بریده‌هایی از کتاب صدام

انتقادات هم فقط به شرطی اجازهٔ طرح می‌یافت که فردِ منتقد ابتدا بر دستاوردهای مشعشع رهبر معظم تأکید و آن‌ها را ستایش کند

بازداشت زنان و کودکان از تاکتیک‌هایی بود که مأموران امنیتی صدام معمولاً از آن استفاده می‌کردند. این تاکتیک مخصوصاً زمانی استفاده می‌شد که مأموران امنیتی نتوانسته بودند مردان خانواده را دستگیر یا وادار به اعتراف کنند. مدارک موثقی دربارهٔ شکنجهٔ زنان در برابر چشمان اعضای خانواده‌شان وجود دارد و نیز شکنجهٔ شوهران در برابر چشمان زنانشان یا شکنجهٔ کودکان در برابر مادر و پدرشان. در گزارش سازمان عفو بین‌الملل می‌خوانیم وقتی یک روزنامه‌نگار مؤنث عراقی دستگیر شد، بازجویانش کودک او را آن‌قدر از غذا محروم کردند تا وی مجبور به اعتراف اجباری شد. یک زن دیگر که از شکنجه‌های صدام جان سالم به در برده شرح داده است که شکنجهٔ جنسی امری معمول بود که هم برای زنان استفاده می‌شد هم برای بچه‌ها. در مواردی حتی کودکان را مقابل چشم پدر یا مادرشان داخل گونی‌های حاوی گربه‌های گرسنه می‌انداختند.

در گزارش سازمان عفو بین‌الملل رنج‌های تحمیل‌شده به یکی از قربانیان شرح داده شده است؛ شرحی که حتی خواندنش به شدت پریشان‌کننده است: «طی دو روزِ نخست این مرد (قربانی) را به اتاق‌های گوناگون می‌بردند و با مشت و لگد، میله‌های چوبی و آهنی، و شلاق، می‌زدند... در یکی از اتاق‌ها او را به طرز شهوانی دستمالی کردند و سپس با مشت و لگد به جانش افتادند. سپس شکنجه‌ها سیستماتیک‌تر شد، طوری که هر یک تا دو ساعت یک بار انجام می‌شد. سر قربانی را می‌گرفتند و آن‌قدر به جسم سخت می‌کوبیدند تا بیهوش شود... یک بار پس از این‌که قربانی به هوش آمد فهمید شلوارش پایین کشیده و به او تجاوز شده است. سپس او را وادار کردند روی شیء سردِ بطری‌مانندی بنشیند تا آن شیء وارد مقعدش شود. همچنین بدنش را با یک شیء سخت که شبیه آلت جنسی مردانه بود سوزاندند

دیگر شکنجهٔ خاص عراقی، تجاوز به اعضای خانوادهٔ قربانی __ چه مؤنث چه مذکر __ در برابر چشمانش بود

صدام برای این‌که کاملاً به مردم بفهماند چگونه و به چه کسانی باید رأی بدهند اعلام کرد: «ما باید کاری کنیم که این سیزده‌ونیم‌میلیون نفر در مسیر واحد و مشخصی حرکت کنند. کسی که مسیر پیچ‌درپیچی را انتخاب کند با شمشیر روبرو خواهد شد.»

طبق قانون اساسی جدید، «مجلس شورای ملی» دویست‌وپنجاه عضو داشت که باید از طریق آرای مردم هر چهار سال یک بار انتخاب می‌شدند. چنین مجلسی می‌توانست خارجی‌ها را دچار این توهم کند که عراق خصوصیات ظاهری یک نظام دموکراتیک را دارد، در حالی که واقعیت کاملاً متفاوت بود. فرایند انتخاب نامزدهای بالقوهٔ مجلس به شدت زیر نظر رژیم بود. هر ناحیهٔ کشور مجاز بود فقط یک فهرست انتخاباتی بدهد و از همین رو، هیچ رقابتی بین احزاب یا گروه‌ها وجود نداشت. همهٔ نامزدها باید قبل از تأیید صلاحیتشان وفاداری خود را به اصول انقلاب ژوئیهٔ ۱۹۶۸ اعلام می‌کردند

«باید به یادتان بیاورم که صدام هیچ دوست واقعی‌ای نداشت. آدم‌هایی که اطرافش بودند جملگی از او می‌ترسیدند. هر کسی که قرار بود به صدام نزدیک شود باید تمام مدت وفاداری خودش را به او ثابت می‌کرد.»

