بریده‌هایی از کتاب چین چگونه سرمایه‌داری شد؟

درگذشته، مردم اغلب سخنان رهبر را با قوانین برابر می‌دانستند، مخالفت با نظرهای رهبر، مخالفت با قانون قلمداد می‌شد.

برای تقویت دموکراسی‌مان باید ساختار حقوقی را بهبود بخشیم. هیچ دستاوردی بدون دموکراسی گسترده و ساختار قانونی صحیح، دست‌یافتنی نیست. رنج فراوانی از بی‌نظمی و آشفتگی متحمل شده‌ایم.

قبل از آنکه کار روی هر چیز دیگری شروع شود، دولت چین بعد از مائو قانون را در مرکز توجه قرار داد. در ۵ مارس ۱۹۷۸ سومین قانون اساسی جمهوری خلق چین در نخستین جلسه کنگره پنجم ملی خلق تصویب شد که دادگاه‌ها و وکلا را برمی‌گرداند. دنگ شیائوپنگ به حامی چیزی تبدیل شد که آن را «دموکراسی حقوقی» می‌نامید.

چون بیشتر رهبران چین در دوران دنگ و به‌خصوص خود دنگ شخصاً در طول انقلاب فرهنگی رنج دیده بودند، جای تعجب نبود که آنها برای بازسازی نظام حقوقی چین از همه مشتاق‌تر باشند.

بحث در مورد برنامه اقتصادی ارشادی نمونه‌ای بود از ابداع اداری برای معرفی نیروهای بازار بدون حذف برنامه‌ریزی مرکزی.

اوایل دهه ۱۹۸۰ محققان در صورت‌بندی و کنترل مباحث سیاست‌گذاری در اصلاح روستایی، اصلاح بنگاهی و اصلاح قیمت نقش اساسی ایفا کردند.

بحث میان محققان و رقابت میان تفکرات به عنوان جنگ نیابتی عمل و از درگیری مستقیم بین جناح‌های رقیب در مرکز قدرت سیاسی جلوگیری می‌کرد.

مشارکت مستقیم محققان در سیاست‌گذاری کمک کرد نزاع سیاسی را از مباحث سیاست‌گذاری خارج کنند و از مواجهه مستقیم بین دسته‌بندی‌های مختلف حزب اجتناب شود.

این گروه محققان شامل آکادمی علوم اجتماعی چین (به‌خصوص بخش اقتصادی آن) ، گروه مطالعات توسعه روستایی چین (تأسیس در سپتامبر ۱۹۸۰) ، دفتر اصلاح ساختار اقتصادی (تأسیس در ۱۹۸۰) ، مرکز تحقیقات اقتصادی (تأسیس در مارس ۱۹۸۲) و کمیته اصلاح نظام اقتصادی (تأسیس در ۱۹۸۲)

دو پیشرفت نهادی بود. پیشرفت اول به دلیل مشارکت روزافزون متفکران در زندگی سیاسی بود.

در نتیجه انقلاب فرهنگی، رهبران چین در مبارزات سیاسی بردبارتر و هوشیارتر و در برخورد با طرف بازنده منازعات ملایم‌تر شدند.

نبود سازوکار نهادی برای حل منازعات سیاسی و تضادهای فکری نه تنها به قیمت مشاغل سیاسی برای این شخصیت‌ها تمام شد (در مورد لیو حتی زندگی‌اش) بلکه عمر سیاست‌های نادرست و ویران‌گر مائو را طولانی کرد.

تا زمانی که سوسیالیسم بخشی از هویت سیاسی جمعی آنها بود، تردید نسبت به آن ایدئولوژی خودکشی و انتقاد از سوسیالیسم عملی خیانت‌آمیز محسوب می‌شد. در این فضا طرح هرگونه استدلال فکری و منطقی به سادگی امکان‌پذیر نبود.

جایگزینی ابزار غیرموثر بسیار راحت‌تر از تغییر هویت است.

اگر رهبران چین درس‌هایی را از اشتباهات وحشتناک گذشته گرفته باشند، این امر به یقین پرهزینه‌ترین درس انسانی تا آن زمان بود.

سوسیالیسم به تدریج از ابزار سیاسی به هدفی جذاب تغییر کرد که دستاورد آن توجیه قربانی کردن مردم چین بود. در پوشش حفظ و توسعه سوسیالیسم، مردم چین در نهایت به گروگان صرف تبدیل شدند

رشد سریع اتحاد شوروی از اقتصاد وابسته به کشاورزی عقب‌افتاده به قدرت صنعتی، رهبران چین را به برتری سوسیالیسم متقاعد کرد. همچنین شکست ارتش آلمان از شوروی در جنگ جهانی دوم انگاره شکست‌ناپذیری سوسیالیسم را بیشتر تقویت کرد. در نتیجه، سوسیالیسم توسط دولت چین به عنوان نقشه راه بازسازی چین تایید شد. به علاوه برنامه‌ریزی مرکزی و مالکیت اشتراکی راهکاری برای خاتمه نابرابری اقتصادی که ریشه همه معضلات اجتماعی تصور می‌شد، قلمداد شد.

اصلاحات اقتصادی با این واقع‌گرایی آغاز شد که «فقر موهبت سوسیالیسم نیست» . چنان‌که در یک اظهار نظر مشهور دنگ اعلام کرد: «ثروتمند شدن باشکوه است»

در این فرآیند یادگیری جمعی، نفع شخصی به روشنی نیروی محرک انگیزه‌بخش مردم برای یادگیری بود. در واقع جزء اساسی اصلاحات اقتصادی چین آزاد کردن قدرت منافع بود

در سراسر دهه ۱۹۸۰ جدی‌ترین مقاومت با اصلاح بازار، نه از طرف کارمندان بخش دولتی که نگران فضای رقابتی باشند و نه از طرف مقامات حزبی و دولتی که بیم از دست دادن امتیازاتشان را داشته باشند؛ بلکه در تعهد چین به سوسیالیسم ریشه داشت.