بریده‌هایی از کتاب تربیت بدون فریاد

اگر فرزندان ما فضایی نداشته باشند که در آن با علایق و نفرتهای خود آشنا شوند و دست به آزمایش و خطا بزنند زندگی آنها به صورت عاریتی پیش می‌رود و این تنها دو گزینه پیش روی آنها می‌گذارد: مبارزه با کسانی که سعی می‌کنند برای زندگی آنها تصمیم بگیرند (کودک سرکش و یاغی) یا گردن نهادن به خواسته‌های اطرافیان (کودک منفعل و آدم‌آهنی).

اگر فرزندان ما حریمی نداشته باشند که خطاهایشان در آن رخ دهد، زندگی آنها عاریه‌ای بیش نخواهد بود.

اگر می‌خواهید فرزندانتان به صورت افرادی خودگردان بار آیند، باید این حقیقت را بپذیرید که این شما نیستید که می‌توانید این کار را برای آنها انجام دهید.

والدین می‌توانند حرف بزنند اما تا زمانی که به گفته‌های خود عمل نکنند، نمی‌توانند چیزی به فرزند خود بیاموزند.

محتوای پیام همیشه یک چیز خواهد بود: «من می‌خواهم که تو اطاعت کنی در غیر این صورت کنترلم را از دست خواهم داد و وقتی کنترل خود را از دست بدهم خواه‌ناخواه نیاز دارم از گفته من پیروی کنی تا من آرام بگیرم. تمام واکنش‌های هیجانی من به تو بستگی دارد.»

با فریاد زدن، تهدید کردن و ترساندن می‌توان سرانجام کودک را به تسلیم و اطاعت وادار کرد اما به چه قیمتی؟ من می‌توانستم در رستوران با فریاد فرزندم را به فرمانبرداری وادار کنم اما اگر به عنوان یک پدر دائم متوسل به تهدید شوم ارتباط من و فرزندم چگونه پیش خواهد رفت؟ اگر می‌خواهیم بانفوذ و تأثیرگذار باشیم ابتدا باید خود را تحت کنترل درآوریم

اری که می‌توانید برای فرزند خود انجام دهید این است که بر خود تمرکز کنید و اولین قدم در این راه، رها شدن از بار سنگین قبول مسئولیت به جای آنهاست

اگر اطمینان حاصل کنید که حتی در صورت بدرفتاری فرزندتان، رفتار شما صحیح خواهد بود، در آن صورت احتمال آنکه در هر موقعیتی تأثیری مثبت اعمال کنید بیشتر خواهد شد. حال هر موقعیتی که باشد و معنی تربیت بدون فریاد همین است.

«مسئولیت من نسبت به فرزندم این است که، صرف نظر از رفتار او، مراقب رفتار خود باشم»

حال اگر بزرگ‌ترین دشمن ما واکنش هیجانی است، باید ببینیم منشأ آن کجاست؟ مهم‌تر اینکه درباره آن چه می‌توان کرد؟اکثر ما هیجانی بدتر از عجز و سردرگمی نمی‌شناسیم. ما می‌توانیم ترس، خستگی، نگرانی یا خشم را تحمل کنیم اما هیچ چیز مانند درماندگی و سردرگمی ما را از پا نمی‌اندازد، مانع ادامه کارمان نمی‌شود و ما را دچار خشم نمی‌کند. وقتی احساس می‌کنیم نمی‌توانیم با شرایط کنار آییم، آن را کنترل کنیم یا آنچه را که باید انجام دهیم به پایان برسانیم، احساس سردرگمی می‌کنیم. وقتی احساس می‌کنیم که حتی اگر خسته و ناراحت هم نبودیم، باز نمی‌توانستیم مانع افتادن بشقابها بشویم، دچار ترسی وصف‌ناپذیر می‌شویم. وقتی احساس می‌کنیم شرایطی را بیش از اندازه تحمل کرده‌ایم آن وقت است که فقط به تسلیم شدن فکر می‌کنیم.