صدام تصمیم گرفته بود حکومتش را بر اساس ترور مطلق اداره کند. او طی تقریباً یک ربع قرنی که رئیس‌جمهور عراق بود این سیاست تروریستی را با حدت و شدت تمام دنبال کرد. در نگاه صدام هیچ فرد ناراضی یا معترضی اصلاً خُرد و بی‌اهمیت به حساب نمی‌آمد. به این ترتیب، هر کسی که جرئت می‌کرد و حرفی خلاف نظر و ارادهٔ صدام می‌زد به بی‌رحمانه‌ترین شکل ممکن نابود می‌شد.

صدام، درست مثل مقامات شوروی پس از انقلاب ۱۹۱۷، عامدانه از طریق دامن زدن به آتشِ اجنبی‌ستیزی درصدد متحد کردن ملت در پشت سر خودش بود.

او با واداشتن مأموران و مقامات تحت امرش به مشارکت در اقدامات بربرصفتانه، حُسنِ شهرت آن‌ها را برای همیشه از بین می‌بُرد و سرنوشتشان را به سرنوشت رژیم گره می‌زد.

ایدهٔ دعوت از رهبران بعثی برای مشارکت در «اعدام‌های دموکراتیک» ترفند هوشمندانۀ صدام بود برای تبدیل کردن این قتل‌ها به عاملی برای تحکیم پیوندهای درون‌فرقه‌ای و درون‌قبیله‌ای.

در کل پنجاه‌وپنج بعثی به مشارکت در «توطئه» محکوم شدند که از بین آن‌ها بیست‌ودو نفر محکوم به مرگ به شیوهٔ «اعدام دموکراتیک» شدند. این شکل از اجرای مجازات اعدام را شخصِ صدام ابداع و طراحی کرده بود و روش اعدام هم به این شکل بود که بعثی‌های وفادار («نمایندگان مردم») باید در شلیک تیر خلاص به همکاران سابقِ خیانتکارشان مشارکت می‌کردند

به این ترتیب، مشهدی زیر شکنجه، که تا ۱۹۷۹ حتی پیچیده‌تر و شدیدتر از گذشته شده بود، بازجویی شد. خانوادهٔ مشهدی را به اتاقی آوردند که در آن دبیرکل سابق «شورای فرماندهی انقلاب» نشسته بود. مشهدی که تحت‌تأثیر داروهای روانگردان قرار داشت با دو گزینه مواجه شد: یا با صدام همکاری می‌کرد و فهرست اسامی‌ای را که صدام لازم داشت به او می‌داد، یا بازجویان فی‌المجلس در برابر چشمان مشهدی به همسر و دخترانش تجاوز می‌کردند و سپس آن‌ها را می‌کشتند و خودِ مشهدی را هم به عنوان جاسوس اسرائیل اعدام می‌کردند. مشهدی گزینهٔ نخست را انتخاب کرد. او قانع شد که نه فقط به هر توطئه و دسیسه‌ای اعتراف کند، بلکه همفکرانش را نیز معرفی کند؛ از بختِ خوشِ رئیس‌جمهور تازه، این افراد دقیقاً همان کسانی بودند که با رئیس‌جمهور شدن او مخالف بودند

آن‌همه صبر، آن‌همه کارِ سخت، آن‌همه نقشه‌کشی و توطئه‌چینی، آن‌همه خیانت، جنایت، اعدام و ترور سرانجام در ژوئیۀ ۱۹۷۹ به بار نشست و صدام رئیس‌جمهور عراق شد.

