بریده‌هایی از کتاب محدوده خون؛ هندسه یک جنایت خانوادگی

در مواجهه با تأثیر انتخاب نویسنده‌ها و نیز شرایط تأثیرگذار بر متونی که از گذشته به دستم رسیده بود، سؤال دربارهٔ حقیقت ماجرا برایم رنگ باخت، زیرا من با واسطه با این ماجرا روبه‌رو می‌شدم. از طرفی، در مواردی امکان راستی‌آزمایی منابع را نداشتم، آن‌هم در پرونده‌ای که متهمان در دادگاه بسیاری از اعترافات پیشین خود را هم کتمان کردند و برخی از اعترافات را وابسته به شرایط حاکم بر زمان اعتراف دانستند که از آن شرایط نیز اطلاعات کمی موجود است.

۲۱ آذر ۱۳۲۴، کنترل آذربایجان به‌طور کامل به دست فرقهٔ دمکرات افتاد. در همین روز مجلسی با عنوان «مجلس ملی آذربایجان» در تبریز، به ریاست علی شبستری، تشکیل شد و جعفر پیشه‌وری به نخست‌وزیری حکومت خودمختار آذربایجان انتخاب شد که کابینه‌اش را با ده وزیر تشکیل داد. این در حالی بود که در تهران، مجلس شورای ملی دایر بود و دولت ایران، با نخست‌وزیری ابراهیم حکیمی کارش را دنبال می‌کرد. تأسیس حکومت خودمختار در آذربایجان را باید در بستر حوادث جنگ جهانی دوم درک کرد. با اشغال ایران در جنگ، رضاشاه تبعید شد و محمدرضاشاه به سلطنت رسید و حزبی چپ‌گرا که به شوروی نزدیک بود در ایران تأسیس شد، به نام حزب توده.

داستان فرخشاد در دههٔ بیست می‌گذرد و من علاقهٔ زیادی به این دهه دارم، دلیل دیگری که دنبال کردن پرونده را برایم جذاب کرد. دههٔ سی را بیشتر با خفقان پس از کودتای ۲۸ مرداد به یاد می‌آورند، اما پیش از کودتا در ایران چه خبر بود؟ مخصوصاً همین سال‌های میانی دههٔ بیست، بعد از پایان جنگ‌جهانی دوم، وقتی محمدرضاشاه قدرت چندانی ندارد. کشور دولت‌های ضعیفی دارد و مدام نخست‌وزیر عوض می‌کند و هنوز هم ماجرای ترور شاه در سال ۱۳۲۷ پیش نیامده. دوست داشته و دارم که دربارهٔ این سال‌ها بیشتر بخوانم و بیشتر در معرض آن باشم.

من از دست دادن برادر را تجربه کرده‌ام و بعد از آن اتفاق تا به امروز، به مرگ و ازدست‌دادن فکر می‌کنم. روزی که با پروندهٔ فرخشاد لیستر روبه‌رو شدم، ماجرا برایم عجیب بود. فردی متهم شده بود که برادرش را به قتل رسانده. برخلاف چیزی بود که تا به امروز به آن اعتقاد داشته‌ام. من همواره تلاش می‌کنم برادرم را زنده نگه دارم، حتی شده در خاطره‌ام و حالا با ماجرایی روبه‌رو شده بودم که فردی تلاش کرده بود برادرش را از بین ببرد. فکر نمی‌کردم و نمی‌کنم که بتوانم انگیزه‌های فرامرز لیستر را بیابم، اما شرایط رخ دادن این اتفاق برایم جذاب بود. برای همین تصمیم گرفتم ماجرا را دنبال کنم و تحقیقات را برای کسب اطلاعات بیشتر شروع کردم.