بریده‌هایی از کتاب تخیل فعال

من: از چی می‌ترسی؟ ژاپنی: می‌ترسم دوباره قفل بشم. من: قفل بشی؟! ژاپنی: توی زندگی تو فرصت‌های خیلی کمی برای بروز من وجود دارد. به‌نظر می‌آد وقتی در به روم باز می‌شه، باید خیلی سخت و سریع کار کنم. چون خیلی زود تموم می‌شه و من دوباره قفل می‌شم.

معمولا افسردگی در حال متعادل کردن یک افراط‌کاری است.

بسیاری از کهن‌الگوهایی که کلیت شخصیت انسانی را می‌سازند، جلوه خالص و تمام‌عیار غرایزی مانند شکار، بقا، خشونت و حکومت قلمروی هستند. اگر آن‌ها توسط ارزش‌هایی انسانی از قبیل عشق و مسئولیت اخلاقی محدود شوند، به قدرت‌های فوق‌العاده‌ای تبدیل می‌شوند. اما اگر آن‌ها بدون محدودیت احساسات انسانی بر ما تسلط پیدا کنند، ما را به حیواناتی صِرف، تقلیل می‌دهند.

اخلاقیات اصل اولیه وحدت و یکپارچگی است. افرادی که به‌طور اخلاقی رفتار می‌کنند، آن‌هایی هستند که تلاشی صادقانه برای هماهنگی رفتارشان با ارزش‌های‌شان انجام می‌دهند. اگر رفتار یک شخص بی‌نهایت با شخصیت اصیلش تفاوت دارد، نشانه گسستگی در شخصیتش است.

فقط تو می‌تونی زندگی‌ات‌رو به پیش ببری و نمی‌تونی این نقش رو به هیچ شخص دیگه‌ای واگذار کنی.

یونگ می‌گوید دقیقآ در همان جایی که بیشترین ترس یا درد را احساس می‌کنید، بزرگ‌ترین فرصت شما برای رشد فردی خوابیده است.

یونگ می‌گوید: «شانه‌خالی کردن از مسئولیت اخلاقی، انسان را از تمامیت محروم می‌سازد و گسستگی دردناکی را به زندگی او تحمیل می‌کند.»

یونگ می‌گوید دقیقآ در همان جایی که بیشترین ترس یا درد را احساس می‌کنید، بزرگ‌ترین فرصت شما برای رشد فردی خوابیده است.

روانکاوان پیرو مکتب کارل گوستاو یونگ به کسانی که خواب نمی‌بینند توصیه می‌کنند از تخیل فعال برای ورود به ناخودآگاه خود استفاده کنند.

ورود به ناخودآگاه می‌تواند حلال بسیاری از مسائل روان‌شناختی و سؤالات اساسی باشد که ما در زندگی باید در جستجوی پاسخی برای آن باشیم.

تخیل فعال در اصل، گفت‌وگویی با بخش‌های مختلف وجودتان است که درناخودآگاه زیست می‌کنند. از جهاتی این کار شبیه رؤیا دیدن است؛ با این تفاوت که شما درحین این تجربه، کاملا آگاه و هشیار هستید. درحقیقت همین آگاهی است که به این روش، ویژگی‌ای خاص می‌بخشد. شما به‌جای این‌که به‌سراغ رؤیای‌تان بروید، در زمانی که بیدار هستید وارد تخیل‌تان می‌شوید. شما به تصاویر اجازه می‌دهید از ناخودآگاه خارج شوند و درست مانند زمانی که در خواب هستید، در سطح تخیل به نزد شما بیایند. در تخیل، شما شروع به صحبت با تصاویر و تعامل با آن‌ها می‌کنید. آن‌ها نیز پاسخ می‌دهند. زمانی که درمی‌یابید آن‌ها از دیدگاه کاملا متفاوتی نسبت به دیدگاه شما بحث می‌کنند، شگفت‌زده می‌شوید. آن‌ها چیزهایی به شما می‌گویند که شما هرگز نمی‌دانستید و افکاری را بیان می‌کنند که شما هرگز آگاهانه به آن‌ها فکر نمی‌کنید.

کی‌یرکگارد این اصل را زمانی مطرح کرد که گفت هیچ‌کس نمی‌تواند به دیگری ایمان بدهد. منظور او این بود که هیچ میزان آموزش و هیچ لغتی هرچقدر هم شیرین و حکیمانه باشد نمی‌تواند تجربه‌ای را که منجر به تولد یک ایمان می‌شود، انتقال دهد. نوعی از دانش و ایمان وجود دارد که تنها ازطریق تجربه به‌دست می‌آید. ما باید عمیقآ به درون‌مان برویم و آن‌ها را بیابیم؛ زیرا آن‌ها ازطریق نقل‌قول دیگران نمی‌توانند تجربه شوند. هر شخص مستقیمآ باید به‌سراغ آن منبع برود.