رژیم بعثی عراق در اکتبر ۱۹۷۸، به درخواست شاه ایران، آیت‌الله خمینی را که از دههٔ ۱۹۶۰ به حالِ تبعید در جنوب عراق زندگی کرده بود، از این کشور اخراج کرد. صدام در تلاش برای تقویت شاه، فرح دیبا، ملکهٔ ایران، را به بغداد دعوت کرد و با زرق‌وبرق فراوان از او پذیرایی کرد. شاه گرچه هیچ‌وقت نظر مساعدی به رژیم بعثی عراق نداشت، اما همراه صدام «قرارداد الجزایر» را امضا کرده بود و صدام اعتقاد داشت که حفظ این قرارداد، و به تبع آن حفظ شاه در قدرت، برای بقای شخص او اهمیت حیاتی دارد.

در ۱۹۷۷ درگیری‌های خونینی در نجف، شهر مقدس شیعیان، رخ داد. در این زمان آیت‌لله روح‌الله خمینی، رهبر تبعیدی مخالفان رژیم شاه، در نجف زندگی می‌کرد. نبردها بین شیعیان و رژیم بعث منجر به دستگیری هشت روحانی ارشد شیعه و اخراج دویست‌هزار تن از شیعیان عراقی به ایران شد

این افول تدریجی شاه ایران، در همسایگی عراق، بود که عامل قطعی در محاسبات صدام برای تصاحب منصب ریاست‌جمهوری شد. او به این نتیجه رسید که الان موقع آن فرارسیده که گام نهایی‌اش را علیه رئیس‌جمهور البکر بردارد. صدام حالا مطمئن شده بود که البکرِ سالخورده توان مقابله با تهدیدات حکومت اسلامی و انقلابی جدید ایران را ندارد. همهٔ اقدامات اصلاحیِ بعثی‌ها طی دههٔ ۱۹۷۰ با هدفِ تبدیل کردن عراق به کشوری مدرن و سکولار، ولو تحت حکومتی خودکامه، طراحی و اجرا شده بود. وقوع انقلاب اسلامی در کشور همسایه، بعثی‌های عراق را درگیر نگرانی عمیقی کرد. ایران بزرگ‌ترین کشور شیعهٔ جهان بود و استقرار یک رژیم اسلامگرای انقلابی در این کشور به ناگزیر مناطق پرجمعیت شیعه‌نشین در جنوب عراق را دستخوش بی‌ثباتی می‌کرد

دیپلمات‌های بریتانیایی در بغداد خواهان آزادی پیمانکاران بریتانیایی از زندان شدند اما عراقی‌ها به صراحت اعلام کردند تا زمانی که دو مأمور اطلاعاتی عراق که به جرم قتل عبدالرزاق نایف در بریتانیا زندانی بودند، آزاد نشوند پیمانکاران بریتانیایی هم از زندان آزاد نخواهند

او پیشنهاد دانشمندانش را برای احداث یک «شهر اتمی» رد کرد و دلیلش هم این بود که اگر همهٔ منابع و امکانات اتمی کشور در مکان واحدی متمرکز شوند و کشوری درصدد نابودی آن باشد با سهولت بیش‌تری می‌تواند آن را هدف قرار بدهد. صدام، درست مثل پروژهٔ تسلیحات شیمیایی‌اش، می‌خواست منابع و تجهیزات مرتبط با پروژهٔ اتمی‌اش در مکان‌های محرمانه در سراسر کشور پراکنده باشند تا بهتر بتواند از آن‌ها در برابر حملات احتمالی دشمن محافظت کند.

او در مصاحبه‌ای با هفته‌نامهٔ لبنانی الاسبوع العربی در سپتامبر ۱۹۷۵، اندکی پس از به نتیجه رسیدن معاملهٔ راکتوری‌اش، مغرورانه اعلام کرد: «معاملهٔ ما با فرانسوی‌ها اولین مرحلهٔ جدی برای تولید اولین بمب اتمی عربی است.»