بزرگ‌ترین مشکل ما واکنش‌های هیجانی ماست. به همین دلیل مهم‌ترین کاری که می‌توانیم برای فرزندانمان بکنیم این است که بر خودمان تمرکز کنیم، نه بر آنها. به جای آنکه سعی کنیم با اضطراب کودک خود را کنترل کنیم، بهتر است ببینیم چه چیزی را می‌توانیم کنترل کنیم: فرونشاندن واکنش‌های نسنجیده و احساسی خود.

اگر می‌خواهیم بانفوذ و تأثیرگذار باشیم ابتدا باید خود را تحت کنترل درآوریم. تنها در این صورت است که می‌توانیم پاسخ رفتاری خود را انتخاب کنیم و صرف نظر از رفتار فرزندمان، تصمیم بگیریم چگونه رفتار کنیم.

دوباره تکرار می‌کنم: مسئول بودن یعنی ترغیب و تشویق فرزندان؛ طوری که آنها به صورت خودانگیخته رفتار کنند.

«مسئولیت من نسبت به فرزندم این است که، صرف نظر از رفتار او، مراقب رفتار خود باشم»

کودکان یا از برنامه والدین پیروی می‌کنند، فردیت خود را فدا می‌سازند و «فرزندی می‌شوند که دیگر نباید نگران آنها باشیم» یا در مقابل روش ما طغیان می‌کنند و از «برنامه پیروی نمی‌کنند».

در جایگاه والدین، بزرگ‌ترین مشکل ما تلویزیون و تأثیرات منفی آن نیست؛ حتی مواد مخدر و مشروبات الکلی هم نیست. بزرگ‌ترین مشکل ما واکنش‌های هیجانی ماست. به همین دلیل مهم‌ترین کاری که می‌توانیم برای فرزندانمان بکنیم این است که بر خودمان تمرکز کنیم، نه بر آنها. به جای آنکه سعی کنیم با اضطراب کودک خود را کنترل کنیم، بهتر است ببینیم چه چیزی را می‌توانیم کنترل کنیم: فرونشاندن واکنش‌های نسنجیده و احساسی خود.

اقدام مفید این است که بدون سرزنش کردن خود یا دیگری، به نقش خود در ایجاد مشکل در الگوی معیوب فکر کنید. این یک الگوست، نه بیشتر و نه کمتر و تمام الگوها قابل تغییرند. فقط کافی است یک بخش از الگو یعنی نقش خودتان را تغییر دهید تا کل الگو ناگزیر به تبع آن تغییر کند. بنابراین می‌بینید که باز بهتر است روی خود تمرکز کنید. تمام الگوها، صرف‌نظر از آنکه چقدر تثبیت‌شده باشند، قابل تغییرند.

در این فصل کاوی از ما می‌خواهد مراسم تدفین خود را با تمام جزئیاتش، به ویژه حاضرین در مراسم، مجسم کنیم، ببینیم دوست داریم چه کسانی از ما ستایش کنند و در تعریف از ما چه بگویند. با تصور آنچه دوست داریم در تعریف خود از دهان دیگران بشنویم می‌توانیم به عمیق‌ترین اصول و ارزشهای فعلی خود پی‌ببریم.

اگر در چنین نظامی فرزند ما همواره «درست رفتار» کند، در واقع ما از او یک آدم‌آهنی ساخته‌ایم. او دقیقا کاری را انجام می‌دهد که برای آن برنامه‌ریزی شده است

جز تربیت هیچ امر دیگری تا این حد مستلزم آن نیست که شکیبایی و مهارتهای حمایتی را در خود رشد دهیم. هیچ موقعیت دیگری تا این حد مستلزم صلابت و ثبات قدم نیست. هیچ‌گاه خود را آسیب‌پذیرتر و بی‌کفایت‌تر از زمانی نمی‌بینیم که باید به کودکی وابسته و سراپا نیاز کمک کنیم تا به صورت بزرگسالی خودگردان رشد کند.