در رؤیاها، وقایع به‌طور کامل در سطح ناخودآگاه رخ می‌دهند. در تخیل فعال، وقایع در سطح خیال رخ می‌دهند که نه آگاهانه است و نه ناآگاهانه؛ بلکه مکان ملاقات و زمینه مشترکی است که آن‌ها در سطحی مساوی باهم ملاقات می‌کنند و ترکیب عناصر هر دوی آن‌ها تجربه زنده‌ای را می‌سازد. دو سطح آگاهی در عرصه خیال مانند دو رودخانه‌ای که برای ایجاد جریانی قوی‌تر باهم می‌آمیزند، در یکدیگر جاری می‌شوند. آن‌ها یکدیگر را تکمیل می‌کنند؛ شروع به کار با یکدیگر می‌کنند و درنتیجه کل وجود شما شروع به شکل‌دهی خودش در قالب یک کل واحد می‌کند. گفت‌وگوی ذهن آگاه با ناخودآگاه به عملکرد متعالی خویشتن دست می‌یابد که همانا ترکیب این دو است.

اگرچه یونگ برای رؤیاها اهمیت بسیار زیادی قائل بود، اما معتقد بود تخیل فعال مسیر مؤثرتری به سمت ناخودآگاه است. زیرا وقتی شما خواب می‌بینید، علائمی را از ناخودآگاه دریافت می‌کنید؛ اما ذهن آگاه شما مشارکتی ندارد. وقتی بیدار می‌شوید، ذهن آگاه می‌تواند رؤیا را به‌خاطر بیاورد و درباره آن فکر کند؛ اما در حین خود رؤیا، ذهن آگاه نمی‌تواند مشارکت فعالانه داشته باشد. در مقابل، تخیل فعال، ذهن آگاه بیدار و هشیار است و آگاهانه در وقایع مشارکت می‌کند.

سایه بسیاری از روانکاوان سایه را تصویر معکوس نقاب در ناخودآگاه می‌دانند که حاوی ویژگی‌های کاملا متضاد نقاب است. به‌عبارت دیگر سایه ویژگی‌هایی را شامل می‌شود که موردقبول نقاب نیست، خواه مثبت باشند و خواه منفی

براساس وجود همین کهن‌الگوهاست که بسیاری از افراد ممکن است رؤیاهایی شبیه مناسک ملل مختلف یا آداب مذهبی اقوام قدیم که آن‌ها نیز در اصل فرافکنی فرآیندهای روانی بوده‌اند ببینند، حال اینکه هرگز از وجود چنین مناسکی در اقوام گذشته خبر نداشته‌اند. در بسیاری از اساطیر، زمان‌ها و مکان‌های مختلف بشری می‌توان رفتارهای مشابه کهن‌الگوها را یافت. یکی از مثال‌هایی که دکتر یونگ دراین باره آورد، انداختن یوسف (ع) به درون چاه توسط برادران، بلعیده شدن یونس (ع) توسط ماهی، فرو رفتن شاهزاده در اقیانوس و یافتن گوهر و سفر دریایی شبانه هرکول است که در اصل توصیفی نمادین از فرو رفتن به اعماق ناشناخته و تاریک ناخودآگاه برای دست یافتن به رشد و تکامل روانی باشد. در نهایت شاید بتوان کهن‌الگوها را نماد الگوهای رفتاری و فکری مشترک روان نوع بشر دانست.

یکی از دلایل یونگ برای توصیف ناخودآگاه جمعی مشترک در تمام افراد بشر، وجود داستان‌ها و اساطیر کاملا مشابه در گروه‌ها و تمدن‌های مختلف انسانی است. در همه تمدن‌ها اساطیر مشابهی درباره قهرمانان، شاهزادگان، دیوها، شاهزاده خانم در بند دیو، جادوگرها، پیر خردمند و... دیده می‌شود که به عقیده روانکاوان این اساطیر و افسانه‌ها در اصل زبان نمادین توصیف پدیده‌های روان‌شناختی و آن چیزی است که بر روان انسان می‌گذرد.

اگر ما تلاش کنیم به دنیای درون بی‌اعتنا باشیم، همان‌طور که اکثرمان هستیم، ناخودآگاه ازطریق آسیب‌های روانی راه خود را به زندگی ما بازخواهد کرد؛ نشانه‌های بیماری‌های روان‌تنی، وسواس‌ها، افسردگی‌ها و مشکلات عصبی.

یونگ متوجه شد که بیشتر مشکلات عصبی، احساس گسستگی و خلأ معنا در زندگی معاصر، به‌دلیل جدا شدن ذهن آگاه از ناخودآگاه است.

وقتی زندگی در حال تعادل است، ذهن آگاه و ناخودآگاه درارتباط باهم زندگی می‌کنند. جریان ثابتی از انرژی و اطلاعات بین دو سطح برقرار است و آن‌ها یکدیگر را در رؤیاها، الهام‌ها، آیین‌ها و تخیل‌ها ملاقات می‌کنند.