگر می‌بینید کودکتان علاقه‌مند است می‌توانید او را در زمانهای منظمی روی صندلی لگن‌دار بنشانید. زمانهایی چون بعد از غذا، میانه صبح، بعد از بیدار شدن از خواب و قبل یا بعد از حمام مناسب هستند. هر زمانی را که انتخاب می‌کنید، کودک برای نشستن روی لگن باید احساس راحتی داشته باشد. نباید برای او این زمان را به هیجان‌انگیزترینو پراهمیت‌ترین وقت روز مبدل کنید.

اگر می‌بینید کودکتان علاقه‌مند است می‌توانید او را در زمانهای منظمی روی صندلی لگن‌دار بنشانید. زمانهایی چون بعد از غذا، میانه صبح، بعد از بیدار شدن از خواب و قبل یا بعد از حمام مناسب هستند. هر زمانی را که انتخاب می‌کنید، کودک برای نشستن روی لگن باید احساس راحتی داشته باشد. نباید برای او این زمان را به هیجان‌انگیزترینو پراهمیت‌ترین وقت روز مبدل کنید.

وقتی کودک شما در روز با خوشحالی چند دقیقه‌ای روی لگن می‌نشیند، می‌توانید فرصت تمرین بیشتر را به وی بدهید

در حالی که برای کودک خود داستان یا شعر می‌خوانید یا با او صحبت می‌کنید از او بخواهید چند دقیقه روی صندلی بنشیند. به او بگویید در حال تمرین نشستن روی لگن است و وقتی می‌خواهد «جیش» کند می‌تواند از آن استفاده کند. اگر دوست ندارد بنشیند وی را مجبور نکنید. اگر کودک در مقابل نشستن مقاومت کند و پدر یا مادر به او اصرار کنند، کشمکشی به وجود می‌آید که می‌تواند کل روند آموزش را به تأخیر بیاندازد. این تمرین را برای چند روز تا یک هفته ادامه دهید.

به کودک خود بگویید، «این لگن توست» و به او اجازه دهید آن را آزمایش کند، جابه‌جا کند و با شما تصمیم بگیرد آن را کجا بگذارد. برای بیشتر کودکان، به‌خصوص دوساله‌ها، بهتر این است که آموزش را همان‌طور که کودک لباس به تن دارد آغاز کنید و او را روی صندلی بنشانید. صندلی لگن‌دار ممکن است در ابتدا سفت و سرد باشد، به همین دلیل با لباس نشستن روی صندلی برای بار اول برای کودک راحت‌تر است. از خرسک یا عروسک مورد علاقه کودک برای آموزش استفاده کنید. می‌توانید عروسک را روی صندلی بنشانید تا کودک چگونگی نشستن روی صندلی را ببیند. والدینی که قوه تخیل قوی دارند می‌توانند درباره اینکه عروسک چقدر از لگن جدید راضی است و یا این خرسک خیلی دوست دارد یک لگن برای خودش داشته باشد صحبت کنند. بیشتر بچه‌ها نشستن عروسک روی لگن را دوست دارند و شما می‌توانید از این تکنیک برای آموزش سایر رفتارهای مربوط به دستشویی رفتن هم استفاده کنید. کودکان با مشاهده مستقیم بیشتر یاد می‌گیرند تا وقتی کهوالدین به آنها بگویند چه کار کنند.

اگر شما و کودکتان برای شروع آماده‌اید هم‌اکنون وقت آن است که یک صندلی لگن‌دار تهیه کنید. اگر از قبل یکی از این صندلیها را دارید ابتدا مطمئن شوید که اندازه آن برای کودک شما مناسب است. مهم است کودک روی صندلی راحت باشد و وقتی روی صندلی نشسته پاهایش به زمین برسد.

آموزش نیازمند این است که کودکتان الگوهای جدیدی را بیاموزد. پس بهتر این است که این آموزشها را در بعضی شرایط خاص مثلاً در ساعات نامناسب یا در حضور افراد دیگر فرا نگیرد. کودکانی که باید در زندگی روزمره، خود را با اتفاقات پیش‌بینی‌نشده زیادی سازگار کنند در یادگیری کارهای جدید با مشکل مواجه می‌شوند. حتی وقتی کودک از نظر رشدی آماده است، راحت‌تر است در شرایطی آموزش ببیند که از مهارتهایی که یاد می‌گیرد حمایت شود. اگر شرایط زندگی شما در حال حاضر غیرقابل پیش‌بینی است، می‌توانید آموزش را به تأخیر بیاندازید تا کودک بزرگ‌تر شود. بد نیست کودک را در آموزش دستشویی رفتن مشارکت دهید. مثلاً می‌توانید بگذارید خودش لوازم مربوط به آموزش (مانند شورت، لگن، کتاب یا فیلم آموزشی) را انتخاب کند.

بعد از اینکه کودک نشان می‌دهد آماده یادگیری دستشویی رفتن است، گام بعدی این است که مطمئن شویم والدین هم آماده‌اند. قبل از شروع، صبر کنید تا جریان زندگی شما حداقل برای سه هفته آینده معمولی و پایدار باشد. در صورتی که خانواده با شرایط نامناسبی چون بیماری، اختلاف بین والدین یا ناراحتی عاطفی مواجه است برای شروع آموزش برنامه‌ریزی نکنید

آموزش دستشویی رفتن به یک کودک تندخو زمان و انرژی بیشتری می‌برد بنابراین باید آرام بود و از جر و بحث بی‌مورد پرهیز کرد