بریده‌هایی از کتاب در باب عمر فانی

اما زندگی برای کسانی که گذشته را فراموش کرده، ‌از حال غافل هستند و از آینده هراس دارند بسیار کوتاه و اضطراب آور است.

‌همه چیز در گذر زمان خراب شده و از بین می‌رود. ‌اما زمان نمی‌تواند آسیبی به اعمالی که فلسفه انجام داده برساند، ‌هیچ عصر و دوره‌ای ‌نمی‌تواند آن‌ها ‌را محو نماید، ‌

‌کسی را تصور کنید که چنان در تجمل گم شده که از دیگری می‌خواهد به او بگوید که آیا نشسته است یا خیر!

‌این مردم نه تنها بسیاری از چیزها را فراموش می‌کنند بلکه همچنین به فراموشی بسیار چیزهای دیگر نیز تظاهر می‌کنند. ‌آن‌ها ‌از انجام معاصی‌ای ‌که ثابت می‌کند ایشان افرادی خوش شانس هستند، ‌لذت می‌برند: ‌به نظرم مردی که آگاهانه به این اعمال دست می‌یازد، ‌بسیار پست و زبون است. ‌می‌توان بسیاری از تقلیدهای مضحک در تجملات ریز و درشت را به وضوح در میان آن‌ها ‌مشاهده کرد؛ ‌در حقیقت، ‌ایشان بیش از آن که بیارایند، ‌غفلت می‌ورزند و ‌به‌واسطه‌ ثروتی افسانه‌ای، ‌معاصی‌ای ‌در این نسل ظاهر شده ‌که نشان از انحطاط آن دارد.

‌اما برای آن گروهی که حیات‌شان ‌بسیار از کسب و کار به دور است، ‌زندگی بسی طولانی است. ‌ هیچ جزئی از آن تلف نشده، ‌هیچ بخشی از آن این جا و آن جا پراکنده نشده، ‌هیچ قسمی از آن به بخت و اقبال واگذار نشده، ‌هیچ تکه‌ای ‌از آن با بی‌دقتی از دست نرفته و هیچ قطعه‌ای ‌از آن زائد و باطل نبوده است:

چگونه تمام رنج‌شان ‌در عمر گذشته عبث بوده است.

کهولت سن بر ایشان سایه می‌افکند در حالی که هنوز افکار کودکانه در سر دارند و چهره‌شان ‌آماده و مهیای این کار نشده است. ‌ ‌زیرا آن‌ها ‌هیچ ‌توشه‌ای ‌برای آن ایام برنداشته‌اند‌، ‌ناگهان و در غفلت به آن می‌لغزند، ‌بدون درک اینکه ‌کهنسالی هر روز در پی ایشان بوده است.

اما ‌این مردم از میزان ارزش این زمان آگاه نیستند. ‌ ‌آن‌ها ‌عموما به افراد مورد علاقه‌شان ‌می‌گویند که حاضرند سال‌های ‌عمرشان را به آن‌ها ‌بدهند و این سخن ‌را از سر ناآگاهی بر زبان می‌رانند؛ ‌اما ایشان چنین موهبتی را از دست می‌دهند بی‌آن که چیزی بر دیگران بیفزایند. ‌ در واقع ایشان نمی‌دانند که چه چیزی را از ‌دست می‌دهند؛ ‌بدین ترتیب خسارت چیزی را تحمل می‌کنند که به از دست دادنش آگاه نیستند. ‌

هیچ کس در برابر ارزش زمان، ‌کار نمی‌کند و چنان آن را مسرفانه به کار می‌برند که گویی بی‌ارزش است. ‌ ‌اما اگر مرگ همان مردم را تهدید نماید، ‌خواهی دید که به پزشکان خود برای دمی بیشتر لابه می‌کنند و اگر در معرض مجازات مرگ باشند ایشان را خواهی دید که حاضرند تمام اموال خود را بدهند تا زنده بمانند. ‌

"هرکس زندگانی خود را به جلو هل می‌دهد و در اشتیاق رسیدن به آینده و خستگی حال دچار محنت می‌شود. ‌ ‌اما فردی که تمام زمان خویش را برای نیازهای خویشتن گذرانده است، ‌کسی که روزهای خود را چنان برنامه ریزی کرده که گویا آخرین روز زندگانی وی است، ‌دیگر بیمی از رسیدن فردا ندارد. ‌

‌اما کسانی که عامه مردم بر زندگانی‌شان ‌تاخت و تاز می‌کنند ناگزیر زمان اندکی دارند. ‌

اما به نظر من بدترین گناهکاران آن‌هایی ‌هستند که تمام عمر خویش را به شرب مسکرات و شهوت رانی گذرانده‌اند‌‌؛ زیرا این اشخاص زیانکارترین افراد هستند. ‌سایرین، ‌حتی اگر دارای ظاهری مغرور هستند، ‌اما از اندیشه‌ای ‌قابل احترام رنج می‌برند. ‌ ‌می‌توانم سیاهه‌ای ‌از مردان مفلوک یا مردان تند مزاجی که در عداوتی غیر منصفانه و یا در جنگ افراط می‌ورزند ارائه نمایم اما این گونه مردان در قیاس با گروه اول به روشی به مراتب انسانی‌تر ‌معصیت می‌ورزند. ‌ ‌کسانی که در شهوت شکم و زیر شکم افراط می‌کنند افرادی هستند که لکه ‌ننگ رسوائی را بر پیشانی دارند. ‌ ‌بنگرید چگونه این افراد تمام زمان خویش را بیهوده می‌گذرانند‌-

‌زمان واقعی که شما ‌در اختیار دارید- چه علتی می‌تواند آن را به تاخیر بیندازد چرا که ذاتا سریع می‌گذرد- ناگزیر به سرعت از شما می‌گریزد زیرا شما آن را به چنگ نمی‌آورید و نمی‌توانید به عقب بازگردانید، ‌بلکه اجازه می‌دهید که به آسانی از شما دور شود گویا چیز بیهوده‌ای ‌است و یا جایگزینی برای آن در اختیار دارید. ‌

‌آیا شرم نمی‌کنید که تنها باقی مانده زندگانی‌تان ‌را برای خویشتن خود نگاه می‌دارید و تنها زمانی را به تعقل و تعمق اختصاص می‌دهید که از کار فارغ می‌شوید؟

‌آدمیان هیچ گاه به دیگری اجازه نمی‌دهند که اموال‌شان ‌را به تصرف در آورند و اگر کوچکترین معارضی در این خصوص مشاهده نمایند با سلاح و بی‌سلاح به فرد متخاصم حمله ور خواهندشد؛ ‌اما به دیگران اجازه می‌دهند که ‌به حیات ایشان تجاوز کند- زیرا آن‌ها ‌گاه خود دیگرانی را دعوت می‌کنند تا زندگانی‌شان ‌را از آن‌ها ‌دریغ دارد. ‌هیچ کس را نخواهید یافت که تمایل داشته باشد اموال خود را تقسیم نماید؛ ‌اما چه تعداد از ما زندگی مان را تقسیم می‌کنیم!

‌فساد از همه سوی انسان‌ها ‌را در برگرفته و بر آنها هجوم می‌آورد و به ایشان اجازه نمی‌دهد که باردیگر برخیزند و دیدگان خود را برای تشخیص حقیقت بگشایند، ‌بلکه آن‌ها ‌را در امیال‌شان ‌غوطه ور ساخته است. ‌هیچ گاه نمی‌‌توانند خویشتن حقیقی خود را بازیابند. ‌اگر به صورت اتفاقی به آسایش خاطری دست یازند، ‌چونان جسم متورمی شناور بر روی دریا‌اند ‌ که حتی با آرام گرفتن باد نیز آنان همچنان متلاطم باقی می‌مانند و هیچ گاه از امیال‌شان ‌آسوده نخواهندشد. ‌

چگونه می‌توان مردی که کتابخانه‌هایی ‌از جنس چوب لیمو و عاج فیل گردآورده، ‌کتاب‌هایی ‌از مصنفین ‌درجه سوم ‌توده کرده، ‌سپس در حالی که خمیازه می‌کشد در میان آن‌ها ‌می‌نشیند و از دیدن جلد و ظاهر آن‌ها ‌نهایت را می‌برد، ‌معذور داشت؟ ‌بدین ترتیب خواهی دید که بیعارترین انسان‌ها ‌مالک کتب خطابه‌ها ‌وتاریخ‌هایی ‌است که آن‌ها ‌را در قفسه‌هایی ‌شیشه‌ای ‌در کنار یکدیگر ‌چیده است: ‌زیرا امروزه کتابخانه زیبا به‌مانندداشتن حمام‌های ‌سرد وگرم در جوار یکدیگر، ‌پیرایه‌ای ‌ضروری برای یک خانه است. ‌ ‌من پیشاپیش از اینکه ‌مردم را از عشق بسیار به مطالعه دلسرد می‌کنم، ‌عذرمی خواهم؛ ‌اما این مجموعه‌های ‌الهام بخش نبوغ، ‌همراه با تابلوهای متعدد، ‌تنها برای تزیین دیوار به کار می‌آیند. ‌

انگلس، سنکا را عموی مسیحیت خوانده است.

واپسین وحشت آن است که در هنگام حیات مانند مردگان بی‌فایده و اثر باشی. ‌

‌به همین دلیل با شاعر یونانی که سروده "گاهی دیوانه شدن لذت بخش است. " یا با پلاتو که می‌گوید"مردی که دارای عقل سلیم است بیهوده بر در شعر می‌کوبد"یا با آریستوتل که می‌گوید"هیچ خرد والایی عاری از جنون نیست. ‌"تنها ذهنی که عمیقا به تحرک وا داشته شده است می‌تواند چیزی بالاتر و فراتر از قدرت سایرین باشد. ‌تنها هنگامی که هر روز تحقیر می‌شود و با بال‌هایی ‌یزدانی به پرواز درمی‌آید، ‌می توان آن را برتر از هر صدای پاکی که برمی خیزد، ‌دانست. ‌ ‌تا زمانی که در نفس باقی بماند نمی‌تواند ‌اوج گرفته و به جایگاه‌های ‌بلند صعود نماید: باید از پسمودن مسیر معمول، ‌نشخوار کردن ذره‌ها ‌بگریزد و در رسیدن به ارتفاعی که در محاسبات خویش از رسیدن به آن واهمه داشت، ‌شتاب نماید. ‌